Is speltbrood uit de supermarkt wel zo gezond?

Speltbrood is een gezondheidshype en supermarkten zoals de Albert Heijn, de Jumbo en de Plus gaan daar bewust op in. Het is bewezen dat speltbrood veel minder snelle koolhydraten bevat dan normaal wit of bruin tarwebrood. Sinds de Voedselzandloper van Kris Verburgh is uitgebracht gaat men steeds vaker op zoek naar vervanging voor het niet zo voedzame witte tarwebrood. Speltbrood uit een supermarkt bestaat echter vaak vooral uit speltbloem in plaats van speltmeel. Daarnaast is er nog geen strenge regelgeving omtrent speltbrood wat er voor zorgt dat veel supermarkten het speltmeel gedeeltelijk met tarwemeel of bloem vermengen. Hierdoor kan het zo zijn dat het speltbrood dat je bij de supermarkt koopt helemaal niet zo gezond is.

Waarom zou speltbrood wel gezond zijn?

Speltbrood wordt over het algemeen duurzamer geteeld dan tarwe, zo komen er bij het telen minder pesticiden en minder kunstmest voor aan te pas. Daarnaast heeft speltbrood net zoals volkorenbrood een lagere glycemische index waardoor het de suikerspiegel minder doet pieken. Vervolgens is de speltgraan minder gecultiveerd waardoor er over het algemeen meer voedingsstoffen zoals eiwitten inzitten dan bij tarwegranen. Tenslotte bevinden zich ook minder gluten in speltbrood dan in tarwebrood. Al deze gezondheidsvoordelen zijn vooral toe te schrijven aan volkoren speltbrood en dus niet aan wit speltbrood.

Wetgeving spelt en volkoren brood

Voor volkoren brood is er een strenge wetgeving in Nederland. Voordat je een brood volkoren mag noemen moet het ook daadwerkelijk uit 100% volkoren meel bestaan. Voor speltbrood bestaat er nog niet zo'n wetgeving waardoor leveranciers het speltmeel kunnen mengen met het ongezondere tarwemeel of tarwebloem. In Duitsland is er wel een wetgeving over speltbrood, daar moet het brood uit minstens 90% speltmeel bestaan.

Uitleg zemelen: wit of volkoren speltbrood

Normaal volkoren brood is gezonder dan wit of bruin tarwebrood. Dit komt doordat bij volkorenbrood de gehele graankorrel verwerkt wordt. Bij witbrood wordt alleen bloem gebruikt, dat is alleen het binnenste gedeelte van de tarwekorrel en dus niet de buitenkant waar de meeste voedingsstoffen zich bevinden. De buitenkant van de tarwekorrels heten zemelen. Bij speltbrood is het ook mogelijk om alleen de binnenkant te gebruiken of juist de gehele korrel. Er is dus een verschil tussen volkoren speltbrood gemaakt van volkoren speltmeel en wit speltbrood gemaakt van speltbloem. De laatstgenoemde variant is veel minder gezond, net zoals wit brood veel minder voedzaam is dan volkorenbrood. Beide worden echter als speltbrood verkocht. Let dan ook altijd op door het etiket te lezen, dat wanneer je een spelbrood koopt het voornamelijk uit speltmeel bestaat. Over het algemeen zullen supermarkten om geld te besparen gemengd speltbloem gebruiken waardoor de voedingswaardevoordelen van speltbrood significant veel minder worden. Bij ambachtelijke bakkers zal het brood echter wel vaak voornamelijk uit speltmeel bestaan.

Kassa onderzoek

Het programma Kassa onderzocht met drie kenners de speltbroden en etiketten bij supermarkten. Zo onderzochten ze broden van populaire supermarkten, zoals de Hoogvliet, de Albert Heijn, de C1000, de Plus en de Jumbo. Ze kwamen er achter dat veel van de broden bestaan uit speltbloem en vaak niet uit speltmeel. De etiketten zijn misleidend. Zo beweert een etiket dat het speltbrood 100% volkoren is terwijl het tegelijkertijd is gemaakt door speltbloem. Bloem kan nooit volkoren zijn. De supermarkten kunnen zo valse informatie verschaffen doordat er nog geen wetten over bestaan. Daarbij kan je speltmeel verkopen zonder te vermelden dat er nog 15% tarwemeel erbij vermengd is waarna de bakker dit ook nog kan aanmengen waardoor er uiteindelijk een significant percentage van het brood uit tarwemeel of -bloem bestaat. Al met al geloofde geen van de kenners dat de broden van de supermarkten echte volkoren speltbroden waren.

Waar kan je wel volkoren speltbrood kopen?

Zoals het onderzoek van Kassa aantoont zijn de meeste supermarkten niet te vertrouwen op dit gebied. Ze gebruiken de gehypete naam van speltbrood om voor een hogere prijs broden te verkopen die even ongezond zijn als wit tarwebrood. Wanneer je bij een ambachtelijke bakker speltbrood koopt, die zelf ook daadwerkelijk weet met wat voor granen het brood gemaakt is, heb je een grotere kans om een gezond volkoren speltbrood in handen te krijgen. Zolang de wetgeving nog niet is aangepast tast je als consument echter alsnog in het duister en is de aankoop van een speltbrood voornamelijk een kwestie van vertrouwen in de verkopende partij.

Lees verder

• Speltbrood: een gezond alternatief voor wit en bruin brood
• Is Pindakaas gezond of ongezond?