Omgaan met stress: beïnvloedende factoren en copingstrategie

Met stress omgaan is niet evident. Bij stress is er een verstoring in het evenwicht van eisen waaraan men moet voldoen en de mogelijkheden van de persoon om hieraan te beantwoorden. Zowel persoonlijke als situationele invloeden bepalen hoe iemand stress het hoofd biedt. Doorheen ons leven ontwikkelen we twee belangrijke copingstrategieën om stressvolle situaties aan te pakken en onze emoties hierbij te kunnen sturen. Deze noemen de probleemgerichte en emotie-regulerende copingstrategie. Stress kan zowel mentaal, gedragsmatig als fysiologisch tot uiting komen.

Omgaan met stress

Waarom reageert iemand goed op een stresserende situatie en slaagt deze persoon erin om deze stress (beter) aan te pakken en heeft iemand anders er veel meer moeilijkheden mee? Veel is te verklaren vanuit belangrijke factoren die aan de basis liggen van het omgaan met stress, namelijk persoonlijke en situationele factoren.

Persoonlijke stressfactoren

Je eigen houding, je manier van denken over dingen, je motivatie, je zelfbeeld, welke angsten je hebt, welke controle je hebt over je eigen leven, de denkschema's die je door levenservaring hebt opgebouwd om de wereld te organiseren, alsook je lichamelijke gesteldheid zullen een zeer belangrijke invloed uitoefenen. Ze bepalen in welke mate je stress ervaart, hiermee kan omgaan en bij welke machte je zal zijn om stress gepast te bestrijden.

Situationele stressfactoren

Niet enkele persoonlijke factoren, maar ook de situationele factoren zijn minstens even belangrijk. Deze zijn de manier hoe je de omgeving benadert en welke hechte relaties je hebt met anderen, ofwel hoe sterk je sociale relaties zijn ontwikkeld. Mensen met een kleiner sociaal netwerk zijn sneller vatbaarder voor stress. Het ontbreken van vertrouwenspersonen waarbij men terecht kan voor problemen die stress veroorzaken is hierbij van cruciaal belang.

Probleemgerichte copingstrategie bij stress

Doorheen onze persoonlijke en sociale ontwikkeling, leren we oplossingsstrategieën te ontwikkelen op twee grote vlakken: om stressgerelateerde problemen aan te pakken en om onze emoties bij stress zoveel mogelijk te kunnen sturen. Een probleemgerichte copingstrategie is gericht op de handelingen die we uitvoeren om de situatie tussen onze persoon en de omgeving te herstellen.

Positieve coping

Een goede manier is dat er direct wordt geanticipeerd op de probleemsituatie, dit door middel van directe actie om het probleem aan te pakken en zoveel mogelijk informatie te verwerven.

Negatieve coping

Een negatieve vorm van deze strategie is dat we agressie vertonen, impulsief worden of ons passief bij de situatie neerleggen. Hoe sneller men van kinds af aan leert om te gaan om problemen direct en doelgericht te bestrijden, hoe minder snel iemand zal vervallen in deze negatieve vorm.

Emotie-regulerende copingstrategie bij stress

Een emotie-regulerende copingstrategie vertaalt zich in het zo goed leren omgaan met de spanningen die we ervaren door geconfronteerd te worden met een stresserende situatie. Dit is echter niet zo evident, en kan zowel positief als negatief ontaarden.

Positieve coping

Een positieve manier om met onze emoties om te gaan rust op de situatie zoveel mogelijk te proberen relativeren, je gedrag zoveel mogelijk onder controle te houden en ondersteuning gaan zoeken bij dierbare mensen.

Negatieve coping

Wanneer emoties op een slechte manier gereguleerd worden zal dit ontaarden in vermijding van de situatie en denken dat je niet ten machte bent om iets te veranderen aan je lot. Dit wordt ook wel fatalisme genoemd. Ook jezelf verdoven en middelengebruik in het algemeen komt hierbij veel voor.