Hoge bloeddruk: oorzaken, symptomen, behandeling

Bij hypertensie is er sprake van een voortdurende hoge bloeddruk die tot schade kan leiden aan hart en slagaders. Een hoge bloeddruk komt vaker voor bij het vorderen van leeftijd. Wat zijn de oorzaken van hoge bloeddruk en wat zijn de symptomen? Hoe kan een hoge bloeddruk behandeld worden en wat is de prognose? Welke waarden heeft een normale bloeddruk?

Inhoud artikel

• Bloeddruk en wat is een normale bloeddruk?
• Het meten van de bloeddruk
• Hoge bloeddruk/hypertensie
• Symptomen hoge bloeddruk
• Plotseling overlijden
• Oorzaken hoge bloeddruk
• Complicaties hoge bloeddruk
• Diagnose hoge bloeddruk
• Behandeling hoge bloeddruk
• Prognose hoge bloeddruk

Bloeddruk en wat is een normale bloeddruk?

Bij medisch onderzoek wordt vaak de bloeddruk gemeten. De systolische druk (dit is het hoogste getal) wordt gemeten als het hart samentrekt en de diastolische druk (het laagste getal) als het hart zich ontspant. In het algemeen vindt men waarden tussen de 100/60 mmHg en 140/90 mmHg normaal voor een volwassene. De bloeddruk kan gemeten worden als je zit, staat of ligt. De bloeddruk schommelt van nature, tijdens inspanning stijgt de druk, tijdens rust daalt de druk.

Het meten van de bloeddruk

Tijdens de meting wordt er een manchet om de bovenarm gedaan, het wordt met een handpompje opgeblazen. Vervolgens doet de arts twee dingen tegelijkertijd: de manchet leeg laten lopen en luisteren naar de geluidstonen in de slagaders.

Hoge bloeddruk/hypertensie

Hoge bloeddruk komt vaak voor, in de westerse wereld heeft naar schatting een op de vijf volwassenen een hoge bloeddruk. Een hoge bloeddruk wordt ook wel hypertensie genoemd. Een hoge bloeddruk zorgt voor extra belasting van het hart en de slagaders en dat leidt tot beschadiging van zwakke weefsels. Hoe hoger de bloeddruk is, hoe meer kans er is om complicaties te ontwikkelen. Je moet dan denken aan een hartinfarct of een beroerte. Je kunt schade krijgen aan ogen en nieren als de hoge bloeddruk niet aangepakt wordt. Ben je een gezonde jong volwassene in rust, dan hoort de bloeddruk de 120/80 mmHg niet te overschrijden. Heb je last van een hoge bloeddruk dan zal je ook in rust een bloeddruk hebben die hoger is dan 140/90 mmHg.

Symptomen hoge bloeddruk

Hoge bloeddruk veroorzaakt meestal geen klachten, maar als de bloeddruk erg hoog is dan kunnen de volgende symptomen optreden:

• Pijn in het hoofd;
• Draaierigheid;
• Niet scherp zien.

Plotseling overlijden

De verschijnselen van de beschadigingen die door de hoge bloeddruk worden veroorzaakt zijn meestal de enige klachten. Meestal zijn slagaders en organen dan al onherstelbaar beschadigd. Mensen kunnen plotseling overlijden aan een beroerte of een hartinfarct, veroorzaakt door hoge bloeddruk. Gelukkig wordt tegenwoordig hoge bloeddruk in een steeds vroegere fase (nog voor er klachten zijn) vastgesteld door het geven van informatie en het doen van controles. Omdat tegenwoordig sneller de diagnose wordt gesteld en omdat de behandelmethoden steeds beter worden, komen hartinfarcten en beroertes veel minder vaak voor.

