Syndroom van Zollinger-Ellison: kleine tumoren dunne darm

Het hebben van oprispingen, veel maagzuur, een opgeblazen gevoel en een stekende pijn links bovenin de buik, kan een teken van het syndroom van Zollinger-Ellison zijn. Daarbij worden teveel hormonen aangemaakt, door de alvleesklier of door tumoren in de dunne darm. Hoe kunnen de kleine traag groeiende tumoren tot etterende bloedende zweren, diarree en verteringsproblemen leiden en wat wordt aan dit syndroom gedaan?

Syndroom van Zollinger-Ellison

• Vertering van voedsel
• Maagzuurvorming door gastrine
• Zweren
• Verschil met colitis ulcerosa en ziekte van Crohn
• Klachten syndroom van Zollinger-Ellison
• Verdere uitzaaiingen
• MEN-1-syndroom als oorzaak
• Behandelingsmethode syndroom van Zollinger-Ellison

Vertering van voedsel

Zodra we eten innemen, wordt het eerst gekauwd waarna het vervolgens in de maag terechtkomt. Door toedoen van zoutzuur en spijsverteringsenzymen wordt het mengsel verder verkleind, zodat het daarna in de dunne darm terechtkomt. Normaal zal dat een goede verhouding zijn, zodat bacteriën in het voedsel worden geneutraliseerd. Enzymen halen daarnaast eiwitten uit de voeding, waarna het wordt omgezet in aminozuren. Vervolgens wordt het na enkele uren mondjesmaat vrij gelaten in de dunne darm, alwaar gal met alvleeskliersappen voor vet- en suikervertering aan wordt toegevoegd. In het geval van het syndroom wordt er een overmatige hoeveelheid zoutzuur aangemaakt, wat niet in verhouding tot de hoeveelheid voedsel staat. De maagwand biedt normaal goede bescherming tegen deze zuren, echter overmatige hoeveelheid zal het slijmvlies geleidelijk aan aantasten.

Maagzuurvorming door gastrine

Door toedoen van een tumor aan de alvleesklier of in de dunne darm wordt er meer gastrine aangemaakt. Dit is een hormoon, waarmee maagzuuraanmaak wordt bevorderd. Normaal wordt de hoeveelheid daarvan bepaald door de voedselinname, echter in dit geval wordt het extra gestimuleerd. Daardoor zal er teveel maagzuur aanwezig zijn. Oftewel de maagsappen worden agressief en hebben een verwoestende werking op de maag en aangesloten weefsel. Meest kenmerkende is het hebben van zuuroprispingen en reflux.

Zweren

Door toedoen van hoge concentraties maagzuur worden slijmvliezen in de maag, slokdarm, keel en dunne darm aangetast. Dit zal aanvullend leiden tot zweren, waardoor bloedingen ontstaan. Verder kan het aangetaste slijmvlies op verschillende plekken ook weer aanleiding zijn voor tumorvorming. Oftewel een zeer gevaarlijke omstandigheid. De oorspronkelijke tumoren in de dunne darm of alvleesklier groeien relatief traag. De problemen zullen dan ook in eerste instantie worden veroorzaakt door het brandende effect van het maagzuur, echter de klachten zullen progressief verslechteren.

Verschil met colitis ulcerosa en ziekte van Crohn

Indien er sprake is van colitis ulcerosa of ziekte van Crohn dan is het slijmvlies van de darmen ernstig ontstoken. De aandoening leidt tot ernstige darmpijn, waarbij ook de vertering wordt aangetast. Enerzijds kan het daarbij als oppervlakkige pijnlijke bloedende ontstekingen van keel tot het rectum voorkomen en anderzijds kan het ook uiten in fistels met diepe zweren. Het vormt een aanzienlijke aantasting voor de persoon, waarbij heftige pijnen gepaard gaan met bloederige diarree. Deze aandoeningen ontstaan dus vanuit een ontsteking soms, veroorzaakt door het immuunsysteem en verschilt met dit syndroom.

Klachten syndroom van Zollinger-Ellison

Door overactief maagzuur zijn de initiële klachten daar ook aan gerelateerd. Denk aan oprispingen, zuurbrand in de slokdarm, keel met pijn op de borst. Daarnaast zullen zweren in de maag bloedingen geven, waardoor soms bloed wordt gebraakt. De zweertjes in de dunne darm leiden tot pijnlijke krampen, waarnaast de vertering minder effectief gaat. Meest specifiek is een stekende aanhoudende pijn links bovenin de buik. Het kan daarnaast leiden tot misselijkheid, duizeligheid, geregeld boertjes laten en diarree.

Verdere uitzaaiingen

Indien de aanwezige tumoren verder verspreiden, worden nabijgelegen weefsels aangetast. Zeker lymfklieren nabij de alvleesklier en lever vertonen problemen. Deze uitzaaiingen maken eveneens gastrine aan, waardoor de maagzuurstabiliteit verder verslechtert. Omdat de tumoren verspreiden is het altijd noodzakelijk dat het tijdig wordt gesignaleerd en behandeld.

MEN-1-syndroom als oorzaak

Een mogelijke oorzaak van voorliggende ziekte kan het MEN-1-syndroom zijn. Dit staat voor Multipele Endocriene Neoplasie Syndroom type 1, waarbij meerdere organen worden aangetast. Deze erfelijke ziekte tast hormoon aanmakende organen aan, zoals de hypofyse, bijnieren, alvleesklier en bijschildklieren. Dit geeft dus aan dat het syndroom van Zollinger-Ellison heel goed door het MEN-1-syndroom kan worden veroorzaakt. Oftewel mogelijk zitten er ook op de andere organen kleine tumoren, waardoor het lichaam teveel van bepaalde hormonen aanmaakt. Overige redenen waarom men het syndroom van Zollinger-Ellison krijgt is niet aangetoond.

Behandelingsmethode syndroom van Zollinger-Ellison

Kleine tumoren kunnen vaak succesvol worden verwijderd, waarna medicatie of chemo moet worden toegepast. De zwaarte van de behandeling dient op basis van de uitzaaiingen te worden bepaald. Daarnaast kunnen complicaties van het teveel aan maagzuur worden tegengewerkt. Denk aan maagzuurremmers waardoor ook de vorming van etterende zweren afneemt. Daarnaast kunnen anti-gastrine medicatie uitkomst bieden. Aanvullend kan een voedingsadvies helpen om de mate van overlast te minimaliseren. Denk aan vaker kauwen, stoppen met roken en het vermijden van zwaar of sterk gekruid voedsel en gasvormend voedsel. Ontspanning is uiteraard evident. Laat u aanvullend door de behandelend arts informeren omtrent de behandeling en slagingskansen.

Lees verder

• Winderigheid, buikpijn, diarree: lactose-intolerantie darmen
• Lynch syndroom: erfelijke dikkedarmkanker en gewichtsverlies
• Blindedarmontsteking: heftige navel- en buikpijn
• Wat kun je tegen zure oprispingen doen?
• CIIP: niets kunnen eten, darmobstructie en zwarte gal braken