Trichotillomanie: oorzaken en behandelingen

Trichotillomanie is een aandoening die jammer genoeg niet zo goed gekend is bij het grootste deel van de bevolking. Het uitrekken van de haren, of trichotillomanie, komt echter toch veel voor. Hoewel, dit is een psychische stoornis die jammer genoeg maar al te vaak in de achtergrond komt te staan. Trichotillomanie heeft ook vele varianten en oorzaken, waardoor deze aandoening pas later aan het licht komt.

Wat is trichotillomanie?

Trichotillomanie (of het uitrekken van de haren) is een psychische aandoening. Hierbij heeft de patiënt een onbedwingbare drang om de haren uit te trekken. Het uitrekken van de haren kan ook op verschillende plaatsen van het lichaam voorkomen. Het merendeel van patiënten trekt haren op het hoofd uit - maar het uitrekken van wimpers, wenkbrauwen of baardhaar komt ook voor.

Een patiënt met trichotillomanie heeft vaak ook kale plekken, door overmatig haren te gaan uittrekken. Patiënten zijn meestal beschaamd over hun gedrag, een fenomeen dat de aandoening meestal erger maakt. Psychiaters zijn het nog niet eens over de precieze categorie van de aandoening. Vele experts geloven dat trichotillomanie een vorm van obsessief compulsief gedrag is, terwijl anderen geloven dat het enkel om een onschuldige gedragsvorm gaat, zoals nagelbijten.

Deze aandoening kent ook verschillende vormen. Terwijl bepaalde patiënten enkel de haren gaan uittrekken, gaan anderen aan het haar zuigen of het haar zelfs opeten. Het veelvuldig eten van lichaamsharen kan op zijn beurt opnieuw leiden tot andere aandoeningen, zoals een haarbal of maagproblemen.

De symptomen van trichotillomanie?

Trichotillomanie is vast te stellen aan de hand van enkele symptomen. Deze symptomen komen meestal zoals beschreven voor, maar kleine variaties op deze symptomen zijn ook mogelijk.

• Het herhalend uittrekken van lichaamsharen.
• Het voorkomen van kale plekken op gewoonlijk behaarde gebieden.
• Een goed gevoel tijdens het uittrekken van de haren.
• De stoornis is niet het gevolg van een somatische aandoening, zoals een dermatologische ziekte.
• De aandoening veroorzaakt schaamte en frustratie.
• Het uittrekken van de haren kan leiden tot een beperkt sociaal leven of beroepsleven.

De oorzaken van trichotillomanie?

Wetenschappers tasten tot op de dag van vandaag nog altijd in het duister wat betreft de oorzaken van trichotillomanie. Er zijn echter wat theorieën tot stand gekomen die de aandoening kunnen verklaren.

Neurobiologische theorie

Bepaalde wetenschappers geloven dat trichotillomanie te wijten is aan een neurotransmitter, serotonine. De stoornis zou zich voordoen in de hersenen, waar een tekort aan serotonine trichotillomanie zou doen ontstaan. Serotonine is niet het enige aspect dat een oorzaak zou kunnen zijn voor trichotillomanie, ook andere onderdelen van de hersenen zouden kunnen bijdragen aan deze aandoening.

Een andere probleem zou zich voordoen ter hoogte van de cortex orbitofrontalis, een onderdeel van de hersenen. Dit deel van de hersenen staat in voor zelfbeheersing. Wanneer dit onderdeel van de hersenen niet goed werkt, zullen bijgevolg problemen met zelfbeheersing ontstaan. Dit zou ook een rol spelen bij het uittrekken van de haren.

Psychoanalytische theorie

De psychoanalytische oorzaak zou ontstaan tijdens de kindertijd. Het principe berust op het feit dat een kind behoeftes heeft die moeten vervuld worden. Dit gaat niet enkel om de basisbehoeften zoals voedsel, maar ook behoeften zoals aandacht en aanrakingen. Wanneer deze behoeften niet naar behoren vervuld worden, zouden er problemen kunnen ontstaan op latere leeftijd. Tijdens de kindertijd gaat het kind vaardigheden zoals impulsbeheersing en frustratietolerantie ontwikkelen. Wanneer dit echter niet goed genoeg gebeurt, door het niet vervuld zien van behoeftes, zou een aandoening zoals trichotillomanie op latere leeftijd kunnen ontstaan.

Een andere psychoanalytische oorzaak zou kunnen gevonden worden bij de moeder-kind relatie. Een verstoorde moeder-kind relatie zou ook aanleiding kunnen geven tot trichotillomanie. Een moeder kan bijvoorbeeld haar onvervulde ambities op het kind projecteren, waardoor het kind agressieve gevoelens ontwikkeld. Deze gevoelens kunnen op hun beurt dan weer leiden tot trichotillomanie. Maar niet alleen overstimulatie kan een probleem worden, de afwezigheid van een moeder zou ook een oorzaak voor trichotillomanie kunnen zijn.

Leertheorie

De leertheorie geeft enkele bijkomende oorzaken voor trichotillomanie. Deze theorie concentreert zich echter op één welbepaalde factor, interne en externe stimuli. Deze stimuli kunnen verschillende gedragingen doen ontstaan die trichotillomanie voeden. Enkele voorbeelden van deze stimuli zijn: perfectionisme, aanmoedigende voorwerpen zoals pincetten en spiegels, een bevredigend gevoel na het uittrekken van de haren, etc.

Behandelingen voor trichotillomanie

Een correcte behandeling voor trichotillomanie kan variëren van persoon tot persoon. Doordat de specifieke oorzaak van de aandoening nog niet gekend is, kan dit vaak leiden tot heel wat experimentele behandelingen voordat een definitieve oplossing gevonden word.

Geneesmiddelen

Geneesmiddelen is een veelvoorkomende behandeling voor trichotillomanie. Natuurlijk is het geneesmiddel ook enigszins afhankelijk van de patiënt en de gradatie van de aandoening. Gedragstherapie kan ook zeker helpen om het juiste geneesmiddel te bepalen.

De meest voorkomende geneesmiddelen voor trichotillomanie zijn:

• Clomipramine
• Fluoxetine
• Stemmingsstabilisatoren
• Antidepressiva

Gedragstherapie

Aandoeningen zoals trichotillomanie worden in het begin meestal geëvalueerd en behandeld aan de hand van gedragstherapie. De meest voorkomende soort gedragstherapie voor trichotillomanie is gewoonteomkering. Gewoonteomkering bestaat uit de volgende onderdelen:

• Bewustwording: de patiënt word bewust gemaakt van zijn slechte gewoonte, in dit geval het uittrekken van de haren.
• Respons: hier wordt een gewoonte aangeleerd om de oude gewoonte af te leren.
• Ontspanning: met behulp van ontspanningstechnieken probeert men deze slechte gewoonte te doorbreken.
• Beloning: goed gedrag word beloond, zodat men alsmaar minder de haren gaat uittrekken.
• Algemene training: de patiënt word geïnformeerd over de aandoening & hoe men kan omgaan met de externe situaties die dit slechte gedrag voeden.