Gezondheid: Botontkalking

Veel mensen krijgen er vroeg of laat mee te maken ‘botontkalking’ of met een mooi woord ‘osteoporose’. Ondanks dat het relatief veel voorkomt, zijn er ook nogal wat misverstanden over botontkalking. Wat is het, is het te voorkomen en wat kan je er tegen doen of hoe leef je er gemakkelijker mee?

Wat is het?

Osteoporose is letterlijk, en ook al deels uit de naam te halen, poreus bot. Als het kalk (een botmineraal) in je bot afneemt, is er sprake van botontkalking. Het resultaat is een steeds minder sterk wordend bot, met alle gevolgen van dien. Met name het sneller breken van botten is de meest bekende.

Zo’n tien jaar duurt het om je volledige botweefsel te vervangen en als jongvolwassenen, tussen je 25ste en 30ste levensjaar is je bot op zijn sterkst. Langzaam neem je botmassa af (de afbraak gaat iets sneller dan de opbouw), maar gaat wel in een heel traag tempo en je voelt daar niets van. Dit proces loopt van je 40ste tot pakweg je 60ste levensjaar. Hoogbejaarden hebben gemiddeld de helft aan botmineraal dan iemand op zijn/haar hoogtepunt.
Bij vrouwen gaat het harder achteruit na de menopauze en bij mannen ligt dat rond het zeventigste levensjaar.

Hoort het bij ouder worden?

Het wordt nogal eens gezien als iets wat hoort bij ouder worden. Toch is dat eigenlijk niet iets wat hoort bij ouder worden. Als je last van botontkalking hebt, dan is dat een aandoening.

Behandelen

Er wordt nogal eens gezegd dat als je eenmaal botontkalking hebt, je eigenlijk niets meer kunt doen. Dit is echter niet waar. Je oorspronkelijke botmassa weer volledig terugkrijgen is geen optie, maar dat neemt niet weg dat je met de juiste middelen erger kunt voorkomen, zoals:

• Gezonde voeding is de basis van alles. Spendeer tijd aan het bereiden van verse producten en zorg dat je de schijf van vijf binnen krijgt. Voor de botten is vitamine D, calcium en magnesium belangrijk. Neem het desgewenst als supplement.
• Beweeg/sport voldoende (minimaal een half uur per dag) en ook al is het wat lastiger als je ouder wordt, blijf in beweging.
• Niet roken en zeer beperkt met de alcohol.
• Zorg dat je voldoende daglicht ziet, minimaal zo’n vijftien minuten.
• De huisarts kan verschillende medicijnen voorschrijven die de afname van botmassa stoppen of zelfs weer enigszins toe laten nemen. Er zijn verschillende hormonale en niet hormonale medicijnen.

Voorkomen

Het is natuurlijk altijd het beste als je geen botontkalking krijgt. Garanties worden in het leven niet gegeven, maar je kunt er wel van alles aan doen. De eerder genoemde opsomming geldt natuurlijk ook om botontkalking te voorkomen, waarbij calcium toch wel de allerbelangrijkste is (op iedere leeftijd). Terug te vinden in allerlei zuivelproducten, maar ook in bladgroenten, noten en peulvruchten. Weet je van jezelf dat je weinig producten tot je neemt die calcium bevatten, dan kan je dit aanvullen met een supplement. Gemiddeld komen de meeste volwassenen op zo’n 800mg uit, alleen tieners, zwangere vrouwen en vrouwen in de overgang zitten hoger met zo’n 1200mg.

Vitamine D zorgt er voor dat het calcium uit de voeding wordt gehaald en dat maakt vitamine D ook belangrijk. Voeding en zonlicht (de huid zet het om) zorgen dat je vitamine D binnen krijgt. Een tekort aan vitamine D komt relatief weinig voor. Vette vis is zo’n voorbeeld dat het de mens voorziet van vitamine D.

Voedingsmiddelen die rijk zijn aan een stof met een hormoonachtige werking (vergelijkbaar met oestrogeen) heten fyto-oestrogenen en worden ook nogal eens aanbevolen. Soja en sojaproducten bevatten deze stoffen.

Niet oké

Negatief in deze is bijvoorbeeld spinazie, het bindt calcium in de darmen en kan niet meer opgenomen worden in het bloed. Spinazie pakweg éénmaal per week eten is daarom voldoende. Alcohol, suiker, cafeïne en natrium belemmeren de opname van calcium. Ben dus zuinig met de koffie, chocolade en cola.

Tot slot

Er wordt nogal eens gezegd dat als je alle regels wilt volgen, je niets meer mag hebben. Maar als je van de stelregel uitgaat dat je alles met mate doen, dan kom je een heel eind.