Soorten synesthesie: vermenging van de zintuigen
Synesthesie is de eigenschap die mensen hebben die geluiden kunnen zien, beelden kunnen proeven of vormen kunnen ruiken. Dit mag nietszeggend klinken maar voor synestheten is het aan de orde van de dag. Voor hen kan het geluid van een trompet gelijk staan aan de geur van een meloen. En zij ervaren prikkels dubbel, met meerdere zintuigen tegelijk. Dit kan op vele manieren, alle zintuigen kunnen gekoppeld worden op alle manieren. Welke vormen van synesthesie zijn er allemaal?
Soorten synesthesie
Er zijn heel veel soorten synesthesie, omdat er heel veel verschillende mogelijkheden zijn in combinaties van zintuigen. Ook is er verschil in welke kant de synesthesie op werkt. Bij sommige mensen veroorzaakt geluid een beeld, bij anderen zorgt juist het beeld voor het geluid. Ook komt het voor dat de synesthesie twee kanten op werkt. Nu zijn sommige vormen van synesthesie vaker voorkomend dan andere. Hieronder een paar van de meest voorkomende vormen, al is elke combinatie van zintuigen mogelijk.Letter-kleur synesthesie
Dit is de meest voorkomende soort van synesthesie. Hierbij associëren mensen letters met kleuren. Elke letter heeft zijn eigen kleur, en deze kleuren verschillen per persoon sterk. Maar voor elke persoon is het heel duidelijk welke kleur een letter heeft, en dit is iets wat niet verandert met de tijd. Ondanks dat alle synestheten andere kleuren aan andere letters koppelen, zijn er overeenkomsten. De letter 'a' bijvoorbeeld, wordt vaak rood gezien en de letter 'o' vaak erg donker of kleurloos. Hetzelfde als wat met letters gebeurt, kan ook voorkomen bij getallen en andere soorten symbolen.Geluid-kleur synesthesie
Bij deze soort synesthesie ervaart men kleuren, vormen en patronen bij het horen van muziek. Voor sommige mensen betekent dit dat ze alleen bij bepaalde geluiden beelden hebben, bijvoorbeeld geluiden uit de muziek. Anderen zien alle soorten geluiden, zoals vogels en auto's, om hen heen. Ook zijn er mensen die de verschillende toonhoogtes ervaren als verschillende kleuren. Zij hebben dan ook vaak een absoluut gehoor, wat betekent dat je van een enkele toon kan bepalen welke het is, zonder vergelijkingsmateriaal.Nummer-vorm synesthesie
Bij nummer-vorm synesthesie, denken mensen bij getallen aan een ruimtelijke vorm, die ze voor zich of om hen heen zien of ervaren. Hierbij hebben alle nummers een plaats op een kaart die ze als het ware voor zich projecteren. Men denkt bij een nummer dus aan een bepaalde plaats in de ruimte, ten opzichte van de andere nummers.Tijd-ruimte synesthesie
Synestheten die dit ervaren, 'zien' tijd. Ze zien de weekdagen of maanden en jaartallen in bepaalde vormen rondom, of voor zich. En vaak is het zo dat de persoon zich bevindt in de vorm, op de plaats in de tijd waar hij zich op dat moment bevindt. Deze synesthesie gaat vaak samen met synesthesie met kleuren, aangezien de dagen, maanden of jaren vaak ook verschillende kleuren hebben, die in de ruimte voor ordening zorgen.Personificatie synesthesie
Dit houdt in dat aan bepaalde symbolen, persoonlijkheden of menselijke eigenschappen, gekoppeld worden. Het cijfer 2 kan bijvoorbeeld vrolijk zijn, terwijl 8 juist erg chagrijnig is. Dit kan gelden voor getallen, letters, maar ook namen van maanden of dagen. Er worden bij deze vorm van synesthesie dus niet zozeer verschillende zintuigen door elkaar gehaald, maar wel worden de waarnemingen van een zintuig gekoppeld aan informatie, die er eigenlijk niet bij hoort.Woord-smaak synesthesie
Dit is een zeldzamere vorm van synesthesie. Bepaalde woorden, klanken of namen roepen smaken op. Dit gebeurt vooral wanneer de synestheet deze woorden hoort. Opvallend is dat hij alleen maar smaken kan ervaren die hij eerder geproefd heeft. Er is simpelweg geen informatie over het ervaren van onbekende smaken in het brein aanwezig, dus deze kan ook niet aan geluiden of woorden gekoppeld worden.Iedereen heeft synesthesie
Eigenlijk heeft ieder mens wel synesthesie in een bepaalde mate. Dit is gemakkelijk te testen. Neem de namen 'kiki' en 'baba' en denk aan de vormen cirkel en ster. Welke vorm zou u dan welke naam geven? Voor ongeveer iedereen heeft de ster de naam kiki, en de cirkel de naam baba. Zo zijn dus vormen en geluiden aan elkaar gekoppeld. En zo duidelijk als het voor iedereen is dat baba beter bij de ronde vorm hoort, zo duidelijk is het voor synestheten dat de letter 'a' blauw móet zijn.Gerelateerde artikelen
De voordelen van synesthesie: vermenging van de zintuigenSynesthesie is de koppeling van de zintuigen, mensen met deze eigenschap nemen geluiden waar in beeld of kunnen juist vo…
Problemen van de synesthesie: vermenging van de zintuigenSynesthesie is een aandoening die zo'n vijf procent van de mensen in redelijke mate heeft, en eigelijk waar iedereen wel…
Synesthesie: welke kleur heeft maandag?De vraag "welke kleur heeft maandag?" zal voor velen van ons als een onzinnige vraag beschouwd worden. Voor een klein aa…
Syndroom van Stevens-Johnson: symptomen en behandelingEens in de zoveel tijd worden we opgeschrikt door een verhaal over iemand die een ernstige allergische reactie heeft geh…
Buiktyfus: rode vlekken buik, koorts, diarree via salmonellaGaat u naar een tropisch verre bestemming, dan kunt u buiktyfus oplopen. Daarbij komen ongewenste bacteriën in het licha…Bronnen en referenties
- http://nl.wikipedia.org/wiki/Synesthesie_(zintuig)
- http://listverse.com/2012/09/02/10-disadvantages-to-synesthesia/
- http://www.synesthesiatest.org/types-of-synesthesia
- http://www.unc.edu/~parunapu/Assign3/uses.php
Reacties
Nadiya, 29-05-2018
Hallo.
