Vrouwen en HIV/AIDS

De kans dat vrouwen besmet raken met HIV tijdens onbeschermd sexueel contact is twee keer zo groot als de kans van mannen. Daarnaast hebben vrouwen te maken met de kans dat ze de ziekte overdragen op hun kind. Ook zijn vrouwen meestal degenen die de grootste last dragen wanneer er besmette familieleden zijn. Daarom in dit artikel aandacht voor de rol van vrouwen in het geval van HIV/Aids.

Vrouwen en Aids

In 2010 waren er wereldwijd 34 miljoen volwassenen met aids besmet, de helft daarvan bestond uit vrouwen. De rol van vrouwen bij deze epidemie is bijzonder, vrouwen hebben een grotere kans om besmet tijdens onbeschermd sexueel verkeer, die kans is twee maal zo groot. En wanneer ze zwanger zijn is de kans groot dat hun (ongeboren) kind besmet raakt. Ook dragen vrouwen vaak de grootste verantwoordelijkheid wanneer er voor zieke aidspatiënten en –wezen moet worden gezorgd.

Grootste Doodsoorzaak

Wereldwijd is aids de belangrijkste doodsoorzaak voor vrouwen in de vruchtbare leeftijdscategorie. Er zijn echter enorme verschillen per gebied, in Europa en Noord-Amerika is het percentage besmette vrouwen zeer laag. In Sub-Sahara Afrika en het Caribische Gebied is hun percentage echter hoog.

Mother-to-Child-Transmission

De overdracht van de ziekte van moeder naar kind (mother-to-child-transmission, MTCT) is een groot probleem. Het heeft een groot effect op vrouwen en draagt sterk bij aan de verspreiding van de ziekte. Van MTCT is sprake wanneer een vrouw haar kind besmet tijdens haar zwangerschap, de bevalling of tijdens borstvoeding. Tegen het einde van 2009 waren er zo’n 2,5 miljoen besmette kinderen (jonger dan vijftien), die vrijwel allemaal besmet waren geraakt via hun moeders. Medicijnen kunnen er voor zorgen dat de kans op overdracht van de ziekte terugloopt van 40% naar 2%, maar voor veel mensen zijn deze medicijnen niet beschikbaar. De prijs van medicijnen is inmiddels sterk gedaald, maar nog altijd blijven medicijnen voor sommige vrouwen buiten bereik.

Zorg voor de Zieken

In veel arme landen waar mensen getroffen worden door hiv/aids, komt de zorg voor de patiënten op vrouwen neer. De zorg voor een zieke aidspatiënt kan de werklast van iemand met een derde laten toenemen. Voor een vrouw die toch al de zorg heeft voor kinderen, huishouden en werk buitenshuis, kan dat tot een nauwelijks te dragen werklast leiden. Wanneer beiden ouders ziek worden of overlijden valt de last van zorg voor de kinderen vaak op de schouders van de oudste dochter of op die van tantes en grootmoeders.

Sexualiteit

In sommige landen hebben vrouwen op het gebied van sexualiteit weinig vrijheid. Ze kunnen niet zelfstandig bepalen of ze voorbehoedsmiddelen en condooms willen gebruiken. Dit maakt hun positie zeer zwak, want zij worden daardoor afhankelijk van hun partner voor bescherming tegen hiv/aids. Wanneer die partner hiv/aids oploopt, is de kans zeer groot dat hij ook zijn vrouw/vriendin besmet. Veel vrouwen raken besmet door hun partner en zijn zelf niet promiscue geweest.

Sexueel Geweld

Sexueel geweld, zowel binnen een relatie als daarbuiten, maakt ook slachtoffers. Bij sexueel geweld is het condoom meestal afwezig en dit vergroot de kans dat een vrouw of meisje besmet raakt. Ook is verkrachting wel gebruikt als wapen in oorlogen en conflicten. Een vrouw in een geweldadige relatie loopt een grotere kans op besmetting en uit onderzoek blijkt dat mannen in een geweldadige relatie vaker besmet zijn dan mannen in een normale relatie.

Gelijke Rechten

Voorlichting is een belangrijk wapen in de strijd tegen hiv/aids. Daarnaast is het belangrijk dat vrouwen dezelfde rechten hebben als mannen, wanneer hun positie verbeterd zullen ze makkelijker voor zichzelf op kunnen komen. In veel landen is dat nog niet gebruikelijk.