Problemen van de synesthesie: vermenging van de zintuigen

Synesthesie is een aandoening die zo'n vijf procent van de mensen in redelijke mate heeft, en eigelijk waar iedereen wel iets van merkt. Zintuigen die elkaar beïnvloeden. Als je iets hoort, zie je het ook. De kleur blauw klinkt als een trompet, of is dat juist de kleur geel? Heb jij dit soort ideeën, of anderen, zoals de letter 'b' die zeker groen is, dan ben je een synestheet. Dat kan problemen met zich meebrengen.

Problemen

Er zijn verschillende problemen waar synestheten tegenaan kunnen lopen. Synesthesie is namelijk een afwijking, geen gevaarlijke of sterk beperkende, maar wel een altijd duidelijk aanwezige. Synestheten ervaren bepaalde delen van hun leven op een andere manier dan de meeste mensen en dit kan soms vervelend zijn.

Onbegrip

Voor mensen met synesthesie, is het ervaren van bijvoorbeeld kleuren bij geluiden, vanzelfsprekend. En welke kleur verschillende kleuren hebben is ook heel helder. Maar ze worden zich er pas van bewust dat dit vreemd is, als iemand anders niet begrijpt wat ze bedoelen met 'Ik hou van instrumenten met blauwe geluiden.' Voor hen is het zo vanzelfsprekend dat geluiden kleur hebben, dat ze niet begrijpen hoe mensen ze zonder kunnen ervaren. Ze dachten dat het voor iedereen zo werkte, maar hun wereldperspectie is opeens helemaal niet meer normaal, zo lijkt het. Dit kan ervoor zorgen dat de synestheet zich onbegrepen voelt, en niet goed kan uitleggen hoe zijn wereld eruit ziet. Ze zijn anders en kunnen hun ervaringen vaak niet met anderen delen.

Vooroordelen

Vooral voor mensen met personificatie synesthesie kan het gebeuren dat ze oordelen over personen, door alleen de naam te horen. Deze roept voor hen een bepaalde persoonlijkheid op en die kunnen ze niet loskoppelen van de persoon. Ook kunnen ze zelfs een hekel gaan krijgen aan plaatsen die een vervelend huisnummer hebben. Het gebeurt ook bij mensen zonder synesthesie, dat een naam een associatie oproept die de het beeld van de persoon verkleurt, maar dit gevoel is bij synestheten nog veel sterker.l

Wiskunde en muziek

Synestheten verschillen niet zozeer van mensen in wiskundig of muzikaal inzicht, maar zijn benadeeld in het leren van de vaardigheden ervoor. Zo is het voor nummer-vorm synestheten moeilijk om om te gaan met simpele rekensommen. Ze kunnen logisch heel gemakkelijk begrijpen dat 'vijf plus twee' zeven is, maar voor hen is vijf bijvoorbeeld groen, twee geel en zeven oranje. Het is alsof bij 'vijf plus twee' groen en geel bij elkaar komen, en dan oranje vormen. Dit maakt rekensommen verwarrend. Muziek lezen kan moeilijk zijn voor geluid-kleur synestheten. Zij 'zien' de muziek, en daardoor kunnen ze zich helemaal niet meer focussen op de bladmuziek. Veel muzikanten met synesthesie spelen dan ook voornamelijk op gehoor en uit het hoofd. Maar, er zitten ook voordelen aan synesthesie, voor muzikanten.

Overprikkeling

Omdat synestheten prikkels als het ware verdubbelen, een geluid levert bijvoorbeeld ook een beeld op, kunnen ze gemakkelijk overprikkeld raken. In drukke luidruchtige plaatsen is het dus moeilijk voor hen alle impulsen te verwerken. Ook kunnen dingen als autorijden moeilijk, of zelfs gevaarlijk zijn, door een overmaat aan prikkels. De bestuurder moet goed gefocust zijn op de beelden die hij binnenkrijgt, en als deze verstoord worden door het luide geluid van de bijvoorbeeld, is dat erg moeilijk. Ook kunnen plotselinge geluiden uit het verkeer, zoals getoeter, het beeld zo erg vertroebelen dat de bestuurder geen overzicht meer heeft op de weg. Hetzelfde probleem dient zich aan bij alarmen in gebouwen, een brandalarm bijvoorbeeld. De meeste mensen vinden dit een vervelend geluid, en maken dat ze wegkomen, maar voor synestheten kan het geluid zo heftig zijn dat het vinden van de uitgang door de rood-knipperende gangen veel moeilijker is. Allerlei dere zintuigen kunnen door zoiets fels beïnvloed worden.