In het gips: waarom moet een breuk in het gips?

Iemand die een been of pols breekt, moet altijd in het gips. Maar waarom? En hoe werkt dat met dat gips? Is het bovendien ook eng als het gips er weer af wordt gehaald?

Wat doet gips en waarom wordt het aangebracht na een breuk of bij beschadigingen?

Gips is eigenlijk niet anders dan verband. Het is alleen hard verband dat ervoor zorgt dat een arm, been of pols niet meer kan bewegen. Zo kan een breuk weer aan elkaar groeien terwijl de botten wel in de juiste stand blijven staan. Heeft iemand een beschadigd gewricht of bij beschadigde pezen dan zorgt gips ervoor dat deze gewrichten of pezen rust krijgen en op die manier weer kunnen helen.

Gips wordt aangebracht door gipsverbandmeesters

Mensen die in het ziekenhuis gips aanbrengen en er weer afhalen worden gipsverbandmeesters genoemd. Zij doen het volgende:

1. Gips aanbrengen
2. Gips eraf halen
3. Braces aanbrengen

Gips wordt eraf gehaald: kan iemand niet doorschieten en in je huid zagen?

Het er afhalen van gips door een gipsverbandmeester is voor veel mensen heel eng. Zij denken namelijk dat de ziekenhuismedewerker ook kan uitschieten en daarmee door de huid kan gaan. Dat is echter niet het geval. Gips wordt namelijk met een speciale gipszaag verwijderd. Die zaag werkt met behulp van trillingen. Zij zorgen er voor dat de zaag wel door het gips, maar niet door de huid kan gaan.

Met gips niet het vliegtuig in, tenzij het is aangepast

Iemand die met het vliegtuig op vakantie gaat en net iets heeft gebroken en dus in het gips moet, moet dit aangeven bij de gipsverbandmeester. Door het vliegen zwelt het been of de arm namelijk op en dit kan geen kant op als daar circulair gips is aangebracht (circulair gips is gips dat rondom wordt aangebracht). Daarom zal in dat geval worden gekozen voor een gips dat ruimte laat voor de zwelling.

Braces

In ziekenhuizen wordt bij ongelukjes ook vaak gebruik gemaakt van een brace. Dit is een hulpmiddel, dat wordt aangebracht om een gewricht te ondersteunen als iemand pijn heeft of er gebrek aan stabiliteit is. Door een brace aan te brengen komt er minder druk op een gewricht te staan of worden bepaalde bewegingen gedempt. Zo kan bijvoorbeeld een kantelbeweging van het enkel voorkomen worden. Maar ook mensen die knieklachten hebben door bijvoorbeeld dat de knieschijf die niet optimaal spoort en waarbij het kraakbeen achter de knieschijf geïrriteerd raakt, kunnen geholpen zijn met een speciale kniebrace.

Met een brace kan steun worden gegeven aan:

• enkel,
• knie,
• pols,
• elleboog,
• schouder,
• nek
• onderste deel van de rug

Gips en de eerste 48 uur daarna

Als een arts heeft bepaald dat iemand gips nodig heeft na een breuk of een operatie wordt er een gips 0f kunststofverband aangebracht. Het duurt echter even voordat het gips hard genoeg is: dat duurt 48 uur. Daarom mag in die tijd het gips niet in aanraking komen met harde zaken als randen of andere harde zaken. Gebruik in die 48 uur altijd een kussen om been of arm op te leggen, om er voor te zorgen dat het gips niet breekt. Kunststofverband is trouwens al na een half uur wel hard genoeg om “gewoon” te functioneren. (Want gewoon is met een breuk natuurlijk anders dan in andere situaties)

Gips mag niet nat worden

Gips en kunststofverband mag niet mee onder de douchen als het niet waterdicht is afgesloten. Gebeurt dit wel dan wordt de onderlaag namelijk nat en die droogt niet zodat er schimmel en andere huidirritatie kan ontstaan. Er zijn echter wel speciale hozen om gips en kunststofverband te beschermen tegen het water tijdens het douchen. In de gipskamer van het ziekenhuis weten ze er daar wel van.

Geen ringen bij het dragen van gips

Wie gips om zijn arm heeft, kan zijn ringen maar beter afdoen. Door het gips kan er een zwelling optreden en dat betekent dat vingers veel dikker kunnen worden dan normaal. Dit kan leiden tot bloedpropjes of andere stoornissen in de bloedsomloop.

