Nikkelcontacteczeem, allergie voor nikkel

Eczeem is een verzamelnaam voor ziekten waarbij de huid een ontstekingsreactie afgeeft. Een allergie is de oorzaak, maar niet altijd is duidelijk waarom het lichaam zo reageert en waarop. Bij nikkelcontacteczeem is er sprake voor een allergie voor nikkel. Nikkel is een metaal dat in veel producten voorkomt. Zo bevatten de 1-en 2 euro muntstukken nikkel, maar ook veel sieraden bevatten dit metaal. En wat dacht je van knopen en gespen in kleding? De symptomen zijn vaak duidelijk: een rode, jeukende en schilferende of soms natte uitslag. Behandeling is soms noodzakelijk, vooral wanneer de klachten niet vanzelf verdwijnen.

Nikkel is een metaal

Nikkelcontacteczeem is een aandoening waarbij er sprake is van een allergie voor nikkel. Nikkel is een zilvergrijs en glanzend metaal. We noemen dit ook wel een overgangsmetaal. Veel producten die we gebruiken bevat nikkel. Denk hierbij aan roestvrij staal. Maar ook de 1 en 2 euro munten bevatten nikkel. Verder bevatten batterijen ook nikkel. En dan zijn er sieraden met nikkel. In witgoude sieraden wordt nikkel verwerkt, waardoor het de witte kleur krijgt. Tegenwoordig wordt er bij witgoud ook gebruik gemaakt van palladium, juist vanwege de nikkelallergie. Ook gespen van kleding bevat vaak nikkel, net als bepaald gereedschap of huishoudelijke voorwerpen.

Wat is eczeem?

Eczeem is een huidziekte. Het gaat hier om een ontstekingsreactie van de huid. De oorzaak van eczeem kan contact met een bepaald materiaal zijn waarop allergisch gereageerd wordt. We spreken dan ook wel van contacteczeem. Maar eczeem kan ook ontstaan door bijvoorbeeld stof of voeding. Vaak is de oorzaak ook onbekend. Wanneer iemand eczeem heeft, is de kans groot dat zijn of haar kind ook eczeem krijgt. Er is dan sprake van een erfelijke aanleg.

Nikkelcontacteczeem

Zoals al eerder besproken, kan een bepaald materiaal of bepaalde stof zorgen voor een allergische reactie. Het lichaam reageert dan eigenlijk overdreven op het materiaal, terwijl dit eigenlijk helemaal niet nodig is. Bij nikkelcontacteczeem reageert de huid op aanraking met nikkel. Er ontstaat dan een allergische reactie die zich uit in een ontsteking van de huid. We spreken dan ook wel van contactzeem door nikkel of een nikkelallergie. Maar ook wordt er van nikkelcontactallergie besproken. Het betekent allemaal hetzelfde: de huid reageert met een ontstekingsreactie. In een bepaald aantal gevallen reageren deze mensen niet alleen op contact met nikkel, maar ook op voeding waarin nikkel voorkomt. Soms wordt dit niet direct opgemerkt, omdat er gedacht wordt aan alleen contacteczeem. Maar wanneer behandeling niet werkt, is het raadzaam om ook eens naar de voeding te kijken.

Symptomen en klachten

Iedereen kan een nikkelallergie krijgen. Waarom de een dit wel krijgt en de ander niet, in onbekend. Vaak gaat een nikkelallergie gepaard met andere vormen van allergie zoals hooikoorts en astma, maar kan ook op zich aanwezig zijn. Mensen die in een galvaniseerbedrijf werken, komen veelvuldig in aanraking met nikkel. Hier worden dan ook strikte voorzorgsmaatregelen nageleefd.

Een allergie voor nikkel is vaak snel op te merken. Daar waar nikkel contact maakt met de huid ontstaat er roodheid en jeuk. Opmerkelijk is vaak de orde uitslag onder en rond een sieraad waar nikkel in verwerkt is, terwijl deze uitslag niet op andere alleen van het lichaam voorkomt. Caissières met een nikkelallergie hebben nogal eens een rode uitslag aan de vingers. Bij anderen zien we rondom de navel, of indien de gesp van de riem lager zit, op deze plek een rode uitslag.

