Psychische factoren die stress verlichten

Stress is iets waar iedere persoon in zijn leven mee in contact komt. De manier hoe we met deze stress omgaan, bepaalt hoe succesvol we uitdagingen afronden en hoe we omgaan met een stressvolle gebeurtenis. De manier hoe iemand reageert op stress is afhankelijk van de betekenis die aan een stressvolle gebeurtenis gegeven wordt. Een goede psychische weerbaarheid, een breed sociaal netwerk, copingstijl en hoge verwachtingen over de zelfredzaamheid zorgen ervoor dat een persoon minder stress ervaart tijdens een stressvolle gebeurtenis.

Wat is stress?

Stress is een chemische reactie van het lichaam op een gebeurtenis die spanning of druk veroorzaakt. Wanneer iemand deze spanning of druk voelt, is voor iedere persoon anders. Dit zorgt ervoor dat sommige personen geen stress ervaren als ze bijvoorbeeld een hoop taken op het werk moeten doen en anderen wel.

Het doel van stress is om ons lichaam te waarschuwen voor een gevaarlijke of belangrijke situatie. Hierdoor ben je alerter en zal je beter presteren. Wanneer een persoon te veel stress heeft door bijvoorbeeld veel druk te ervaren op het werk, dan kan het zijn dat hij juist minder gaat presteren. Enkel korte en lichte stress is dus bevorderlijk voor de prestaties.

Stress verlichten

Stress verlichten kan door een bepaalde copingstijl te hanteren, een verhoogde psychische weerbaarheid, een breed sociaal netwerk en hoge verwachtingen over de eigen zelfredzaamheid. Deze factoren zorgen ervoor dat sommige personen beter met stress kunnen omgaan dan anderen.

Copingstijlen

Een copingstijl geeft aan hoe mensen omgaan met stress en problemen oplossen. Welke copingstijl een persoon gebruikt, hangt af van de situatie. Sommige copingstijlen zorgen ervoor dat situaties minder stresserend zijn dan anderen.

Er zijn twee grote copingstijlen, namelijk: emotiegerichte coping en probleemgerichte coping. Emotiegerichte coping is nog eens onderverdeeld in verschillende kleine copingstijlen.

Emotiegerichte coping

Emotiegerichte coping houdt in dat mensen de gebeurtenis zelf proberen te vergeten of doen alsof deze niet bestaat. Men ontkent het probleem. Op die manier zorgen ze ervoor dat de stress verdwijnt. Het probleem verdwijnt echter niet. Deze copingstijl is effectief op korte termijn, maar niet op lange termijn. Deze copingstijl is onderverdeeld in drie kleinere copingstijlen, namelijk ontkenning, vermijding en hoopvolle fantasieën. Bijvoorbeeld bij ziekte kan emotionele coping worden toegepast.

Emotiegerichte coping: ontkenning

Deze copingstijl houdt in dat de ernst van de ziekte niet onder ogen wordt gezien, een andere oorzaak wordt gezocht voor de symptomen en bedreigende informatie over de ziekte wordt genegeerd.

Deze copingstijl heeft een negatieve invloed op de gezondheid. Doordat de persoon niet inziet dat de ziekte gevaarlijk is, wordt de kans groter dat hij de behandelmethode niet (correct) volgt.

Emotiegeriche coping: vermijding

Een andere vorm van emotiegerichte coping is vermijding. Vermijding houdt in dat de persoon de stressvolle gebeurtenis ontloopt. Bijvoorbeeld een kankerpatiënt die niet aan zijn ziekte wil denken of praten. Net zoals ontkenning heeft dit een negatieve invloed op de gezondheid. Het kan er namelijk ook voor zorgen dat een patiënt zijn medicatie niet neemt, omdat hij de confrontatie met de ziekte wil vermijden.

Emotiegerichte coping: hoopvolle fantasieën

Deze copingstijl houdt in dat een persoon zich slecht aanpast aan het feit dat hij een ernstige ziekte heeft. Het houdt in dat de patiënt nadenkt over wat hij zou kunnen doen als hij niet ziek was geworden. Deze hoopvolle fantasieën zorgen ervoor dat de patiënt minder openstaat voor wat hij nog wel kan doen.

Probleemgerichte coping

De tweede grote copingstijl is probleemgerichte coping. Dit houdt in dat een persoon zich bezighoudt met de stresserende gebeurtenis zelf. Een patiënt zoekt bijvoorbeeld naar extra informatie over zijn ziekte. Door deze informatie kan hij misschien gerustgesteld worden omdat hij weet dat er behandelmethodes zijn en de ziekte op deze manier genezen kan worden.

Verwachtingen over zelfredzaamheid

Verwachtingen over zelfredzaamheid betekent in welke mate een persoon gelooft dat hij een uitdaging of een moeilijke situatie aankan, gelooft in zijn eigen kunnen en gelooft dat hij in staat is om positieve veranderingen in zijn leven door te voeren.

Een persoon die een hoge verwachting heeft over zijn zelfredzaamheid, heeft minder te maken met de stresshormonen epinefrine en norepinefrine. Deze hormonen komen vrij als een persoon zich in een stressvolle situatie bevindt.

Psychische weerbaarheid

Psychische weerbaarheid omvat alle persoonlijkheidskenmerken die een persoon kunnen helpen om efficiënter met stress om te gaan. Het eerste kenmerk dat ervoor zorgt dat een persoon beter met stresserende gebeurtenissen kan omgaan is betrokkenheid. Wanneer een persoon betrokken is, gelooft hij volledig in wat hij doet. Een tweede kenmerk is flexibiliteit. Dit zorgt ervoor dat iemand zich kan aanpassen aan verschillende situaties. Het laatste kenmerk is controle. Een persoon die het gevoel heeft dat hij zijn leven kan beheersen en dat hij de leiding kan nemen over zijn leven, zal minder stress ervaren.

De reden waarom mensen met een hogere psychische weerbaarheid beter tegen stress kunnen is dat deze mensen het gevoel hebben dat ze hun stressvolle situaties zelf kiezen. Ze vinden dat deze stresserende situaties het leven uitdagender en interessanter maken.

Sociale ondersteuning

Een laatste factor die stress beïnvloedt is sociale ondersteuning. Mensen met een groot sociaal netwerk zijn volgens een onderzoek van Cohen en Janicki-Deverts meer bestand tegen ziektes. Dit onderzoek is uitgevoerd in 2009. Er werd onderzocht welke invloed het sociale netwerk van mensen zoals vrienden en familie heeft op de gezondheid. Wanneer een persoon sterke vriendschapsbanden heeft, kan dit hen helpen om beter met stresserende situaties om te gaan. De vrienden en familie van een persoon helpen om alternatieven te zoeken om met stresserende gebeurtenis om te gaan. Verder zorgen ze ook voor ondersteuning tijdens een stressvolle situatie.