Wat is beter, bloem of meel?

Bloem of meel, beiden producten die van graan gemaakt worden. Door het malen van graan ontstaat meel of bloem. Maar wat is het verschil tussen beiden en welke is nu eigenlijk beter? Het is belangrijk om te weten hoe het verwerkingsproces in elkaar steekt en wat de toepassing van bloem of meel is. Daarnaast kennen we tarwemeel, volkorenmeel, roggemeel en maïsmeel. Hetzelfde geldt voor bloem: volkorenbloem, tarwebloem etc. Al die producten maken het kiezen lastig.

Bloem en meel, geschiedenis

De moderne mens, de Homo sapiens sapiens, ontstond ongeveer 200.000 jaar geleden. In Europa leefde de eerste cro-magnonmens (soort van de huidige moderne mens) circa 40.000 jaar geleden. De mannen waren jagers, de vrouwen verzamelden vruchten en zaden. De korrels van wilde granen werden gebruikt om op te kauwen. Ze ontdekten dat de graankorrels, vermengd met speeksel, zacht werden. Met stenen werktuigen werden de korrels geplet en met water vermengd. De ontstane pap werd gekookt, waarna er van de gekookte pap een koek werd gevormd. Deze koek werd te drogen gelegd in de zon op hete stenen. Ook werden de koeken wel in de hete as gebakken. De koeken waren de voorloper van het huidige brood. Dit was ruim 30.000 jaar geleden.

Circa 6.500 jaar geleden begonnen de eerste mensen graan te verbouwen. 3.500 jaar geleden was er een Egyptische slaaf die iedere dag vers brood moest bakken. Hij liet eens per ongeluk het deeg van de vorige dag staan. Het deeg was zuur geworden. Hij vermengde dit met het nieuwe deeg. Het resultaat was een brood dat kon rijzen en veel beter van smaak was. Het zuurdeeg was ontstaan.

Verschil tussen bloem en meel

Bloem en meel worden dus van geplette graankorrels gemaakt. Maar wat is het verschil tussen beiden? Meel ontstaat wanneer granen vermalen worden. De zemelen en kiemen blijven aanwezig. Wanneer deze eruit gehaald worden spreken we van bloem. Bloem is dus alleen het binnenste gedeelte van het graan. In vroegere tijden was bloem voor de rijken en meel voor de armen.

Soorten granen bepalen het type bloem of meel

In de meeste gevallen wordt bloem of meel gemaakt van tarwe. Maar ook andere graansoorten kunnen gebruikt worden: rogge, maïs of boekweit (dit is geen graansoort). De verschillende typen granen kennen diverse toepassingen:

• Tarwe: brood, gebak, koek, cake, pannenkoek etc.
• Rogge: roggebrood, ontbijtkoek (peperkoek), knäckebröd, pepernoten etc.
• Maïs: maïsbrood, tortilla etc.
• Boekweit: wordt gemengd met andere granen voor pannenkoeken of brood.

Volkoren, tarwe, rogge, wat is het verschil?

Veel mensen weten niet meer wat ze moeten nemen en wat het verschil is. Volkorenmeel is vaak gemaakt van tarwe. De gehele tarwekorrel wordt vermalen en er wordt niks uitgezeefd, het is donker van kleur. Tarwemeel is gedeeltelijk uitgezeefd meel, het is daardoor lichter van kleur. Roggemeel wordt hetzelfde bewerkt als volkorenmeel van tarwe. Maïsmeel wordt gedeeltelijk gezeefd.

Voor de bloem geldt dat dit geheel gezeefd wordt. Tarwebloem is dus witte bloem zoals we die kennen voor het maken van witbrood en gebak. Volkorenbloem is witte gezeefde bloem met toegevoegde zemelen. Maïsbloem en roggebloem zijn ook geheel gezeefd.

Wat is nu beter, bloem of meel?

Veel mensen vragen zich af wat beter is, bloem of meel? Allereerst is het belangrijk om te bedenken waar je het voor wil gaan gebruiken. Bloem heeft een betere bakkwaliteit en wordt daarom vaak gebruikt voor het maken van cake, koekjes en gebak. Meel wordt juist vaak weer gebruikt voor het maken van brood en pannenkoeken. Het maakt dus wel degelijk verschil wat je wilt gaan maken/ bakken.

Wat de hoeveelheid energie betreft is er weinig verschil. Tarwemeel levert 332 kcal per 100 gram en tarwebloem 346 kcal per 100 gram. Meel kent dus een iets lagere energiewaarde.

Van bloem, vooral de witte tarwebloem of patentbloem, wordt wel gezegd dat het 'loze' calorieën zijn. Ze voegen niks toe aan de voedingswaarde. Witte bloem levert alleen energie en heeft geen toegevoegde waarde. Het ontbreekt aan vitamines, bouwstoffen en vezels. Witte bloem wordt ook wel geraffineerd genoemd: alle belangrijke voedingsstoffen zijn eruit gehaald. Meel of volkorenbloem bevat wel belangrijke voedingsstoffen. Ze leveren naast energie dus ook de belangrijke bouwstoffen die het lichaam nodig heeft.

Toch geeft de mens de voorkeur aan witte bloem en de producten die hieruit ontstaan: witbrood, gebak, koek, pizzabodem, cake etc. Dit komt omdat witte bloem, net als suiker, de bloedsuikerspiegel omhoog laat schieten. Het geeft een tijdelijke en snelle energie. Daarnaast raken onze hersens als het ware verslaafd aan geraffineerde producten. Daarom is koek en gebak zo lekker: het is gemaakt van witte bloem én van suiker.