Zelfmoord: de oorzaken en signalen

Jaarlijks plegen er ongeveer 1600 mensen in Nederland zelfmoord en doen 94000 mensen een poging waarvan 9200 personen in het ziekenhuis belanden. Cijfers die er niet om liegen. De meeste mensen die zelfmoord pleegden, maakten voor die tijd een periode door van diverse problemen waarvoor zij uiteindelijk geen oplossing meer zagen. Ze kozen in eerste instantie niet direct voor de dood, maar voor de meest extreme en effectieve manier van het stopzetten van hun problemen.

• Signalen voorafgaande aan zelfmoord
• Afscheidsbrief
• Oorzaken zelfmoord
• Risicofactoren zelfmoord
• Voor welke methode wordt veelal gekozen bij zelfdoding?
• Zelfmoord door een moment van verstandsverbijstering
• Rouwverwerking

Signalen voorafgaande aan zelfmoord

Bij 75% van de overleden personen na zelfmoord, hebben de nabestaanden toch direct of indirect, bewust of onbewust signalen gekregen van hun verloren dierbare. Dit betekent dat de meeste mensen die daadwerkelijk zelfmoord plegen, vooraf wel signalen afgeven die we serieus moeten nemen. Ook mensen die aandacht lijken te vragen, dienen serieus genomen te worden. Het is een roep om hulp voor de problemen die ze hebben. Erover praten kan er toe leiden dat de persoon op andere gedachten komt. Soms zijn de problemen simpeler op te lossen dan men dacht. Als dat niet helpt, dient er professionele hulp te worden ingeschakeld.

Afscheidsbrief

Ongeveer een kwart van de mensen die zelfmoord plegen, laat een afscheidsbrief achter. De wat jongere mensen beschrijven daarin vaak hun boosheid of uiten hun wraakgevoelens terwijl oudere mensen vaak hun bezorgdheid beschrijven over de nabestaanden. Soms blijkt dat iemand last had van een psychische stoornis.
Suïcide is geen ziekte, maar gedrag. Vaak hebben er wel psychische problemen gespeeld.

Oorzaken zelfmoord

• Depressie (50% van alle gevallen)
• Huwelijksproblemen: ongelukkige of verbroken relaties
• Ruzie met de ouders
• Het verlies van een dierbare
• Een medische aandoening die samengaat met een depressie
• Depressies met angsten, psychoses en waanideëen
• Traumatische ervaring uit het verleden
• Schizofrenie
• Auditieve hallucinaties (het horen van stemmen)
• Borderline-stoornis

Risicofactoren zelfmoord

• Verlies van een dierbare
• Voortdurende neerslachtigheid
• Alcohol of drugsmisbruik
• Alleenstaand
• Schulden
• Zelfdoding in omgeving meegemaakt
• Vernedering of schande
• Eerdere pogingen ondernomen
• Huiselijk geweld

Voor welke methode wordt veelal gekozen bij zelfdoding?

De meest gekozen manier is een overdosis aan medicijnen waarbij paracetamol veel gebruikt wordt of een combinatie van diverse antidepressiva, vergiftiging of verdrinking.
Voor gewelddadige pogingen, zoals ophanging of het gebruik van een wapen wordt minder gekozen, waarschijnlijk omdat dit onomkeerbaar de dood als gevolg heeft.

Zelfmoord door een moment van verstandsverbijstering

Het is voorgekomen dat een man op een flat in een opwelling besloot te springen. Hij overleefde zijn sprong en ging in therapie. Hij vertelde zijn psycholoog dat hij eigenlijk geen noemenswaardige problemen had in het leven maar dat hij ineens de drang voelde te springen. Een afschuwelijk moment van verstandsverbijstering.

Rouwverwerking

De verwerking van de dood van een dierbare die zelfmoord pleegde, is heel ingewikkeld moeilijk. Nabestaanden kampen met vragen hoe ze het hadden kunnen voorkomen of voelen zich schuldig dat ze niet anders hebben gehandeld om het wellicht tegen te kunnen houden. Ook de waarom-vraag wordt soms niet duidelijk beantwoord wat voor een lastige verwerking zorgt. Lotgenotencontact kan dan helpen.