OCD, obsessieve compulsieve stoornis

OCD is een obsessieve compulsieve stoornis die bij volwassenen en kinderen voor kan komen. Kenmerken zijn dwanggedachten of dwanghandelingen, of een combinatie van beide. Vaak kost deze stoornis erg veel tijd, vanwege de vele herhalingen en controles die moeten worden uitgevoerd. Daardoor komen andere dagelijkse zaken in de knel, zoals school en werk.

OCD

OCD betekent Obsessive Compulsive Disorder, oftewel een obsessieve compulsieve stoornis. Dit is een stoornis die zorgt voor dwanggedachten en dwanghandelingen.

De compulsies zijn onder te verdelen in

• Controleren en geruststelling vragen.
• Wassen en schoonmaken.
• Overmatig bidden.
• Verzamelen of hamsteren.
• Tellen, ordenen en symmetrie handhaven.

De obsessies die het meeste voorkomen zijn

• Smetvrees.
• Twijfel.
• Lichamelijke obsessies.

OCD ontwikkeld zich vaak in de vroege volwassenheid, gemiddeld rond de 24 jaar. Het is vaak een chronische stoornis en kan tientallen jaren duren. Haast de helft van de mensen met OCD heeft het langer dan 30 jaar. Deze jaren hebben goede en minder goede periodes, afhankelijk van de omgevingsfactoren die op dat moment meespelen. De symptomen kunnen in de loop der jaren ook veranderen, dus de ene periode kan men last krijgen van dwanggedachten zoals controleren en later van tellen.

Oorzaken

Bij mensen met een lagere intelligentie komt OCD vaker voor. Ook bij mensen die kwetsbaar zijn, en waar erfelijke factoren een rol spelen. Verschillende omgevingsfactoren zijn bijvoorbeeld geen werk hebben, gescheiden zijn, of mensen uit lagere sociaaleconomische klassen.

Cijfers

0,3% van alle volwassenen krijgt jaarlijks voor het eerst OCD. 0,9% van de volwassenen heeft in zijn leven een periode OCD gehad. Er is hierbij geen verschil tussen mannen en vrouwen. Jongeren tussen de 18 en 24 jaar hebben meer kan op OCD. Het meeste komt OCD voor met dwanggedachten, daarna dwanghandelingen. Het minst komt een combinatie van beide voor (dwanggedachten en dwanghandelingen). De obsessies die het meest voorkomen bij OCD zijn smetvrees, twijfel, en lichamelijke obsessies. Bij de compulsies komt controleren, wassen en tellen het meeste voor.

Gevolgen

Mensen met OCD functioneren duidelijk slechter dan mensen zonder deze stoornis. Voor de andere gezinsleden is het vaak een zware belasting, bijvoorbeeld als diegene met OCD last heeft van poetsdwang. Of kinderen die zich aan de strenge hygiëne regels van hun moeder met OCD moeten houden.

Behandeling

Een manier van behandelen is gedragstherapie, cognitieve therapie, medicatie of een combinatiebehandeling.

Comorbiditeit

Mensen met OCD hebben vaak ook andere psychische stoornissen, dat heet comorbiditeit.
Enkele veelvoorkomende psychische stoornissen in combinatie met OCD zijn:

• eetstoornissen
• het syndroom van Gilles de la Tourette (een ticstoornis)
• stemmingsstoornissen (zoals depressie)
• cocaïnegebruik alcoholafhankelijkheid
• angststoornissen