Transpireren en overmatig zweten: wat kun je er aan doen?

Het lichaam bestaat voor het grootste gedeelte uit water. Je drinkt water en het komt via het eten binnen. Het water gaat uit het lichaam via de urine, ontlasting maar ook door ademen en zweten. Een mens zweet gemiddeld zeshonderd tot negenhonderd milliliter per dag. Zweten zorgt er voor dat de lichaamstemperatuur wordt geregeld maar wat als je last hebt van overmatig zweten of hyperhidrosis, is daar wat aan te doen?

Inhoud artikel

• Zweten
• Een vieze zweetgeur
• De hoofdbestanddelen van zweet
• Hoe werken zweetklieren?
• Soorten zweetklieren
• Mogelijke oorzaken van overmatig zweten of hyperhidrosis
• Behandeling van overmatige transpiratie

Zweten

Zweten of transpireren is het afgeven van zweet door de zweetklieren. Ieder mens zweet, het vochtverlies gaat altijd door, maar dat besef je niet altijd. De huid kan gewoon droog aanvoelen omdat het meeste vocht heel snel verdampt. De belangrijkste taak van zweten is het afgeven van warmte. In zweet komen ook nuttige bacteriën en schimmels voor. Deze maken zuur afval zoals melkzuur. Schadelijke bacteriën kunnen minder gemakkelijk overleven op de huid door dit zure afval. Zweet zorgt er verder voor dat de bovenste laag van de huid beschermd wordt tegen uitdroging.

Een vieze zweetgeur

Het meeste zweet is lauw water, het ruikt nergens naar. De vieze geur die je kan ruiken wordt aangericht door bacteriën. Hoe ouder het zweet is, hoe meer bacteriën in het zweet zitten, hoe meer afvalstoffen en dit levert de onprettige geur op. Zweet kan ook een vervelende geur krijgen nadat je bepaalde dingen hebt gegeten of geslikt. Je moet dan denken aan knoflook , maar het kan ook komen door bepaalde medicijnen.

De hoofdbestanddelen van zweet

• Water
• Ureum
• Melkzuur
• Natriumzouten
• Kaliumzouten

Hoe werken zweetklieren?

Een zweetklier kun je omschrijven als een lange tot een kluwen gewonden buis. Deze bevindt zich vlak onder de huid. Door een kanaal dat door de huid heen naar het oppervlak van het lichaam loopt, wordt het zweet weggevoerd. Een zweetklier is flink doorbloed, het zweet wordt uit de haarvaatjes gehaald die om de zweetklier heen liggen. Een deel van de zouten wordt teruggegeven aan het bloed maar je verliest ook veel zouten bij het zweten. De zweetklieren staan onder invloed van het autonoom zenuwstelsel en dit wordt weer beïnvloed door de hypothalamus. De hypothalamus regelt de temperatuur in het lichaam.

Soorten zweetklieren

Zweetklieren komen voor over de hele huid. Er zijn twee soorten zweetklieren:

• Eccriene zweetklieren: deze komen voor over het hele lichaam en spelen een rol van betekenis bij het regelen van de temperatuur van het lichaam. De eccriene zweetklieren hebben nog een taak, ze maken de handpalmen vochtig. Dit levert een beter houvast op bij bijvoorbeeld het gebruik van gereedschap. Bij te veel zweet verdwijnt dit positieve effect helaas weer. Als je gespannen bent dan zullen de klieren aangezet worden om zweet te maken, het gaat dan vooral om de kliertjes in het gezicht en in handpalmen.
• Apocriene zweetklieren: dit zijn de klieren die de niet zo aangename zweetlucht verspreiden. Ze bevinden zich op bepaalde plekken op het lichaam: oksels, bij de anus en rond de tepels. Bij kinderen zijn deze zweetklieren nog niet ontwikkeld, dat gebeurt in de puberteit (onder invloed van geslachtshormonen). Als het zweet aan de oppervlakte van de huid komt, riekt het nog niet, de geur ontstaat als bacteriën het zweet omzetten. Zweet geproduceerd door de apocriene zweetklieren vindt de hele dag plaats in kleine hoeveelheden. Inspanning en emoties hebben er bijna geen invloed op. Vaak wordt de lucht van zweet als onprettig ervaren, maar soms wekt het seksuele gevoelens op of versterkt deze. Een onaangename geur wordt ook wel bromhidrose genoemd.

Mogelijke oorzaken van overmatig zweten of hyperhidrosis

• Er kan een connectie zijn met bepaalde ziekten;
• Een aangeboren afwijking van de zenuwen;
• Een op latere leeftijd verkregen afwijking van de zenuwen;
• Bij de meeste mensen is er echter geen sprake van een afwijking, maar belemmert het overmatig zweten wel hun sociale leven. Ook kan het zijn dat bepaalde activiteiten gevaarlijk worden, bijvoorbeeld als je met sterk zwetende handen een auto bestuurt.

Behandeling van overmatige transpiratie

• Crèmes die aluminium bevatten: het is een eenvoudige behandeling maar het effect is zeer wisselend.
• Lontoforese: dit is een techniek waarbij een elektrische stroom door een bak met kraanwater wordt geleid in speciaal ontwikkelde apparatuur. Door de handen of voeten enige tijd in de bak te houden, wordt het zweetkanaaltje tijdelijk afgesloten denkt men. Dit resultaat houdt enige dagen aan.
• Botulinetoxine: deze therapie is er nog niet zo lang. Kleine hoeveelheden botuline toxine worden in de huid gespoten. Het is een zenuwgif wat gemaakt wordt door de botulinebacterie. De werking van de zenuwen die de zweetklieren prikkelen worden geblokkeerd. In de praktijk is het vooral geschikt voor overmatig zweten in de oksels, omdat op die plek de behandeling nauwelijks pijnlijk is (bij voeten en handen wel). Verder houdt het effect relatief lang aan bij de oksels. Niet iedereen reageert op Botox, maar de meeste mensen die behandeld worden ervaren een grote vermindering of zelfs het verdwijnen van het zweten. Voor een behandeling is een verwijzing noodzakelijk van de huisarts.