Griekse alant, geschiedenis en verhalen

De grote, geel bloeiende Griekse alant heeft me, net zoals andere forse planten altijd aangesproken. Toch heb ik hem een tijdje uit het oog verloren, om niet te zeggen verwaarloosd, totdat de plant het in mijn moeilijke Provençaalse tuin plots zeer goed ging doen, zich zelfs uitbundig uitzaaide. En dat, vind ik, moet je dan ook in dank aanvaarden. Zoals vele medicinale plant werd ook Alant reeds van oudsher beschreven.We vinden hem al terug rond 500 in de Codex Constantinopolitanus. Ook Hippocrates vermeldde de plant als gunstig voor de luchtwegen, de baarmoeder en de urinewegen en zelfs een schrijver als Horatius verhaalt in zijn 'De Achtste Satire' over het maken van een saus met deze aromatische bittere wortel. Niet verwonderlijk want naast de forse bovengrondse groei is het toch de immense wortel met kamfergeur die vooral opvalt.

Plinius en Hildegard over Inula

In het jaar 77 schreef Plinius over een zekere Julia Augustinus dat ze 'geen dag voorbij liet gaan zonder wat alantwortel te eten, dat ter bevordering van de spijsvertering en een aangenaam humeur. In de 5de eeuw werd de plant 'inula campana' genoemd en in de middeleeuwen 'enula.' Hildegard von Bingen en Albertus Magnus raadden de plant aan voor de luchtwegen, evenals Matthiolus.

Dodonaeus over Alant

Dodoens vermeldt : 'alant is een veel ghecocht ende wel bekend cruydt' en alantwortel ghesoden ende ghedroncken lost die urine ende verweckt die natuerlijcke cranckheyt der vrouwen/ ende es goet den ghenen die van binnen gheborsten oft ghequetst sijn/ ende die eenich ledt vercrompen oft ghespannen hebben. Die selve wortel met huenich vermenght ende gheleckt suyvert die borst/ doet die taeye fluymen rijpen ende rijsen/ ende es seer goet tot den hoest ende corticheyt van adem. Alantwortel ghepoedert es goet ghedroncken tseghen die beten ende steken van den fenijnnighen ghedierten/ ende tseghen die winden ende opblasinghen binnen tlichaems. Alantwortel gheconfijt es der maghen goet ende bequaem ende doet die spijse verteeren.

Geschiedkundig vinden we dus vooral de werking op spijsvertering en op luchtwegen terug. Ook in de zogenaamde signatuurleer, waarbij het uiterlijk van de plant aanwijzingen geeft over zijn medicinaal waarde, vind men dat de gele kleur, naar gal en spijsvertering verwijst en de harigheid naar zijn invloed op huid en slijmvliezen.

China, India en zigeuners over alant

In de Chinese en Ayurvedische geneeskunde, staat de plant onder de naam Pushkaramula in hoog aanzien als longtonicum en als pijnstillend middel. Ook zigeuners maakten gebruik van de Griekse alant om hun paarden te temmen en huidaandoeningen bij schapen te genezen. De wortels werden ook verwerkt in parfums en wierook en in Spanje gebruikten men ze ook als natuurlijke vliegenvanger.

Ook mythische verhalen en bereidingswijzen over alant zijn er genoeg. Alant samen met ijzerhard en maretak in een hoofdkussen gestopt zou het dromen bevorderen en... liefdeskennis vergroten en als je de plant in het vuur liet verbranden kon je helder zien. Angelsaksische auteurs sloegen de plant hoog aan, vooral tegen ziekten die waren veroorzaakt 'door boosaardige elfen'.

Inuline

In 1804 werd voor het eerst inuline uit de alantwortel geïsoleerd, deze oligo-fructose die de darmflora verbetert, heeft haar naam dus te danken aan de plant 'inula'.

Griekse alant, Inula helenium. Een bijzonder boeiende plant, die hopelijk snel opnieuw ontdekt zal worden.