Blauwalg en zwemmen in buitenwater en zwemmersjeuk

Blauwalg is een bacterie die ontstaat bij warm weer. Blauwalg (ook wel cyanobacteriën) ziet er uit als groen wier en drijft dan ook aan de oppervlakte. De bacterie komt voor in zoetwater dat stilstaat, zoals in vijvers, meren en plassen. De bacterie geeft een giftige stof af die schadelijk is voor de mens. Vergiftiging ontstaat bij het innemen via de mond. Zwemmen in open water met blauwalg is dan ook vooral voor kinderen gevaarlijk. Echter, ook huisdieren die zwemmen in open water kunnen besmet worden. Uiteraard ook door het innemen van de mond, maar ook door het likken van de vacht.

Symptomen van ziekte

De symptomen van de ziekte ontstaan binnen twaalf uur en bestaan uit:

• Hoofdpijn
• Uitslag
• Maagkramp en misselijkheid
• Diarree
• Koorts
• Keelpijn
• Oorpijn

Na vier a vijf dagen verdwijnen de symptomen weer. Voor kinderen is blauwalg gevaarlijker dan voor volwassenen, omdat kinderen eerder water binnen krijgen bij het zwemmen dan volwassenen. Huisdieren kunnen ziek worden door het drinken van met blauwalg besmet water of het likken van hun vacht met blauwalg. Het advies is om waarschuwingen van de provincie en het waterschap over de kwaliteit van het zwemwater ter harte te nemen.

Bestrijding

Onderzoek van TNO-MEP heeft bepaald dat de mossel Dreissena polymorpha een goed middel is als bestrijding tegen een blauwalg plaag. Deze mosselen filteren het water en halen de giftige stoffen als fosfaat en nitraat er uit er uit. De mossel filtert de blauwalg uit het water. Met het filteren van fosfaat en nitraat uit het water zijn de meest gevaarlijke stoffen ook verdwenen. Er zijn ook andere manieren om de blauwalg te bestrijden, deze zijn echter duur. Niet alle blauwalgen zijn gevaarlijk voor de volksgezondheid. Een aantal in Nederland voorkomende blauwalgen produceren gifstoffen. De gifstoffen komen dan in hoge concentratie voor in het oppervlaktewater. De cyanobacteriën vallen onder de oudste organismen op deze wereld, naar schatting bestaan ze al 3,5 miljard jaar. Deze bacteriën zijn de eerste organismes geweest die zuurstof konden maken en waren daarom belangrijk voor de ontwikkeling van andere organismen.

Zwemmersjeuk

Larven van wormen die te klein zijn om met het blote oog waar te nemen, zijn de oorzaak van zwemmersjeuk. Deze wormen zijn op zoek naar een watervogel. Soms komen ze daarbij een zwemmer tegen. De larven proberen in de huid van de zwemmer te kruipen. Dit zal ze niet lukken, waardoor het larfje sterft. Hierbij ontstaat een afweerreactie die rode bulten veroorzaken. Deze zullen jeuken en een branderig gevoel veroorzaken. Wanneer dit vaker gebeurt kan ook hoofdpijn en koorts voorkomen. De uitslag op de huid verdwijnt na een paar dagen weer. Heb je voor de eerste keer last van zwemmersjeuk, dan kan de jeuk en uitslag naar twaalf uur weer over zijn. Als je vaker last van zwemmersjeuk hebt gehad, kan de uitslag en jeuk langer aanhouden tot wel drie weken. Koelen helpt bij het verzachten van de pijn en jeuk. Dit zou kunnen met een zak ijsklontjes of een koelelement in een theedoek. Er zijn geen medicijnen tegen zwemmersjeuk echter zouden een mentholgel kunnen helpen. Op de website van de provincie is veelal informatie te vinden over de kwaliteit van het zwemwater. Ga niet zwemmen in water dat waarin blauwalg voorkomt of waarvan bekend is dat mensen er zwemmersjeuk van hebben gekregen. De tropische variant van deze larven kunnen overigens het menselijk systeem binnen dringen en kunnen daarom gevaarlijk zijn.

Voorkomen van zwemmersjeuk

Zwemmersjeuk is te voorkomen door na het zwemmen te douchen en stevig af te drogen met een ruwe handdoek, daarna droge kleren aantrekken. De larven zijn overigens niet met het blote oog te zien. Het zwemwater wordt regelmatig gecontroleerd op de aanwezigheid van poelslakken waar de zwemmersjeuk uit voort kan komen.

De zwemwater-app

De verschillende waterschappen in Nederland hebben een zwemwater-app gemaakt met accurate informatie over veilig en onveilig zwemwater. Deze app is hieronder te downloaden.

• zwemwater-app voor Android
• zwemwater-app voor iOS