Obsessieve-compulsieve stoornis: soorten en tips

Een obsessieve-compulsieve stoornis (OCS) is een angststoornis. Een synoniem ervan is dwangneurose. Een obsessieve-compulsieve stoornis kan zich uiten in herhalingsdwang, controledwang, teldwang en smetvrees. Belangrijk is om bij een obsessieve-compulsieve stoornis tijdig in te grijpen, want zonder behandeling kan deze stoornis zeer ernstige vormen aannemen. Waarom iemand deze stoornis ontwikkelt is niet eenduidig te plaatsen. Het kan bv. ontstaan door teveel stress of na de verwerking van een trauma.

Hoe ontstaat een obsessieve-compulsieve stoornis (OCS)?

De oorsprong van deze stoornis is bij iedereen verschillend. Soms ontstaat het door een trauma, verlies of simpelweg door de stress van een drukke baan. Als je een hectisch leven leidt en het moeilijk vindt vat te krijgen op je huidige situatie kan het zijn dat je hersenen afweermechanismen beginnen te ontwikkelen die je opleggen om een bepaalde drang uit te voeren. De mogelijkheid is er ook dat deze stoornis ineens komt opdagen zonder dat er eigenlijk op voorhand een duidelijke oorzaak voor is. Ook zijn er onderzoeken geweest of neurologische afwijkingen of beschadigingen van de hersenen deze stoornis tot gevolg kunnen hebben, maar deze resultaten zijn weinig bevredigend en wachten op verduidelijkende diagnoses. Er kunnen 4 soorten obsessieve-compulsieve stoornissen onderscheiden worden: herhalingsdwang, controledwang, teldwang en smetvrees.

Herhalingsdwang

Je draagt jezelf continue op om dingen te herhalen zoals bijvoorbeeld het wassen van je handen, de deur open- en dichtdoen of het telkens opnieuw gaan zitten op een stoel. Dit doe je totdat je een bepaald veilig nummer voor jezelf behaald hebt of totdat het goed voelt om te stoppen. Daar kun je heel wat tijd aan verliezen en het kan je tot waanzin drijven als het een extremere vorm aanneemt.

Controledwang

Je bent constant bezig met het controleren van bepaalde dingen zoals bijvoorbeeld een gasfornuis, omdat je door de angst wordt geleid dat er iets verschrikkelijks kan gebeuren als je dat niet doet.

Teldwang

Hierbij draait alles om nummers. Je telt bijvoorbeeld de woorden die je schrijft of hoe vaak je op iets klikt, met het doel om op een bepaald nummer uit te komen. Dit herhaal je tot je er zeker van bent dat je het vaak genoeg gedaan hebt.

Smetvrees

Hierbij heb je angst voor alles wat bacteriën kan bevatten en je probeert dan ook om continue je omgeving en jezelf zo schoon mogelijk te houden. Dat doe je door bijvoorbeeld telkens met schoonmaken bezig te zijn en je handen ontelbare keren te wassen. Deze handeling in combinatie met het telkens opnieuw willen opruimen kan leiden tot een vicieuze cirkel.

Al zijn er veel verschillende soorten dwangneuroses en kan je er onder lijden in verschillende mate: de structuur van het ontstaan blijft hetzelfde. Het begint klein en zonder behandeling kan het enorme negatieve gevolgen aannemen voor je levenskwaliteit.

Tips bij een obsessieve-compulsieve stoornis

Probeer jezelf zo min mogelijk af te sluiten van de buitenwereld en zoveel mogelijk mentaal bezig te zijn met andere dingen

Al wil je waarschijnlijk het liefst gewoon thuis blijven: de bank is in dit geval echt geen goede optie en zeker geen oplossing als je er niet mee bezig wilt zijn.

Houd het niet geheim voor je omgeving maar vertel het ook niet aan iedereen

Vertel de waarheid aan vrienden die dichtbij je staan en je familie. Leg ook duidelijk uit wat dwangneurose juist inhoudt en waardoor het volgens jou zou kunnen komen. Ze gaan er zeker alles aan doen om je hiermee te helpen en de nodige steun en adviezen te geven.

Druk het niet weg

Dwangneuroses zijn als schaduwen die je blijven achtervolgen en het heeft dus geen enkele zin om jezelf te verstoppen. Durf je angst recht in de ogen te kijken en te zeggen: "ik kan het aan, laat het maar komen."

Probeer de drang om rituelen uit te voeren te onderdrukken

Er is een heel groot verschil tussen de drang negeren en onderdrukken. Onderdrukken betekent dat je ervan bewust bent dat de drang er is, maar dat je er opzettelijk niet op ingaat om zo je brein te trainen aangezien jij beseft dat je angst niet rationeel is. Negeren is je angst op een plank neerleggen en er niet naar omkijken zodat er in feite ook niks verandert.

Laat het zo min mogelijk je leven beheersen

Probeer de dingen te doen die je graag doet en laat de angsten en obsessief gedrag je er niet van weerhouden te zijn wie je bent. Blijf vooral positief en bij de eerste tekenen van dwangneurose; raak dan niet in paniek maar ga er niet in mee aangezien hoe meer je eraan toe geeft hoe lastiger het is om er vanaf te raken.

Zoek professionele hulp

Ook is er de kans dat je na verloop van tijd beseft dat je het zelf niet aankunt, dan kun je nog altijd professionele hulp gaan zoeken in de vorm van gedragstherapie. Daar wordt dan een speciaal plan voor je opgesteld om zo snel mogelijk af te rekenen met je drang en angsten en als dat baat kun je snel weer je normale leven terug op orde hebben.