Korstmos als voedsel

Korstmossen hebben als voedselbron voor ons geen betekenis meer, maar in vroeger tijden werd er veelvuldig gebruik van gemaakt. Zo at men in de Noordelijke landen onder meer Cetraria islandica, IJslands mos en Cladina stellaris, Rendiermos, na een speciale behandeling om de bittere bestanddelen te verwijderen. Broden gemaakt met roggemeel, waarin korstmossen verwerkt werden, bleken zeer lang houdbaar te zijn. Deze eigenschap valt ongetwijfeld toe te schrijven aan de antibiotische werking van bepaalde licheenstoffen. Voornamelijk op lange zeereizen bleek dit een uitkomst.
Het korstmos Lecanora esculenta dat op de Krim, in Klein-Azië en Noord-Afrika een gewone verschijning is, is zonder voorbehandeling voor consumptie geschikt. De Tartaren verwerkten dit regelmatig in hun broden. In arctische gebieden hebben korstmossen ook hun nut bewezen als noodrandsoen voor pelsjagers en verdwaalde expeditieleden.

Korstmos in verschillende culturen

In bepaalde culturen staan korstmossen nog steeds op het menu. Saoedi Arabië importeert Umbilicaria muhlenbergii onder meer uit India. Het verleent vleesschotels een specifiek aroma, met als bijkomend voordeel dat er een bederfwerende werking van uitgaat. Indianen eten Umbilicaria muhlenbergii gekookt met vis of vlees, evenals Alectoria jubata, dat zij bereiden met behulp van hete stenen in een gat in de grond. Eskimo's in Noord-Canada doen zich in de wintermaanden tegoed aan gedeeltelijk verteerde lichenen uit de maag van kariboe's en muskusossen en in Japan verzamelt men, aan touwladders hangend, op steile rotsen groeiendeUmbilicaria muhlenbergii . Dit korstmos geldt als een delicatesse en het wordt bereid tot soep en salade of in vet gebakken.

Longenmos

Korstmossen hebben ook indirect bijgedragen aan de voedselvoorziening. In tijden dat suikerbieten schaars waren, zoals tijdens de Tweede Wereldoorlog, dienden in Rusland korstmossen als grondstof voor de suikerproductie. Jaarlijks werd voor dit doel 30 tot 35 ton gedroogde korstmossen verwerkt. Verder zou in enkele Siberische kloosters longenmos, Lobaria pulmonaria, zijn gebruikt, in plaats van hop bij de bereiding van bier, om dit bitter en houdbaar te maken. Hetzelfde longenmos is zoals de naam al zegt, in gebruik geweest bij aandoeningen van de luchtwegen. Het was een typische toepassing van de signatuurleer, waarbij het uiterlijk van de plant laat zien, waar het goed voor was.

Diervoeding

De betekenis van korstmossen als voedsel voor dieren is vele malen groter dan die voor de mens. Lichenen leveren in sommige gebieden, vooral in de winter, een bijdrage aan de voeding van koeien, schapen en geiten. Voor de rendieren en kariboes van de noordelijke toendra's vormen korstmossen en mossen echter het hoofdvoedsel.
Een bijkomend probleem is dat korstmossen bepaalde stoffen, waaronder radioactief radium en césium afkomstig van fall-out na atoomexperimenten, in hoge mate opslaan. Zo vormen zij een bedreiging, met name voor organismen die aan het einde van de voedselketen staan, zoals de mens.