Ik heb al sinds ik me het kan herinneren last van een rare verschijnsel als ik plots een plaatje voor me krijg met veel cirkels of kleine, hele kleine puntjes. Ik ervaar dan tintelingen over mijn hele lichaam. Toch merk ik dat cirkels me wel bezig houden, onbewust. Ook in kunst etc. Cellen etc. Wat is dit? Is dit een vorm van synesthesie? Ook bepaalde soorten contrasten zorgen voor dit verschijnsel. Bijvoorbeeld licht wit op donkerbruin of zwart, hele dunne lijntjes. Bijvoorbeeld de wortels van uitgekomen kiemzaden die ik in groep 2 wel eens mee naar huis nam in een pot. Kreeg hier veel last van maar toch fascineerde het me. Dat is ook dan blijven hangen als herinnering. Wat is dit?
Mvg,
Nadiya
Reactie infoteur, 21-08-2018
Hoi Nadiya,
Dat zou met synesthesie te maken kunnen hebben, maar ik ben geen dokter dus ik zou je geen diagnose kunnen geven of iets dergelijks. Synesthesie is wel erg breed, dus allerlei soorten vermenging van de zintuigen vallen daaronder. Dat jij bij het zien van bepaalde vormen/kleuren/contrasten iets voelt kan goed synesthesie (te noemen) zijn. Het klinkt in elk geval erg bijzonder!
Julia
Rianne, 19-02-2017
Mijn dochter van nu 18 ziet alle woorden die zij zegt en hoort voor zich. Ze dacht altijd dat iedereen dit heeft :) en ze heeft er dan ook geen last van. Dit lijkt me ook synesthesie, maar welke vorm zou dit zijn?
Reactie infoteur, 23-07-2017
Dat is een gebruikelijke vorm van synesthesie. Als je het wil indelen in één van de categorieën past het waarschijnlijk het meest bij de letter-kleur synesthesie. Mensen die kleuren aan letters koppelen zien die letters (en woorden) ook voor zich, anders zou er geen kleur aan zitten.
Boris, 15-02-2017
Ik vraag mij af of er een vorm is waarbij je onderwerpen zoals bijvoorbeeld namen van steden in kleur ziet. Dus niet alleen de letter ervan, maar het woord als geheel. Dat heb ik vaak, ook bij sommige onderwerpen of voorwerpen heb ik dit of als ik een (willekeurig) woord lees krijg ik een kleur in mijn hoofd. Ik ben linkshandig en kleurenblind trouwens.
Reactie infoteur, 23-07-2017
Ik denk dat dat vaak voorkomt; zelf heb ik dat ook. Individuele letters hebben voor mij kleuren, maar in een woord krijgen de letters vaak (ongeveer) dezelfde kleur en heeft het woord als geheel die kleur.
Dirk, 29-12-2016
Volgens de test in het laatste nieuws van 2912/16 ben ik een op 2000 met synesthesie
Ik ben trouwens kleurenblind voor pastelkleuren hoe kan ik dan cijfers een kleur geven?
Reactie infoteur, 23-07-2017
Ik begrijp je vraag niet helemaal. Als je bepaalde kleuren niet kunt zien of onderscheiden, betekent dat niet dat je geen synesthesie kan hebben. De kleuren die je wel kan onderscheiden, daar koppel je dan (bijvoorbeeld) cijfers aan.
Sara, 30-04-2015
Het lijkt me logischer dat de synesthesie van Jess te maken heeft met letter-kleur synesthesie en woord-kleur synesthesie, waarbij misschien maandagen voor haar groen zijn maar het getal 24 rood. Dat je brein het niet logisch vindt, omdat de associaties die dagen en getallen bij je opwekken totaal verschillend zijn. Dit is slechts een suggestie, misschien een logische verklaring voor het door elkaar halen van de data bij dagen.
Reactie infoteur, 13-05-2015
Ja in dat geval zou er sprake zijn van woord/letter-kleur synesthesie én getal-kleur synesthesie.
Jess, 24-11-2014
Hallo,
Voor zover ik weet heb ik woord en kleur synesthesie, maar hoe noem je het als de data's niet bij de dag kloppen?
bijv. Maandag de 24e is voor mij onlogisch. Maandag zou eerder een 23e vd maand zijn, maar dat is per maand ook weer verschillend. Ik vergis mij dus regelmatig in afspraken omdat de dag en datum niet kloppen voor mij.
Vriendelijke groet,
Jess
Reactie infoteur, 25-11-2014
Hoi Jess,
Dat lijkt me wel een vorm van synesthesie, maar niet elke mogelijke combinatie die er is van elementen die je met elkaar kan associëren heeft een eigen naam. Dit zou je anders gewoon dag-datum synesthesie noemen, of iets dergelijks. Maar er zijn natuurlijk heel erg veel van dat soort combinaties te bedenken.
Interessant trouwens, ik kende deze vorm nog niet.
Julia
Gepubliceerd: 23-02-2014
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 4
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.