Berenklauw wonden: symptomen, behandeling en voorkomen

In contact komen met berenklauw kan erg pijnlijke en lelijke wonden opleveren. Steeds meer mensen kennen gelukkig de gevaren van deze plant, maar toch komen er nog veel problemen met de berenklauw voor. Vooral ook met kinderen, die nog nooit van de plant gehoord hebben. Wat moet je weten over de risico's, behandeling en het voorkomen van ellende met de berenklauw?

Twee soorten

Er zijn twee soorten berenklauw: de gewone berenklauw en de reuzenberenklauw. Het is vooral die tweede die het gevaarlijkst is. De gewone berenklauw wordt normaal zo'n 90 tot 150 cm hoog. Zijn grote broer kan echter wel tot een meter of vier doorgroeien. En dat kan heel snel gaan. In een goede lente kan de plant in enkele maanden tijd meters hoog groeien. Dat is ook de reden waarom je deze vaak aantreft op verwaarloosde terreinen. Doordat niemand zich erom bekommert krijgen de planten vrij spel. Vooral wanneer er kinderen op dat soort plekken kunnen komen is het oppassen geblazen.

Waar komt de naam vandaan

De berenklauw valt op door de grote bladeren. Deze bladeren zijn als het ware behaard. Het zijn ook deze bladeren waar de plant zijn naam aan te danken heeft. Ze lijken wel een beetje op klauwen. Daarbij is ook het effect van contact met de plant in lijn met de naam: Je kunt er maar beter bij wegblijven. Wanneer de plant bloeit, verschijnen er witte bloemen. De plant leeft normaal gesproken twee jaar. In het eerste jaar blijft deze nog vrij klein. Ongeveer 50 centimeter. In het volgende jaar kan de plant dus erg groot worden. Daarna sterft hij af.

De plant kwam van origine niet in Nederland voor, maar is hier naartoe gehaald vanuit de voormalige Sovjet-Unie. Dit vanwege het uiterlijk van de plant. Door de jaren heen is de berenklauw echter verwilderd en komt deze nu op veel plaatsen voor. Naast in de gewone tuin, vind je hem tegenwoordig ook vaak langs snelwegen, spoorlijnen en in verwaarloosde parken, bossen en tuinen. In veel opzichten kun je het als onkruid beschouwen: de plant groeit snel ten koste van andere planten en bloemen in de buurt.

Waarom is de berenklauw gevaarlijk?

De berenklauw is berucht vanwege de vervelende verwondingen die je door de plant kunt oplopen. Helaas zijn er nog veel mensen die dat niet weten en daardoor bezeerd raken. In die zin is de berenklauw ook een uitzondering in de Nederlandse flora. Slechts in aanraking komen met de bladeren van de plant is al voldoende om de pijnlijke verwondingen op te lopen. Iets dat we niet gewend zijn in de natuur om ons heen en daardoor dus nog vaak fout gaat. De plant zelf is niet giftig, maar het sap heeft een fototoxische werking. Dat wil zeggen dat de huid na aanraking met het sap erg gevoelig voor zonlicht wordt.

Echte brandwonden en zwellingen

Wanneer je met je huid in aanraking komt met het sap van de berenklauw kan je dat lelijke en pijnlijke wonden opleveren. Dit komt door de zogenoemde furocoumarinen die erin voorkomen. Dit sap zorgt ervoor dat je huid extreem gevoelig wordt voor zonlicht. Dat is zelfs zo erg dat je brandwonden krijgt van het zonlicht. Dat betekent dus ook dat de verwondingen veel erger zullen zijn bij mooi zonnig weer, dan bij bewolkt of zelfs regenachtig weer. Kom je ooit in contact met de berenklauw dan is het dus ook handig die delen van je huid direct te bedekken tegen de zon.

De gevolgen van de verwondingen

Het vervelende aan de berenklauw is dat het al snel 24 uur duurt, voordat je de eerste last begint te krijgen. Dit zijn dan rode branderige vlekken op de plekken waar je met de plant in contact bent geweest. Na een aantal uur zullen de vlekken pijnlijker worden en gaan zwellen of zelfs echter blaren. Daarbij is de huid ontstoken en zullen de wonden duidelijk begrensd zijn. Vervolgens duurt het relatief lang voordat je weer genezen bent. En het gebeurt vaak dat er grijsachtige pigmentvlekken achterblijven. Deze pigmentvlekken kunnen jaren zichtbaar blijven.

Hoe behandel je een wond van de berenklauw?

De beste behandeling is dat je direct de huid wast, waar er contact met de plant is geweest. Wees hierbij niet te zuinig en neem het zeker voor het onzekere. Je kan dat wassen gewoon met water en zeep doen. Daarnaast moet je ook een week lang contact met direct zonlicht vermijden. Heb je eenmaal de gevreesde blaren en brandwonden, dan moet je die behandelen alsof het gewone brandwonden zijn. Je kunt hiervoor de bekende brandwondenzalf gebruiken en de wonden verbinden. En bij twijfel gewoon de huisarts raadplegen. Mochten je ogen in contact zijn gekomen, dan moet je je ogen heel veel spoelen.

Voorkomen van wonden

Voorkomen is beter dan genezen en dat geldt zeker voor de verwondingen die je van een berenklauw kunt oplopen. Ga je tuinwerk doen in de buurt van een berenklauw, zorg dan dat je goed gekleed ben. Zorg dat alle huid goed bedekt is en ga erg voorzichtig te werk. Het liefst bescherm je je ogen met een veiligheidsbril.

Kinderen en de berenklauw

Kinderen moeten alles nog leren, dus daar gaat het vaak mis met de berenklauw. Daarbij zijn de meeste kinderen avontuurlijk ingesteld en zoeken ze vaak de gekste plekken op. Stukjes niemandsland met veel begroeiing zijn dan bij uitstek interessant. Helaas vind je daar ook vaak deze gevaarlijke plant. Daarom is het zaak om je kinderen bekend te maken met de plant. Gelukkig is het uiterlijk goed herkenbaar. Zorg ervoor dat je kinderen de plant kennen en voorkomen dat ze hem aanraken. Dit kan een hoop ellende voorkomen.

Opgeruimd staat netjes

Weet je ergens berenklauw te vinden in de buurt, kijk dan of daar niet iets aan te doen is. Haal de plant weg, of laat het weghalen. Bijvoorbeeld door de gemeente, wanneer het op gemeentegrond staat. Staat de plant op andermans terrein en is die plek gemakkelijk toegankelijk dan kun je vriendelijk vragen of de planten daar weggehaald kunnen worden.