Oorzaken hoge bloeddruk

• Bij de meeste mensen met een hoge bloeddruk is er geen duidelijke oorzaak.
• Wel zijn er risicofactoren: spanningen, teveel alcohol nuttigen, veel zout in het eten, een te hoog lichaamsgewicht. Hoge bloeddruk komt daarom het meeste voor in de ontwikkelde landen. De aandoening komt bijna niet voor in landen waar men weinig zout in de voeding doet (zout speelt dus waarschijnlijk een rol).
• Hoge bloeddruk zit vaak in de familie (erfelijke factor).
• Hoge bloeddruk komt vooral voor bij mensen boven de veertig jaar. De bloedvaten worden minder veerkrachtig bij het ouder worden.
• Mannen hebben vaker een hoge bloeddruk dan vrouwen.
• Soms is er een duidelijke oorzaak voor hoge bloeddruk: het kan bijvoorbeeld gaan om een nierziekte, een stoornis van een hormoon (bijvoorbeeld hyperaldosteronisme), syndroom van Cushing. Sommige medicijnen zorgen voor een hoge bloeddruk.
• Bij zwangere vrouwen kan een hoge bloeddruk leiden tot pre-eclampsie en eclampsie. Dit zijn mogelijk levensbedreigende aandoeningen. De hoge bloeddruk daalt na de geboorte van het kindje meestal weer tot een gewone waarde.

Complicaties hoge bloeddruk

Hoe hoger de bloeddruk en hoe langer de duur van de hoge bloeddruk, hoe meer kans op aantasting van hart, slagaders en nieren. Beschadigde slagaders zullen eerder vernauwd raken door atherosclerose. Atherosclerose van de kransslagaders kan pijn op de borst veroorzaken en een hartinfarct. In andere slagaders in het lichaam kan atherosclerose leiden tot een verwijding van de aorta of tot een beroerte leiden. Als het hart te zwaar belast wordt, door hoge bloeddruk, dan kan dit leiden tot chronisch hartfalen. Raken de slagaders van de nieren beschadigd dan kan dat leiden tot chronische nierproblemen. Verder kunnen de slagaders in het netvlies van het oog aangetast worden door de hoge bloeddruk.

Diagnose hoge bloeddruk

Het is verstandig om zo vanaf je achttiende jaar de bloeddruk af en toe te laten meten. Het kan zijn dat door zenuwen de bloeddruk tijdelijk stijgt. De diagnose wordt dan ook niet na een keer meten gesteld, meestal pas als de bloeddruk bij vijf verschillende metingen te hoog was. Bij hoge bloeddruk kan er worden onderzocht of er organen beschadigd zijn door middel van echocardiografie, elektrocardiografie en onderzoek van de ogen. Verder kan het cholesterolgehalte bepaald worden en het suikergehalte van het bloed.

Behandeling hoge bloeddruk

Hoge bloeddruk kan meestal niet worden genezen, met behandeling kan de bloeddruk wel onder controle worden gehouden. Als het gaat om een bloeddruk die een beetje verhoogd is dan kun je meestal al een hoop bereiken met het veranderen van de manier van leven. Gebruik minder zout, minder of geen alcohol, zorg voor een gezond gewicht en rook niet. Mocht dit allemaal niet helpen dan kan een arts medicijnen voorschrijven die de bloeddruk omlaag brengen. Het kan moeilijk zijn om het juiste medicijn en de juiste dosering voor iemand te vinden, daar moet dan ook de tijd voor worden genomen. Bij bijwerkingen moet je direct actie ondernemen, overleg met de arts, bijstelling van de medicatie kan mogelijk helpen. Als hoge bloeddruk veroorzaakt wordt door een bepaalde ziekte dan kan het behandelen van de ziekte ervoor zorgen dat de bloeddruk weer zakt tot normale waarden.

Prognose hoge bloeddruk

De prognose hangt af van de hoogte van de bloeddruk en hoe lang de bloeddruk te hoog is geweest. Als je anders gaat leven en medicijnen krijgt voorgeschreven, zal de bloeddruk meestal teruggedrongen worden. Dit vermindert de kans op complicaties. Het is wel zo dat maatregelen vaak het hele leven lang moeten worden volgehouden. Hoe hoger de bloeddruk en hoe langer de hoge bloeddruk aanwezig is, des te groter is de kans op complicaties.