Ayurveda - Ayurvedische natuurgeneeswijze

Ayurveda is een zeer oude Indiase geneeswijze en lijkt ook de oudste geneeskunde ter wereld te zijn. Ayurveda hanteert middelen van plantaardige, minerale of dierlijke oorsprong. Fundamenteel in de Ayurvedische geneeswijze zijn 3 basiskrachten (dosha's) Vata, Pitta en Kapha. Een juist evenwicht of balans tussen deze drie basiskrachten (elementen) geeft of handhaaft een goede gezondheid. Wanneer deze in disbalans zijn, ontstaat volgens Ayurveda een stoornis, aandoening of ziekte.

Ayurveda: oude traditionele Ayurvedische geneeswijze

Ayurveda wordt (vooralsnog) beschouwd als de oudste geneeswijze ter wereld. Er wordt melding gemaakt van een reeds lang bestaand en uitgewerkt medisch systeem van vóór de 7e eeuw v.Chr. Uit oude geschriften (Sanskriet) blijkt dat Indiase wijzen in die tijd al een theorie hebben ontwikkeld over gezondheid en ziekte, fysiologie en bewustzijn, geneesmiddelen en dieet. Deze theorie was gebaseerd op nauwkeurige waarnemingen van symptomen en onderzoekingen (ontleding van dieren en mensen). De verdere -meer theoretische en onderzoeksmethodische - ontwikkeling in deze, heeft van ca. de 13e eeuw n.Chr. tot aan bijna de 20e eeuw stilgelegen.

Traditioneel gezondheidszorgsysteem

Ayurveda is echter wel als traditioneel gezondheidszorgsysteem van generatie op generatie doorgegeven en al die tijd (actief) blijven bestaan. Ayurveda werd en wordt nog steeds toegepast, voornamelijk in de binnenlanden van India (ca. 500 miljoen mensen).

Ayurvedische geneeswijze en behandelingsmethode

Ayurvedische geneeswijze

De lange traditie van de Ayurvedische geneeswijze heeft een breed scala aan behandelingen en preparaten voortgebracht. De Ayurvedische geneeswijze beschikt over gedetailleerde beschrijvingen van ca. 600 geneeskrachtige planten, ca. 8000 samenstellingen, duidelijk beschreven operatieprocedures en dieetvoorschriften.

Ayurvedische behandelingsmethode

Bij chronische-, stofwisselings- en psychosomatische ziekten, beschikt Ayurveda over traditioneel beproefde behandelingsmethoden waarin verschillende soorten kruidenpreparaten een belangrijke rol spelen. De klassieke geschriften bevatten tal van recepten voor preparaten die bij de meest uiteenlopende aandoeningen tot op de dag van vandaag nog worden toegepast.

Ayurvedische geneeskrachtige middelen

Plantaardige, minerale, dierlijke middelen

De middelen die de Ayurvedische geneeswijze hanteert, kunnen van plantaardige, minerale en dierlijke oorsprong zijn. Zo worden diverse bereidingen van b.v. ijzer, koper, koraalpoeder, schelppoeder en hoorn toegepast. Bij planten wordt onderscheid gemaakt (t.a.v. de effecten) tussen de verschillende delen zoals: de bloem, het blad, houtige delen, de bast of ook b.v. hars.

Synergetische kruiden

Combinaties van werkzame stoffen worden ook synergetisch gehanteerd, waarbij het hoofdkruid dat qua werking het beste past bij het vastgestelde probleem, aangevuld wordt met andere kruiden of bestanddelen. Om de werking te verbreden of te intensiveren wordt dit hoofdkruid eventueel aangevuld met bestanddelen die een soortgelijke werking hebben. Daar een verstoring of stoornis veelal bestaat uit een combinatie van verschillende factoren, worden er soms meerdere ingrediënten gebruikt om het probleem in zijn totaliteit te kunnen beïnvloeden.

Ayurveda - Dosha's Vata, Pitta & Kapha

Basiskrachten de drie Dosha's

Ayurveda gaat uit van drie basiskrachten of elementen (Dosha's), die alle fysieke en mentale processen besturen. De Dosha's vertegenwoordigen de volgende functies:

• Vata - Beweging: bestuurt het centrale zenuwstelsel
• Pitta - Transformatie: bestuurt het spijsverteringsstelsel en alle biochemische processen
• Kapha - Cohesie: regeert over de balans van het weefselvocht en beheerst de celgroei en de stevigheid van het lichaam

Volgens de Ayurvedische geneeswijze zijn deze drie functies zeer fundamenteel en op alle niveaus van het organisme te herkennen. Ze zijn zowel aanwezig op het niveau van de cellen, weefsels, organen en fysiologische processen, als ook op het niveau van het functioneren in relatie met de omgeving.

