Winterdepressie, symptomen en behandeling

Een winterdepressie, winterblues of winterdip. Dit ontstaat wanneer de dagen korter en de nachten langer worden. De hoeveelheid daglicht wordt niet alleen minder, ook de sterkte van het daglicht wordt minder. Hierdoor kan er een winterdepressie of winterdip ontstaan. Niet iedereen krijgt hier last van. Waarom de een wel en de ander niet is vaak onduidelijk. De aanmaak van melatonine en cortisol raakt verstoord. Dit brengt verschillende symptomen met zich mee. Gelukkig is een winterdepressie goed te behandelen.

Wat is een winterdepressie?

Een winterdepressie komt voor in de wintermaanden, wanneer de dagen korter zijn. Met kortere dagen wordt bedoeld: minder lang daglicht. De langste dag, de dag dat de zon het langst aan de hemel staat, valt rond 21 juni. Gedurende deze dag bedraagt de tijd tussen zonsopgang en zonsondergang ruim 16 uur en 44 minuten. De kortste dag valt rond 22 december. Op deze dag bedraagt de tijd tussen zonsopgang en zonsondergang ongeveer 7 uur en 45 minuten. Dit is ruim 9 uur minder daglicht dan op de langste dag.

In de zomerperiode schijnt de zon feller. De felheid van de zon drukken we uit in lux. Lux is een eenheid die wordt gebruikt voor verlichtingssterkte. Enkele voorbeelden:

• Zomerse dag: 125.000 lux
• Gewoon daglicht: 15.000 lux
• Bewolking: 1.000 lux
• Schemering: 10 lux
• Lamp: 500 lux

In de zomerperiode krijgen we dus veel meer lux dan in de winterperiode. Niet alleen is het aantal uren daglicht in de zomer beduidend hoger, ook de lichtsterkte is vele malen hoger. Daglicht is van invloed op onze gemoedstoestand en de energie die we hebben. Gemiddeld hebben we dagelijks 5.000 tot 10.000 lux aan daglicht nodig om optimaal te kunnen functioneren. Sommige mensen zijn gevoelig voor de hoeveelheid daglicht die ze binnen krijgen. Ze raken hierdoor in een depressie. Te weinig daglicht vormt een winterdepressie. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door het hormoon melatonine. Dit hormoon wordt door de pijnappelklier aangemaakt gedurende de schermring en de nachtelijke uren. Het zorgt ervoor dat we moe worden en inslapen. Zonlicht remt de productie van melatonine. In de ochtenduren zorgt (zon)licht ervoor dat de pijnappelklier cortisol gaat aanmaken. Hierdoor komt er glucose vrij, dat nodig is voor de energie die we overdag gebruiken.

Symptomen

We spreken soms van een winterdip, soms van een winterdepressie. Een winterdip is een lichte vorm van de winterdepressie. Mensen die veel reizen en last hebben van een jetlag, kunnen ook te maken krijgen met een winterdip. Onder invloed van te weinig daglicht wordt de productie van cortisol verlaagd en de productie van melatonine blijft verhoogd. Hierdoor treden de volgende symptomen op:

• Vermoeid voelen, ook na voldoende slaap
• Behoefte aan meer slaap en steeds later op de dag 'wakker' worden
• Zich neerslachtig/ depressief voelen
• Prikkelbaar reageren, geen behoefte aan sociale contacten
• Slechte concentratie
• Een gevoel van een niet te stillen honger en gewichtstoename
• Zwakte van de spieren en/of spierpijn

De symptomen treden niet bij iedereen gelijktijdig of evenveel op. Hoe groter de winterdepressie, hoe meer en duidelijker de symptomen aanwezig zijn. Bij een winterdip gaat het om een milde vorm van een winterdepressie en verlopen de symptomen langzamer. Ze zijn ook niet zo sterk aanwezig. Over het algemeen hebben de meeste mensen last van een winterdip Een winterdepressie komt minder vaak voor. Mensen die last hebben van een winterdepressie krijgen hier ook jaarlijks mee te maken.

Behandeling

Er zijn verschillende methoden om een winterdepressie of een winterdip te behandelen. Soms wordt er een combinatie van verschillende behandelingen gemaakt. Wat voor de een werkt, is voor de ander nutteloos. Het is daarom aan te raden verschillende therapieën uit te proberen.

Afwachtende houding

Geen behandeling is ook een behandeling. Een afwachtende houding wordt vaak aangenomen wanneer het om een lichte vorm van een winterdepressie gaat of wanneer de klachten eenmalig of voor het eerst optreden. Vaak wordt er afgewacht of de klachten vanzelf verdwijnen. Soms lijken de klachten ergens anders vandaan te komen.

Melatonine toedienen

Sommige patiënten hebben baat bij het innemen van extra melatonine. Het middel wordt gebruikt bij slaapstoornissen en inslaapproblemen. Melatonine moet niet worden ingenomen voor 16 uur en na 0.00 uur, omdat anders het slaap-waakritme verschuift. Melatonine zorgt ervoor dat je eerder in slaapt valt, waardoor je ook uitgeruster wakker wordt. Een te hoge dosering zorgt juist overdag voor versuftheid.

Lichttherapie/ speciale lamp

Lichttherapie wordt met een daglichtlamp toegepast. Licht is van invloed op de biologische klok. Door vlak voor de lamp te zitten en in het licht te kijken, komt het licht via de ogen de hersenen binnen. Hierdoor komen er diverse processen in het lichaam op gang. Het beste is om dit in de ochtenduren toe te passen. Wie dit vlak voor het slapen gaan doet maakt te weinig melatonine aan. Hierdoor ontstaan er inslaapproblemen of slaaptekort.

Lichttherapie kan met verschillende lampen:

• UVB-licht
• UVA-licht

Zonlicht bevat beiden, maar UVA is minder sterk licht. UVB-licht dringt de opperhuid binnen en zorgt voor schade (verbranding) aan de huid. Natuurlijk zonlicht bestaat voor 4 procent uit UVB-licht. Daarnaast bestaat zonlicht voor 95 procent uit UVA-licht. Er zijn lampen te koop die daglicht nabootsen. Gebruik deze zo veel mogelijk in huis.

Sint-Jans kruid

Het Sint-Jans kruid is een geneeskrachtig kruid. Het werkt als plantaardig antidepressivum. Veel mensen vinden het kruid goed werken. Het kruid werkt pas enige weken na inname, zoals vaak het geval is bij homeopathische middelen. Een te hoge dosering kan ervoor zorgen dat je meer vermoeidheid gaat voelen. Het is verkrijgbaar bij drogist en apotheek.