Vrouwenbesnijdenis

Vrouwenbesnijdenis is een ingreep op de vagina. Veel mensen hebben hier nog nooit van gehoord of weten niet precies wat het in houdt. Vooroordelen en misplaatste opmerkingen zijn dan ook uiterst ongepast. Deze meisjes begaan een lange en pijnlijke lijdensweg waar ze meestal niet onderuit kunnen. Zowel psychisch als lichamelijk worden ze verwond en in het ergste geval vinden ze hierdoor, dan wel onbedoeld, de dood.

Wat is Besnijden

• Redenen tot besnijdenis
• Vormen van besnijden
• De behandeling
• Medische gevolgen
• Schokkende feiten

Redenen tot besnijdenis

Veel mensen denken dat het aan het Islam ligt. Dit is niet waar. De besnijdenis komt niet in de koran voor. De meeste vrouwen uit moslimse landen ondergaan deze behandeling niet eens. Meestal gebeurt het voornamelijk in Afrika. Hier komt het in 28 landen voor. In iets mindere mate kom je het ook tegen in bepaalde gebieden van het Midden-Oosten en Azië. Door emigratie verspreidt het zich nu uit tot over de hele wereld. Tot zelfs in Nederland wordt het wel eens uitgevoerd. Omdat Nederland deze behandeling verbiedt, komen we dit niet in het openbaar tegen. Wel is het een feit, dat het merendeels bij moslimse vrouwen voor komt. De reden hiervan is eerder de traditie, wat tevens een van de meest genoemde redenen is. Verder hoor je ook redenen als: seksualiteit of maagdelijkheid, schoonheid en sociale identiteit.

De besnijdenis is een overgangsritueel tot het volwassen zijn. Het zal het meisje helpen te concentreren op haar toekomstige rollen. De pijn die zij doorstaat zal haar tevens voorbereiden op haar bevalling. Veel mensen wie deze traditie in stand houden, denken dat dit voorhuwelijkse geslachtsgemeenschap tegen gaat. Het biedt de man de zekerheid dat ze nog maagd is. Meestal wordt de vrouw dan weer open gemaakt op de huwelijksnacht en/of de bevalling. Er zijn er ook veel van overtuigd, dat een vrouw niet van geslachtsgemeenschap mag genieten. Ook vinden velen het resultaat mooier dan al die onderling ongelijke uiterlijken van een vagina. Hiervan zijn er een aantal van overtuigd dat de schaamlippen en de clitoris mannelijk zijn en dus eerst moet worden weg gehaald om een echte vrouw te worden. Het zou je anders belemmeren in het vervullen van je taken als vrouw, zoals trouwen en kinderen krijgen. Anderen vinden het gewoon lelijk en proberen het ideaalbeeld van de vrouw te creëren. Zodra meisjes zich ertegen verzetten, kan het gebeuren dat ze uit de familie worden verstoten. Sowieso zullen ze zich als buitenbeentje voelen en weinig kans hebben op een huwelijk binnen haar gemeenschap. Ze kennen namelijk de regel ‘hoe kleiner de opening van de vagina, hoe groter de waarde van de bruidsschat’.

Vormen van besnijden

Vrouwenbesnijdenis kent verschillende vormen. De World Health Organization (WHO) onderscheidt vier vormen:

• Verwijdering van de voorhuid van de clitoris, met of zonder gedeeltelijke of volledige verwijdering van de clitoris.
• Verwijdering van de clitoris met gedeeltelijke of volledige verwijdering van de kleine schaamlippen.
• Verwijdering van de clitoris en van de uitwendige genitalia en hechten/vernauwen van de ingang van de vagina (infibulatie of faraonische besnijdenis). Na aaneenhechting van de resterende schaamlippen blijft een zeer kleine opening over voor menstruatiebloed en urine. Van infibulatie zijn meerdere varianten mogelijk; bij Somalische vrouwen komt deze vorm het meest voor.
• Overige (meng)vormen, zoals prikken, piercen en/of snijden in clitoris en/of schaamlippen, aanbrengen van brandwonden, inbrengen van bijtende stoffen of kruiden in de vagina.

