De ernst van dwanggedachten

“Eerder gemaakte fouten uit je hoofd zetten?” Waar het om gaat is of deze vraag een “ja” als antwoord mag krijgen. Immers, fouten leveren je – mits je er goed mee omgaat – ook wat op. Maar ja, wat wil dat zeggen dat je goed met je fouten om moet gaan? Is dat verwerken en zo ja, wat is dat? Is dat alles achter je laten en verder gaan? Is het de knop omzetten, zodat het je hoofd verlaat? Iedereen verwerkt zijn/haar herinneringen op een andere manier, maar wat nu als het niet slechts herinneringen zijn, maar gedachten waar je feitelijk niet op zit te wachten? kortom, dwanggedachten! Er is eigenlijk maar één voorwaarde en dat is dat wat in je hoofd zit ook daadwerkelijk een plek krijgt en niet “door blijft zeuren” in je hoofd. Iets dergelijks kan je namelijk gaan frustreren en zelfs stagneren. Stageren in je dagelijks functioneren.

Dwanggedachten

Als gedachten alsmaar terug blijven komen, noemen we dat “dwanggedachten”. De verschillende websites leggen het als volgt uit: “Dwanggedachten zijn verontrustende gedachten, beelden of impulsen die je als storend, vervelend en/of zinloos vindt maar die steeds terug blijven komen.”

Je kunt dus niet om deze gedachten heen én feitelijk krijg je ze dus niet uit je hoofd. De praktijk is dat heel veel mensen hier in meer of mindere mate last van hebben, maar we vinden het maar wat moeilijk dit toe te geven. Of men gaat er vanuit dat het er bij hoort en accepteert deze gedachten, met alle mogelijke gevolgen van dien. Toch is er wel iets aan te doen.

Waarom blijven deze gedachten bij je?

Heftig!

Het zijn veelal heftige zaken die in je actieve geheugen blijven hangen en dan met name iets wat echt wat met je gedaan heeft. Bijvoorbeeld een heftig ongeluk zien gebeuren kan een shockeffect geven, maar als bij datzelfde ongeluk bekende van je betrokken zijn, dan doet dat ook wat met je. De kans dat zoiets blijft hangen, is groot.
Maar je kunt ook vreemde gedachten hebben, wat niet echt gebaseerd is op een herinnering, over een bekende die je bijvoorbeeld pijn wilt doen. Iets wat je rationeel nooit zou doen, maar deze gedachten bevolken wel je hoofd.

Wat activeert de gedachten?

Op zich misschien minder vreemd dan gedacht en lang niet altijd erg. Hoewel mensen dit soms wel als zodanig ervaren. Immers, je wilt deze gedachten helemaal niet, maar ze zijn er gewoon.
Waar het om gaat is wat je er mee doet. Veel mensen hebben een houding van “het zijn maar gedachten”, maar het feit dat ze je hoofd blijven bevolken, zegt wel iets. Zomaar wegduwen zal je eerder gaan frustreren en levert over het algemeen alleen maar stress op.

Het beste is te beginnen met het acceptatieproces. Accepteer dat de gedachten er zijn en bedenk vervolgens wanneer deze gedachten voor het eerst (weer) de kop op staken. Meestal is er ergens een aanleiding waarom deze herinnering/gedachten boven komt drijven en je hoofd niet meer wil verlaten. Je kunt het zien als een soort “zwakke plek” die pijn gaat doen als je in de buurt komt. Overigens is het zo dat die zwakke plek door zowel positieve als negatieve zaken geactiveerd kan worden. Denk dus breder dan alleen iets vervelends in de richting van je herinnering/gedachte.

Wat kan je er aan doen?

Scherp de gedachten

Sommige mensen hebben al baat bij het “scherpen” van de geest door jezelf toe te staan dat je een x-tijd per dag, bijvoorbeeld een kwartier of half uur, de gedachten de vrije loop mag laten. De rest van de tijd mag dat niet en duw je het weg. Niet permanent wegduwen dus, maar volgens je eigen regels het gevoel/de gedachten toelaten op het moment dat dit van je mag. Laat binnen deze tijd maar gebeuren wat het op dat moment met je doet, meer doe je niet. Daarna gaat de knop weer om en ban je de gedachten uit je hoofd.

Als je met dit laatste in het begin wat moeite hebt, kan een meditatieoefening wel eens helpen. Ontspan en laat alles los, focus je op je geest en pak de gedachten waar je vanaf wilt op en zet deze op een wolk of in een klein roeibootje. Laat ze hierin wegdrijven en kijk ze na, totdat ze uit je gezichtsveld verdwenen zijn. Goed geconcentreerd een dergelijke oefeningen - van enkele minuten – doen, versterkt je visualisatie en dus het proces het weer los te laten.

Geef jezelf wat ruimte

De meeste mensen die last hebben van dwanggedachten zijn erg streng voor zichzelf en hebben nog al eens last om de eigen grenzen goed scherp te krijgen. In dat geval is leren dat je af en toe ook mild voor jezelf mag zijn, maar wel binnen kaders waar je niet gemakkelijk overheen stapt, goed. Een life- of mental coach kan je hier vaak al mee helpen en anders kan een psychotherapeut dit natuurlijk ook.

Ont-stress

Als je zover bent dat het je al de nodige aanhoudende stress geeft, is een ontspanningsmomentje inbouwen een aanrader. Omdat dit vaak niet als vanzelfsprekend en dus vanzelf lukt, is een dwang in de vorm van bijvoorbeeld een groepje waar je op regelmatige basis ontspanningsoefeningen mee doet, zinvol. Maar een yogaklasje kan ook helpen. Het is een soort stok achter de deur om je te dwingen de stress even los te laten en je hoofd leeg te maken.

Helpt het je niet of niet voldoende, ga dan in gesprek met een professional. Het kan onnodig je leven verstoren en dat is niet nodig.

Tot slot

Vreemd dat we zo streng voor onszelf zijn en geen dwanggedachten mogen hebben of ze zelfs ontkennen. Het hoort bij de mens en heel veel mensen hebben ze. Het gaat er immers om wat je er mee doet of niet. Laat het je leven niet beïnvloeden en neem contact op me je huisarts als je er zelf niet meer uitkomt … en er wel vanaf wilt.