Waarom ga je aan kanker dood?

Kanker is samen met hart- en vaatziekten volksziekte nummer één. Dit houdt in dat jaarlijks bijna éénderde van de westerse bevolking sterft aan de gevolgen van kanker. Mannen sterven iets vaker dan vrouwen aan kanker. Kanker is in sommige gevallen goed te behandelen of te genezen, in andere gevallen is het uitzichtloos. De vraag is echter waarom je aan kanker dood gaat. Het is niet alleen de aanwezigheid van de tumor, maar ook het feit dat er een grote belasting op het gehele lichaam wordt gelegd. Daarnaast worden sommige organen gedeeltelijk of definitief uitgeschakeld.

Wat is kanker?

Kanker wordt in het Engels cancer genoemd. Cancer betekent letterlijk krab. Deze naam is afkomstig door het verschijnsel van gezwollen rode bloedvaten in de buurt van het kankergezwel, waardoor dit doet denken aan de rode pootjes van een krab.

Bij kanker is er sprake van een ongeremde celdeling. Normaal gesproken delen lichaamscellen zich continue. Dit wordt gecontroleerd gedaan: terwijl nieuwe cellen worden aangemaakt (celdeling) worden oude cellen afgebroken en vernietigd. Bij kanker gaat er iets mis: de celdeling gaat ongeremd door. De nieuwe cellen hebben hun normale vorm verloren en vervullen ook hun normale functie niet meer. Er ontstaat een gezwel dat nutteloos en belastend voor het lichaam is. Een goedaardig gezwel (tumor) zal geen directe schade aan het orgaan of weefsel aanrichten. Een kwaadaardige tumor vernietigt het lichaam of weefsel waaruit het is ontstaan. Kwaadaardige tumoren noemen we dan ook kanker.

Waardoor ontstaat de ziekte?

Kanker is, samen met hart-en vaatziekten, volksziekte nummer één. Gemiddeld sterft een derde van de Europese bevolking aan kanker. Nog eens een derde sterft aan hart-en vaatziekten. De meest voorkomende vormen van kanker zijn darmkanker, longkanker, maagkanker, borstkanker, prostaatkanker, baarmoederkanker, bloedkanker en huidkanker. Daarnaast zijn er nog vele vormen van kanker. In principe kan kanker overal in het lichaam ontstaan.

Kanker ontstaat door veranderingen in het DNA. Dit is erfelijk materiaal dat we in onze lichaamscellen meedragen. Veranderingen in het DNA ontstaan vaak door invloeden van buitenaf of inwendig zoals tabak, alcohol, giffen, bestraling, hormonen, voeding etc. Vooral verbrand voedsel, maar ook gefrituurd voedsel is kankerverwekkend. Van sommige vormen van kanker is de precieze oorzaak niet bekend, terwijl andere vormen van kanker vaker voorkomen bij bepaalde groepen mensen. Zo komt longkanker het vaakst voor bij rokers: 90 procent van de mensen met longkanker rookt tabak. In bepaalde gevallen zijn mutaties in het DNA ook erfelijk overdraagbaar. Hierdoor wordt het risico op kanker verhoogd. Bij vrouwen komt dit vooral voor bij borstkanker. Toch ontstaan de meeste vormen van borstkanker uit niet-erfelijke-mutaties. Bepaalde vormen van kanker worden waarschijnlijk of vrijwel zeker veroorzaakt door een bacterie of virus. Bij baarmoederhalskanker is dit bijvoorbeeld het geval.

Waarom kankercellen vernietigend zijn

Een tumor bestaat uit meerdere kankercellen. Een enkele kankercel kan losraken van de tumor en via de lymfebanen of de bloedbaan in een ander orgaan of in de botten terecht komen. De kankercel zal zich gaan delen, waarna een nieuwe tumor ontstaat. Dan spreken we van uitzaaiing. Vaak dringen de kankercellen het omringende weefsel binnen en vernietigen dit weefsel/orgaan. Hierdoor gaat de functie van het orgaan verloren.

De kwaadaardige tumor is in staat om nieuwe bloedvaten vanuit bestaande bloedvaten aan te leggen naar de tumor. Op deze manier wordt de tumor voorzien van de nodige bloedtoevoer. Dit gaat vaak ten koste van het omringende weefsel.

Iedere lichaamscel kent een maximaal aantal celdelingen. Daarna zal de cel afsterven. Dit is de reden waarom mensen, maar ook dieren, uiteindelijk van ouderdom sterven. De organen laten het afweten doordat de orgaancellen niet meer vernieuwd kunnen worden. Kankercellen kennen dit maximaal aantal delingen niet. Ze delen zich niet alleen ongeremd, maar ook ongelimiteerd.

Waarom ga je eraan dood?

Wanneer kanker niet behandeld wordt, ga je eraan dood. Enerzijds omdat de kankercellen het omringende weefsel binnendringen en dit vernietigen. Daardoor gaat de functie van het betreffende orgaan achteruit en verloren. Zo zal longkanker er voor zorgen dat er vocht in de longen terecht komt, waardoor er verstikking optreedt. Ook kan een tumor ervoor zorgen dat er een grote bloeding optreedt, die fataal is. Tumoren bloeden sowieso al gemakkelijk en genezen slecht, waardoor er vaak veel bloed verloren gaat.

Het ontwikkelen en voeden van de tumor kost het lichaam veel energie. De kankercellen belasten de gezonde cellen en vernietigen deze. Zo wordt er extra bloed naar de tumor gepompt, wat een belasting voor het hart is en ten koste gaat van andere organen. Door de grote hoeveelheid energie die erin gaat zitten zal het afweersysteem (immuunsysteem) niet meer onderhouden worden. Infecties met virussen, bacteriën of schimmels worden daardoor niet meer voldoende afgeweerd. Hierdoor kan een patiënt met kanker al snel erg ziek worden van een griepje of verkoudheid. Dit kan uiteindelijk zelfs de doodsoorzaak zijn.

Feiten en cijfers

Jaarlijks worden er meer dan 100.000 nieuwe gevallen van kanker vastgesteld in Nederland. Bij mannen komt kanker iets vaker voor dan bij vrouwen (52 procent tegenover 46 procent). De meest voorkomende vorm van kanker is huidkanker, dit stijgt nog steeds. Borstkanker is de tweede meest voorkomende vorm van kanker. Slechts 9 procent van alle kankerpatiënten is jonger dan 45 jaar. Ongeveer de helft van alle kankerpatiënten geneest.

• Van 100 meisjes zullen er ongeveer 38 kanker krijgen, 22 eraan overlijden en 78 een andere doodsoorzaak hebben.
• Van 100 jongetjes zullen er ongeveer 44 kanker krijgen, 29 eraan overlijden en 71 een andere doodsoorzaak hebben.

Voor meisjes geldt dus dan de kans op het krijgen van kanker 38 procent bedraagt, en de kans om te sterven aan kanker 22 procent bedraagt. Voor jongens is dit respectievelijk 44 en 29 procent.