Daarnaast worden in verband met meisjesbesnijdenis de termen defibulatie en herinfubilatie gebruikt.

• Defibulatie is het vergroten van de opening of het opheffen van de afsluiting, meestal vóór het huwelijk of een bevalling.
• Herinfibulatie is het opnieuw hechten van de resterende delen van de schaamlippen, onder meer na een bevalling.

De behandeling

Een besnijdenis kan tegenwoordig netjes en steriel worden uitgevoerd in een ziekenhuis. Een traditionele besnijdenis gaat er veel ruwer aan toe. Het is niet gebruikelijk om enige vorm van drugs of pijnstillers te gebruiken. De meeste meisjes leveren dan ook veel verzet. Dit is de reden waarom er meerdere vrouwen aanwezig zijn, die haar dan vasthouden of vastbinden. Voor de besnijdenis gebruiken ze een scherp voorwerp. Buiten het mes en de schaar, kan dit ook een stuk glas of een scherpe steen zijn. Na het snijden wordt er vaak vuil en as tegen de wond gehouden, om het bloeden te stoppen. Vervolgens wordt ze dichtgenaaid. In het ergste geval tot er alleen een klein gaatje over is om te kunnen plassen en menstrueren. Ter voorkoming dat de vagina niet geheel dichtgroeit of dat de wond opnieuw opengaat, worden de benen van het meisje wel eens tot veertig dagen vastgebonden.

Medische gevolgen

Een besnijdenis kent vele risico’s. De meisjes lijden vaak aan hevige bloedverlies, pijn en angst. In enkele gevallen raakt het meisje in een blijvende shock of vindt de dood.

Directe gevolgen van besnijdenis kunnen zijn:

shock, infectie, beschadiging van het urine kanaal of de anus, vorming van littekenweefsel, tetanus, blaasontstekingen, bloedvergiftigingen, HIV en hepatitis B. Aan deze complicaties kun je doodgaan. ook kun je meteen overlijden door te veel bloedverlies.

Ook op langere termijn komen er steeds terugkerende complicatie kijken als:

chronische en steeds terugkerende infecties aan de urinewegen en de nieren, dit kan leiden tot onvruchtbaarheid, cysten en abcessen rond de schaamspleet, pijnlijke zenuwgezwellen, steeds moeizamere afscheiding van urine, gestoorde menstruatie door opeenhoping van menstruatie bloed in de onderbuik, frigiditeit (vaginisme), of zelfs de dood.

Voor de rest is het absoluut onmogelijk om de besnijdenis en de gevolgen daarvan terug te draaien of ongedaan te maken. Ze kunnen je wel opereren en weer opensnijden. Ook zal geslachtsgemeenschap over het algemeen telkens gepaard gaan met bloedingen en veel pijn.

Schokkende feiten

Geschat wordt dat in de wereld 135 miljoen meisjes en vrouwen het slachtoffer zijn van vrouwenbesnijdenis. Per dag ondergaan er ongeveer 6000 meisjes deze behandeling, dit is dus 1 per 15 seconden. De meest voorkomende leeftijd verschilt per land. Het ligt toch wel tussen de 5 en 10 jaar. In ieder geval vóór de eerste menstruatie.

Het is een feit dat er nog veel aan vrouwenbesnijdenis wordt gedaan. Velen vinden dit mishandeling of verminking. Het is dan ook een schok om te horen dat er elke dag 6000 meisjes besneden worden. De redenen kunnen uiteenlopend zijn, maar er gaat er haast geen een op tegen de mogelijke gevolgen. Er worden al verschillende acties ondernomen om dit tegen te gaan. Door de meisjes educatie te leveren, word er een daadwerkelijke daling van de cijfers gerealiseerd. Ze leren de waarheid bij deze traditie. Op sommige plekken worden er nu plaatsvervangende rituelen uitgevoerd. Anderen durven er zelfs een algehele stop op te zetten.

Lees verder

• Interview met Somalische vrouw over besnijdenis
• Waris Dirie: Vechten tegen vrouwenbesnijdenis