Mediteren tegen depressiviteit

Mediteren is de afgelopen jaren steeds meer ingeburgerd geraakt, we zetten mediteren voor van alles in. Toch mediteren we vooral om rustig in het hoofd te worden, een moment voor en met jezelf te hebben. Wat echter ook steeds meer ingezet wordt, is het mediteren tegen depressieve klachten. Er zijn inmiddels enkele onderzoekers die al enige tijd bezig zijn met de onderzoeken naar mediteren tegen depressie.

Mediteren als medische therapie

Het is geen gangbaar traject, want de traditionele medische wereld is gebaseerd op wetenschap – voor zover mogelijk – en meditatie is voor veel wetenschappers toch een “vaag” gebeuren. De onderzoekers tonen echter aan dat gericht mediteren spannings- en depressieve klachten kan doen verminderen bij mensen die nog niet in de ergste fase van de depressie zitten.

Met name de spanningsboog bij mensen die depressief zijn, wordt beduidend minder. Het stressniveau zakt naar een te overzien niveau en dat maakt de kwaliteit van leven weer langzaam beter. De vicieuze cirkel kan op deze wijze doorbroken worden en er zijn geen schadelijke effecten waargenomen, ook niet op een later tijdstip. Als je geen ervaring hebt met mediteren, kan je een cursus volgen, deze cursus duurt 6 tot 8 weken en is ook een aanrader voor degene die vaker mediteert en met depressieve klachten zit.

Mindful mediteren

Mindful mediteren is volgens Wikipedia een vorm van mediteren waarin men zich op een niet reactieve manier bewust is van de fysieke en geestelijke sensaties en situaties van het moment. Noem het bewuste aandacht voor datgene wat er al is. Het is een levenshouding die zich kenmerkt in aanvaarding. Deze uitgangspunten vormen de basis.

Cursus

Hoewel de ervaren man of vrouw in mediteren wellicht zal denken het zelf te kunnen, wordt er toch sterk aangeraden de cursus te volgen. De basis - dat mediteren bijvoorbeeld meer is dan heel zen-achtig stil op de grond gaan zitten – is, is ongetwijfeld bekend bij degene die vaker mediteert. Echter, dat mediteren ook actief is om het bewustzijn van de geest te vergroten, wordt hier nog eens nadrukkelijk tot uiting gebracht. Er zijn verschillende meditatieprogramma’s die allen een iets andere invalshoek hebben en deze worden uitgelicht.

De trainingen duren over het algemeen ruim 30 minuten per dag en moeten dus wel iedere dag uitgevoerd worden. De methodiek is met name gericht op de acceptatie van de gevoelens die in de depressieve periode tot uiting komen. Er wordt tijdens een meditatie geen waardeoordeel aan gehangen. Daarnaast richt de meditatie zich ook op het ontspannen van lichaam en geest.

Zelf aan de slag?

Een volledige training volgen is bij depressiviteit aan te raden, maar dat neemt niet weg dat je zelf ook wel wat basisoefeningen kunt doen. Feitelijk zijn deze voor iedereen belangrijk en maak je er een begin mee voor meer rust en ruimte (wat in de westerse maatschappij het grootste gedeelte van de mensen wel kan gebruiken). Begin bij de “aandacht voor je zijn-“oefening, welke zo vanzelfsprekend lijkt, maar lang niet altijd toegepast wordt.

Basisoefening

• Begin met lekker ontspannen te gaan zitten.
• Haal diep adem en sluit je ogen. Volg vervolgens je ademhaling en ervaar hoe het natuurlijke proces van in- en uitademing via de neus plaatsvindt.
• Verleg je aandacht vervolgens naar je lichaam en “onderzoek” als het ware je hele lichaam systematisch. Begin bij je tenen en ga van je voeten naar je benen, je romp, je armen en kom vervolgens uit bij je kruintje. Ervaar tijdens deze “reis” wat je precies voelt. Heb je het op plaatsen koud of warm, voelt er een plekje onaangenaam, zitten je kleren lekker of knelt er iets. Ieder facet van wat je voelt meenemen dus.
• Als iets niet prettig voelt, breng je er je ademhaling naar toe. Heel bewust sturen in die richting.
• Als je dit doorgrond hebt, kan je je directe omgeving gaan observeren. Vang ieder geluid op in de ruimte waarin je zit. Niet oordelen, maar ben “aanwezig” (vergeet niet dat je er zelf middenin zit en adem diep en rustig door) en luister naar ieder geluid.
• Open nu je open rustig en kijk in alle rust rond, slechts observeren. Hetgeen je na een halve minuut of wat ziet, is waar je je ogen even laat “rusten”. Bekijk het goed, uiteraard weer niet oordelen, en laat het tot je doordringen.
• Blijf duidelijk “aanwezig” in je lichaam en blijf rustig in je ademhaling en probeer nog 2x zo’n object in de ruimte je ogen te “gunnen” en observeer.

Tot slot

Depressiviteit kan slopend zijn en in heftige mate is meestal het antidepressivum geven (naast therapie), nog steeds een veel gebruikte methode. Soms kan je het niet voorkomen, maar als je nog niet zo diep zit, zijn er andere mogelijkheden. Waarbij de oefening voor iedereen prettig is, maar zeker ook mensen die in de beginfase van depressiviteit zitten.