Evenwicht en balans Vata, Pitta en Kapha

Vata, Pitta en Kapha worden altijd in hun samenhang beschouwd. Een juist evenwicht tussen deze drie functies is belangrijk voor een goede gezondheid. Wanneer deze drie krachten niet meer in balans zijn, ontstaat een aandoening of ziekte. De behandeling is gericht op het herstellen van de balans of op het voorkomen van disbalans. Zolang ze met elkaar in evenwicht zijn, dragen Vata, Pitta en Kapha bij aan de instandhouding van de fysiologie. Onevenwichtigheid in het lichamelijk functioneren, ontstaat als één van deze functies overmatig of overheersend aanwezig is. Vata, het principe van beweging, is actiever in vergelijking met Pitta en Kapha. De meeste aandoeningen of stoornissen ontstaan volgens de Ayurveda dan ook door een toename van Vata.

Disbalans Dosha's

Kleine verstoringen maken zich in eerste instantie kenbaar door ongemak. Dit ongemak wijst op een toename van één of meer Dosha's. Een langer aanhoudende verstoring van het evenwicht tussen de drie Dosha's leidt op den duur tot ziekte. In de Ayurvedische geneeswijze zijn alle vormen van therapie erop gericht om de verstoring van/in de Dosha's te corrigeren en zodoende de gezondheid te herstellen ( lichaam, geest en ziel weer in evenwicht te brengen).

Ayurvedische Dosha's: Fysiologische constitutie

Hieronder wordt een overzicht gegeven ter illustratie van de manier waarop, volgens de Ayurvedische geneeswijze, de 3 dosha's betrokken worden op fysiologische functies, de mogelijke oorzaken van toename en de stoornissen of aandoeningen die hiervan het gevolg kunnen zijn.

Dosha Vata: Fysiologische functie

Toename door:

• te veel mentale en lichamelijke activiteit, vasten, slaapgebrek
• bitter, scherp, droog, koud voedsel
• winderig en koud weer

Gevolgen van disbalans

• verlies of afname van weefsels, blokkering van lichaamsopeningen, kanalen en poriën
• bewegingsstoornissen
• nervositeit, spierpijn, stijfheid, zenuwpijnen

Dosha Pitta: Fysiologische functie

Toename door:

• hitte, lichamelijke uitputting, vasten
• de smaken zuur, bitter, scherp, zout en warm, droog voedsel
• warm en vochtig weer

Gevolgen van disbalans

• omzettings- en warmtestoornissen
• brandend maagzuur, zweten, dorst, lichaamsgeur

Dosha Kapha: Fysiologische functie

Toename door:

• gebrek aan lichaamsbeweging, inactiviteit
• zoet, zuur, zout, vet, zwaar, koud en vloeibaar voedsel
• koud en vochtig weer

Gevolgen van disbalans

• slijmvorming, loomheid, constipatie

Ayurveda holistische geneeswijze, Sharir Manas Atma

In het holistische systeem van de Ayurveda dient de therapeut een grondig klinisch onderzoek uit te voeren met een goede en uitgebreide anamnese. Er dient evenveel aandacht te worden besteedt aan het totale wezen van de patiënt; de mens in zijn totaliteit. Er moet gekeken worden naar:

• Sharir - Lichaam
• Manas - Geest
• Atma - Ziel of Psyche

Ayurvedische diagnose, voedsel

Alleen indien de therapeut zorgvuldig en uitgebreid gekeken heeft naar de mens in zijn totaliteit, kan er een toepasselijke behandeling worden voorgeschreven. Centraal bij de Ayurvedische diagnostisering staat de rol van de voedselopname. Vele aandoeningen worden verklaard vanuit (verstoring, onevenwichtigheid van) het spijsverteringsstelsel.

Voedselopname Agni, energie

Hierbij is Agni (vuur, energie) een belangrijk en centraal concept. Als Agni verzwakt is dan zal dit, volgens de Ayurveda, leiden tot een incomplete voedselopname. De therapeutische behandeling zal zich hier dan voornamelijk op richten.

Lees verder

• Mesologie: Alternatieve geneeswijze
• Alternatieve geneeswijze - Fytotherapie
• Natuurgeneeswijze - Natuurgeneesmiddelen