Jeuk onder het gips

Het is een veelvoorkomende klacht: jeuk onder het gips. Krabben gaat moeilijk, want er zit immers een laag overheen. Daarom pakken veel mensen een breinaald of iets anders waarmee ze onder het gips kunnen komen. Het risico is dan echter dat er wonden ontstaan. Omdat er bij zo’n wond geen zuurstof kan komen, ontsteekt dit veel eerder. Daarom moet de jeuk verdragen worden, hoe gekmakend ook. Wat nog wel eens kan helpen is de koude fohn aan te zetten en dan tussen de huid en het gips te blazen. Wel echte de koude stand gebruiken, want de warme stand veroorzaakt warmte en dus vochtigheid. En dat levert weer irritatie op.

De eerste 48 uur gips om de arm

Gips zorgt voor een onnatuurlijk situatie van het lichaam. Daarom is het belangrijk dat de persoon die gips om de arm krijgt, de arm de eerste 48 uur hoog houdt, door hem in een mitella te dragen. De hand ligt op die manier hoger dan de elleboog en dat moet om de bloedstoevoer te garanderen. In bed hoeft iemand de mitella niet om te doen, maar de arm moet dan wel op een kussen worden gelegd.Na 48 uur is het wel verstandig om de mitella zo nu en dan om te hebben, maar het hoeft dan niet meer voortdurend. Behalve dan als er zwellingen zijn, dan is de mitella weer een must.

Gips om het been

Bij een botbreuk in het been waarbij gips wordt aangebracht is het ook van groot belang om het gips hoog te houden in de zittende houding. Ook dan is de bloedtoevoer het best. Dit betekent dat de enkel hoger komt te liggen dan de knie en de knie vervolgens weer hoger dan de heup. Dit kan door een stoel te pakken met daarop enkele kussen. In bed kan het best aan het voeteneinde een kussen worden gelegd zodat ook dan de bloedtoevoer wordt gewaarborgd. Overigens worden er ook vaak bloedverdunners gegeven aan iemand die gips om zijn been heeft, zodat er geen trombose (bloedststolsel) kan ontstaan.

Na het weghalen van het gips

Armen en benen die 6 weken of langer in het gips hebben gezeten hebben te maken met bijzonder veel spierverlies. Dat betekent dat de kracht uit de arm of het been is verdwenen of gedeeltelijk is verdwenen. Mensen die uit het gips komen moeten daarvoor dan ook maatregelen nemen. Zo is het bij gips rond het been verstandig om krukken en stevige schoenen mee te nemen als het gips wordt verwijderd. Met behulp van die hulpmiddelen gaat het lopen dan veiliger. As gips eenmaal verwijderd is kan iemand een dikke enkel of voet of dikke vingers krijgen. Door been of arm hoog te houden zou dit snel weer over moeten gaan.

Klachten: Dikke vingers, blauwe vingers of tenen of koude vingers of tenen

Hoewel de gipsmeesters gips altijd zo goed mogelijk zullen aanbrengen, kunnen er toch problemen ontstaan. Als het gips te strak is aangebracht bijvoorbeeld, of als er iets mis gaat in de bloedstoevoer. Daarom is het belangrijk om alert te zijn op:

• Blauwe of witte tenen of vingers
• Erg dikke tenen of vingers
• Tintelende tenen of vingers
• Tenen of vingers die warm of juist koud worden
• Tenen of vingers die niet meer willen bewegen
• Pijn of een beknelling die maar aanhoudt
• Gebroken of gescheurd gips
• Nat gips of gips waar tussen huid en gips iets gevallen is

Bij alle bovenstaande zaken moet contact gezocht worden met de gipskamer of een arts

Het verschil tussen gewoon gips en kunststof gips

Er zijn 2 soorten gips. Dit zijn:

• gipsverband
• kunststofgips

Gipsverband (meestal aangeduid met traditioneel gips)

Gipsverband is meestal een spalk. Deze spalk moet ervoor zorgen dat een bot niet meer verschuift als het op de juiste plaats gezet is. Bovendien rust het been of de arm op die manier. Gipsverband is verband dat is ondergedompeld in mineraalgips en dat zo om been of arm wordt gewikkeld dat er een soort spalk ontstaat.

Kunststofgips

Kunststofgips bestaat uit kunststof en dat kunnen meerdere soorten zijn. Dit is dus niet echt gips. De soort die wordt gebruikt is belangrijk voor de functionaliteit. De ene soort is namelijk buigzamer dan de andere en op sommige kan gelopen geworden en op anderen niet. Kunststofgips kan wel tegen water, maar verstandig is dat niet. De huid eronder wordt dan namelijk ook nat en dit kan weer zorgen voor irritatie.