De rode uitslag jeukt en schilfert vaak. We noemen dit droge eczeem. Ook kan er natte eczeem ontstaan: er is dan sprake van blaasjes met vocht die openspringen. Contacteczeem is verder goed te herkennen doordat de uitslag aanwezig blijft zolang er contact is met nikkel. De uitslag verdwijnt langzaam of wordt minder wanneer er geen contact meer is met nikkel.

Behandeling en herstel

Vermijden van contact met nikkel is de meest eenvoudige oplossing. Vaak is dit in de praktijk toch moeilijker dan gedacht. Zo komen we vrij veel in aanraking met nikkel zonder het zelf te weten. Geld bijvoorbeeld: de 1 en 2 euro munten bevatten nikkel. Kleding met nikkel (gesp, knoop). Gegalvaniseerde metalen. Sieraden, zelfs als we dachten dat deze geen nikkel bevatten. Stiekem raken we voorwerpen aan waarin nikkel verwerkt zit. Vooral wanneer we zweten of de huid vochtig is door zeepwater, komt er meer nikkel vrij.

Het is belangrijk om contact met nikkel zoveel mogelijk te voorkomen. Het helpt niet om bijvoorbeeld een hemd in de broek te dragen bij een gesp of knoop van nikkel. Door te zweten kan nikkel door de stof heen bij de huid terecht komen. Beter is het om voor materialen te kiezen waar geen nikkel in verwerkt zijn. Deze alternatieven zijn er voldoende. Ook sieraden bevatten vaak nikkel. Zo bevatte witgoud vroeger nikkel, waardoor het goud de witte kleur kreeg. Geelgoud bevat geen nikkel, en roodgoud bevat koper. Omdat zoveel mensen allergisch reageren op nikkel, wordt er in witgoud gebruik gemaakt van palladium. Dit zilverwit metaal geeft het witgoude sieraad de mooie witte kleur. Vraag bij de juwelier altijd naar de grondstoffen die in het sieraad verwerkt zijn.

Werken met nikkel kan de meeste problemen opleveren, en soms is het beter om naar een andere baan uit te kijken. Wanneer dit geen optie is, zullen er strikte beschermingsmaatregelen genomen moeten worden. Dit wordt met de werkgever besproken.

Contacteczeem aan de handen wordt soms veroorzaakt door een combinatie van meerdere allergieën. Zo kan nikkelallergie de oorzaak zijn, maar zullen ook veel andere stoffen eraan meedragen. Het dragen van rubberen handschoenen verergert de klachten vaak nog meer door het zweten. In metalen waterleidingen zit ook nikkel. Vooral wanneer de leiding enige tijd niet is gebruikt, kan nikkel is het water oplossen. Daarom is het altijd beter om de leidingen eerst door te spoelen wanneer deze na lange tijd weer gebruikt worden. Toch kan het water evengoed voor irritatie zorgen, vooral met veelvuldig contact ermee.

Met contacteczeem is het belangrijk de huid niet te vaak te wassen. Hierdoor wordt de natuurlijk beschermende vetlaag van de huid weggewassen. Na het wassen moet de huid ingesmeerd worden met een vette crème of zalf. Een voorbeeld hiervan is vaseline of lanettezalf. Bij grote klachten of aanhoudende klachten kan gebruik worden gemaakt van een hormoonzalf. Hierin zit het hormoon corticosteroïden. Dit remt de ontstekingsreactie van de huid. Hormoonzalf mag niet te lang achter elkaar gebruikt worden. Vaak wordt een schema van bijvoorbeeld drie dagen wel/ vier dagen niet aangehouden. Daarnaast moet de zalf dun gesmeerd worden en alleen op die plaatsen waar het nodig is. Kijk uit met het gebruik in het gezicht. De zalf maakt de huid dunner en kwetsbaar.