Syfilis, een seksueel overdraagbare aandoening: wat te doen?

Syfilis is een SOA die wordt veroorzaakt door een bacterie. Deze aandoening kent verschillende stadia. Kenmerkend is het ontstaan van een pijnloze zweer op de plaats van de infectie. Later kunnen er andere klachten ontstaan op andere plaatsen van het lichaam. Als je eenmaal bent besmet, kun je er niets meer tegen doen. Dan moet het worden behandeld. Hoe weet je wanneer je deze seksueel overdraagbare aandoening hebt en hoe moet dit worden behandeld?

Wat het is

Syfilis, met een medische benaming lues genoemd, is een SOA (seksueel overdraagbare aandoening). Het wordt verzaakt door de bacterie Treponema pallium. Pas na 2 tot 12 weken na besmetting ontstaat er een zweer. Het is een geslachtsziekte en wordt overgedragen door seksueel contact. Hoewel het in ons land niet zo heel veel meer voorkomt, moet je toch oppassen dat je het niet krijgt.

Symptomen

Vooral bij vrouwen kan syfilis vrij onopgemerkt blijven. De verschijnselen beperking zich soms tot een abnormale vaginale afscheiding. De lymfeklieren in de buurt van de besmetting kunnen wat vergroot zijn. Ook dit doet geen pijn. Omdat de klachten weer verdwijnen, kunnen mensen denken dat de aandoening is verdwenen.

Het verloop

Besmetting met syfilis kent verschillende stadia: het primaire, het secundaire en tertiaire stadium. Het derde stadium wordt ook wel het latente stadium genoemd.

Het primaire stadium

In het eerste stadium ontstaat er een harde pijnloze zweer (sjanker) op de geslachtsdelen, in de mond of rondom de anus. Het zweertje heeft een harde rand. De medische benaming is ulcus durum. Dit wordt ook wel vroege syfilis genoemd. Binnen enkele weken verdwijnt de zweer en het lijkt alsof het weer over is, maar de infectie blijft ontstaan.

Het secundaire stadium

Zo’n 6 tot 12 weken later ontstaan er nieuw verschijnselen, met name: een nieuwe jeukende huiduitslag, soms alleen zichtbaar op de handpalmen of de voetzolen, uitval van haar en zweren op het slijmvlies in de mond. De patiënt kan zich grieperig voelen en de lymfeklieren zijn opgezet. Rond de geslachtsdelen en anus kunnen platte, wratachtige en zeer besmettelijke verdikkingen (condylomata lata) ontstaan. Deze symptomen kunnen wel maanden duren. Daarna verdwijnen de verschijnselen weer, maar het is dan nog niet verdwenen.

Het tertiaire stadium

Dit stadium wordt ook wel de latente fase genoemd. Er komt een periode dat kan variëren van jaren tot misschien wel levenslang dat je geen klachten hebt. Toch kan er na een lange periode een tertiaire fase ontstaan. De ziekte heeft zich inmiddels uitgebreid naar de huis in de vorm van knobbels en zweren. Het tast ook allerlei organen aan, het zenuwstelsel en het hart- en vaatstelsel. In onze westerse wereld komt dit weinig voor.

Zwangerschap

Als een zwangere vrouw met syfilis is besmet, kan zij deze aandoening overdragen aan haar ongeboren kind vanaf de vierde maand van de zwangerschap. In Nederland wordt in het begin van de zwangerschap bloedonderzoek gedaan, waarbij de aanwezigheid van syfilis wordt gecontroleerd. Het wordt standaard gecheckt omdat syfilis de gezondheid van de baby kan schaden.

Bescherming

Als je eenmaal besmet bent, kun je er niets meer aan doen. Daarom is voorkomen beter dan genezen. Vrij daarom altijd veilig. Heb geen seksueel contact met iemand die in een primaire of secundaire fase zit van syfilis omdat het zeer besmettelijk is. Mensen die in deze fase zitten, moeten seksueel contact vermijden totdat de behandeling is afgerond.

Tips ter bescherming:

• Gebruik altijd een condoom
• Je kunt ook besmet raken via je mond
• Knuffelen en strelen is veilig
• Elkaar aanraken met de hand is veilig
• Vertel het je partner als je syfilis hebt

Naar de dokter

Als je nadat je seksueel contact hebt gehad last krijgt van een zweertje rondom je geslachtsorganen, in je mond of rond de anus, maak dan een afspraak met de huisarts. Syfilis is goed te behandelen met antibiotica dat meestal via een injectie in je bil wordt toegediend. De huisarts zal je waarschijnlijk doorverwijzen naar een specialist op gebied van geslachtsziekten, meestal een dermatoloog. Na behandeling moet je onder controle blijven. Als syfilis niet wordt behandeld, kunnen er later allerlei klachten ontstaan aan het hart of hersenen.

Je partner inlichten

Het is heel belangrijk om je partner in te lichten als je syfilis hebt, ook al vind je dit heel moeilijk. Ook je partner moet worden behandeld. Bij primaire syfilis lopen alle partners waarmee je de drie voorafgaande maanden seksueel contact hebt gehad, gevaar op besmetting. Bij secundaire syfilis zelfs de partners vanaf het voorafgaande jaar. Je raakt nooit immuun voor syfilis en zult na opnieuw ermee besmet te raken weer opnieuw de verschijnselen krijgen.