Alvleesklierkanker: symptomen, diagnose en behandeling

Alvleesklierkanker is een zeer ernstige vorm van kanker. Jaarlijks worden ongeveer 2.200 mensen getroffen door deze ziekte. De alvleesklier is een orgaan dat zich boven in de buikholte bevindt. De pancreas zoals de alvleesklier ook wel wordt genoemd ligt achter de maag en in de boog van de twaalfvingerige darm.

Alvleesklier

De pancreas is een ellipsvormige orgaan. De klier produceert stoffen die van belang zijn voor het dagelijks functioneren van de mens. Daarbij gaat het om enzymen en hormonen. De enzymen die worden afgegeven hebben een belangrijke functie in het verwerken van eten. De hormonen hebben betrekking op de stofwisseling, de darmwerking en het spijsverteringsverloop. De alvleesklier beslaat drie onderdelen, namelijk de kop onder de lever, het middengedeelte achter de maag en de staart die zich in de nabijheid van de milt bevindt.

Symptomen

• Aanhoudende pijn aan bovenkant of in het midden van de buik
• Verstoorde stoelgang
• Afnemende eetlust
• Verlies van gewicht
• Gevoel van zwakte

De klachten kunnen variëren. De symptomen hangen af van de plek waar de tumor zich in de alvleesklier bevindt. Meestal treden er pas klachten op wanneer de kanker is uitgezaaid naar een ander orgaan of kankercellen terecht komen in zenuwbanen in de buurt van de alvleesklier. Kanker die zich ontwikkelt in de kop wordt vaak eerder ontdekt door symptomen als geelzucht. Een gezwel in de staart wordt vaak ontdekt, wanneer de galbuis is versperd. Daardoor gaat de gal zich opstapelen in de galwegen, de galblaas en in de lever. Wanneer de gal niet weg kan, treden klachten op als vermoeidheid. De ontlasting wordt dun en wit. Doordat galkleurstof in het bloed terecht komt, kleuren de huid en oogwit geel. Urine kan donker worden. Ook kan jeuk optreden. Alvleesklierkanker komt vooral voor bij mensen van boven de zestig jaar oud.

Diagnose

Als u zich met klachten bij de huisarts meldt, zal die eerst uw verhaal aanhoren en mogelijk een lichamelijk onderzoek verrichten. Bij een vermoeden van alvleesklierkanker volgt een verwijzing naar een specialist. Deze arts zal verschillende onderzoeken laten verrichten, zoals het maken van een echo, een CT-scan of een MRI-scan. Hiermee kan de bovenbuik in beeld worden gebracht. Afhankelijk van de uitkomsten, komt er mogelijk een vervolgonderzoek. Dat kan via ERCP-onderzoek, endo-echografie en een laparoscopie. Bij ERCP-onderzoek gaat een slang met een camera de keel binnen. Die brengt onder meer de slokdarm, de maag en de twaalfvingerige darm in beeld. Bij een echo-endografie gaat er ook een slangetje met een camera naar binnen. Hieraan is een echo-toestelletje vastgehaakt. Die maakt onder meer de alvleesklier zichtbaar. Een laparoscopie is een kijkoperatie. Hierbij kan gekeken worden of er sprake is van uitzaaiingen. Na deze onderzoeken kan de specialist zien hoever de kanker is gevorderd. Hierop kan de behandeling worden afgestemd.

Behandeling

Alvleesklierkanker is een moeilijk te behandelen kankersoort. Tumoren in de staart zijn lastig te opereren. Wanneer de kanker zich in de kop van de alvleesklier bevindt, is opereren vaak nog wel mogelijk. Hierbij gaat de chirurg over tot verwijdering van de kop van de alvleesklier, de gehele twaalfvingerige darm, een gedeelte van de maag en de complete galblaas. Dit wordt een Whipple-operatie genoemd. Twintig procent van de patiënten die een dergelijke operatie ondergaan leeft na vijf jaar nog. Om de afvoer van gal te stimuleren kan er een stent worden aangebracht in de grote galbuis, zodat het gezwel de galweg niet meer kan blokkeren. Bij een afzetting van de darm, kan er een omleidingsoperatie worden uitgevoerd. Bestraling wordt vaak uitgevoerd om de pijn te bestrijden en het bloedverlies te beperken. Chemotherapie wordt verricht om de alvleesklierkanker te remmen. Dat brengt vaak maar kort soelaas. Om de pijn te bestrijden bestaat er ook goede medicatie en zenuwblokkerende spuittechnieken. Vaak is alvleesklierkanker niet meer te genezen en zijn de behandelingen er op gericht om het leven van de patiënt zo draaglijk mogelijk te maken.

Oorzaak

De precieze oorzaak van het ontstaan van alvleesklier is onduidelijk. De kans op het krijgen van alvleesklierkanker is verhoogd, wanneer er wordt gerookt of wanneer de pancreas chronisch is ontstoken. In ongeveer vijf procent van de gevallen speelt er een erfelijke aanleg voor het ontwikkelen van een pancreascarcinoom.