Kanker aan de prostaat

Prostaatkanker is een veel voorkomende vorm van kanker bij mannen. Ze manifesteert zich zelden voor de leeftijd van 50 jaar, maar daarna krijgen al naargelang de ouderdom steeds meer mannen daarmede te maken. Op de leeftijd van 80 jaar heeft zelfs zo'n 60 procent al dan niet bekend prostaatkanker. Er bestaan diverse behandelingsmogelijkheden. Deze zijn niet alleen afhankelijk van de grootte en uitbreiding van de tumor. Als de kanker bij ouderen nog niet is uitgezaaid dan is het veelal verstandiger van opereren af te zien, omdat een onnodige operatie in 1/3 van de gevallen incontinentie en impotentie kan veroorzaken.

• Algemeen
• Behandeling van tumoren
• Methodes om tumoren maximaal te vernietigen
• Aanvullende medicatie

Algemeen

Prostaatkanker is een kwaadaardige tumor die ontstaat bij een ongecontroleerde vermenigvuldiging van de cellen van de klierbuisjes van de prostaat. De kwaadaardige cellen kunnen uitzaaiingen veroorzaken in de nabijgelegen lymfeklieren om zich vervolgens in een later stadium via het bloed te verspreiden naar andere organen. De diagnose kan uitsluitend worden gesteld door een uroloog die met een biopsieapparaat stukjes weefsel wegneemt en onder een microscoop een en ander op kanker onderzoekt. Vaak wordt dit onderzoek voorafgegaan door een rectaal onderzoek van de huisarts op een verharding van de prostaat en/of door het bepalen van de PSA in het bloed, wat echter ook het gevolg kan zijn van een ontsteking of een vergroting van de prostaat. Met een eenvoudige bloedtest echter zouden mannen nu reeds jaren van tevoren kunnen weten of ze veel of weinig kans hebben op het al dan niet krijgen van deze vorm van kanker, die na longkanker het meest voorkomt bij mannen.

Marker op de aanwezigheid van prostaatkanker

Een eiwit met de aanduiding IGF-1 (op insuline gelijkende factor) heeft volgens sommige deskundigen namelijk een signaalwerking voor een latere prostaatkanker. Ingevolge Amerikaans onderzoek hebben mannen met hoog niveau van deze stof in het bloed een vier keer zo hogere kans op prostaatkanker dan diegenen met een laag niveau aan desbetreffend eiwit. Ook ingevolge een studie van de Nederlander Chris Bangma blijkt, dat het prostaat specifiek antigeen (PSA) gehalte in het bloed onder bepaalde omstandigheden nauwkeuriger de aanwezigheid van prostaatkanker is te bepalen. Gebruik van gegevens over de grootte van de prostaat en binding van PSA aan bepaalde eiwitten in het bloed spelen hierbij een rol. Zelfs deze test geeft in 30% van de gevallen een vals-positief resultaat.

Behandeling van tumoren

In het algemeen is prostaatkanker, afhankelijk van het stadium waarin de ziekte zich bevindt op het moment van de diagnose redelijk goed te behandelen. Als de tumor nog klein is en beperkt tot de prostaat zelf, kan gekozen worden voor een operatieve verwijdering van de prostaat of voor bestraling. In dat geval is deze vorm van kanker te genezen. Bestraling heeft nogal eens langdurige darmklachten tot gevolg. Heeft de tumor zich echter reeds uitgezaaid naar de lymfeklieren of andere organen, dan zal meestal ook worden gekozen voor een zogenaamde anti-androgeen behandeling. Door zowel de productie van het mannelijk geslachtshormoon testosteron te onderdrukken ofwel de receptor van dit hormoon te blokkeren, kan men de groei van prostaatkanker afremmen of stoppen. De aanmaak van testosteron kan worden gestopt door het hormoonproducerend weefsel uit beide zaadballen te verwijderen of door medicijnen (Suprefact) te verstrekken die de productie van testosteron doen stoppen, terwijl het medicijn Anandron de receptor van testosteron kan blokkeren.

Helaas komt het vaak voor dat geschetste behandeling na verloop van tijd onder invloed van een mutatie van het erfelijk materiaal niet meer werkt. Daardoor wordt de receptor gevoeliger voor bijnierschors hormonen in het bloed, waardoor de tumor toch ondanks de behandeling toch weer kan gaan groeien. Een en ander is in onderzoek.

Methodes om tumoren maximaal te vernietigen

PSA is een enzym van de prostaat dat in zeer hoge concentratie kan duiden op een goedaardige prostaatvergroting, prostaatontsteking of prostaatcarcinoom. Bij patiënten, die 150 mg bicalutamide (Casodex) kregen toegediend, verminderde het risico op verdere voortschrijding van de tumor bij prostaatkanker in het beginstadium met bijna de helft in het kader van de doelgroep. Dit alles in vergelijking met uitsluitend de standaardbehandeling. Een maximale vernietiging van tumoren kan ingevolge Brits onderzoek van 2009 bereikt worden door UV-licht te gebruiken om antilichamen te activeren, die specifiek tumorcellen aanvallen. Daarbij worden antilichamen ingekapseld en vervolgens met UV-A licht geactiveerd door een lichtstraal op het relevante gebied te richten. Tevens is het volgens een ander onderzoek mogelijk het hoge IGF-1 gehalte met medicijnen te verlagen. Afhankelijk van het stadium van de aandoening kan de prostaat ook operatief worden verwijderd, hetgeen bij beschadiging van zenuwen erectiestoornissen en/of incontinentieproblemen kan veroorzaken.

Aanvullende medicatie

Hierbij kunnen oestrogenen, GnRH-antagonisten, abirateron, ketoconazol en anti-androgenen ingezet worden. Daarnaast kunnen hoge doses vitamine C kankercellen doden, doordat ze de elektronenstroom tussen de moleculen in onze cellen verbetert. Daardoor worden er vrije radicalen onschadelijk gemaakt. Ook vitamine E zou bescherming kunnen bieden tegen prostaatkanker. Daarbij dient opgemerkt te worden dat er diverse soorten vitamine E bestaan en dat het zogeheten alpha-tocopherol, wat echter niet in voedingssupplementen voorkomt, essentieel is. Het komt wel voor in amandelen, bloempitten, paprika en spinazie. Ook sulforafaan dat in bloemkool, broccoli en spruitjes zit, activeert enzymen en zet kankerverwekkende chemicaliën om in onschuldige producten.
Omega 3-vetzuren, selenium en lijnzaadolie kunnen het ziekteverloop bij prostaatkanker vertragen. Gebruik in ieder geval zo min mogelijk verzadigde vetten en stop met de consumptie van zuivelproducten. Een en ander omdat in China waar veel minder melk gedronken is de kans op het krijgen van prostaat- en borstkanker aanzienlijk minder dan in ons land.
De Nederlandse Kankerbestrijding heeft een nieuwe brochure uitgegeven over hormoontherapie bij kanker en is gevestigd op de Sophialaan 8, 1075 BR Amsterdam (telnr. 0800- 0226622).

De behandeling met Radium 223

Patiënten met prostaatkanker en uitzaaiingen in hun botten hebben sinds juli 2014 toegang tot een nieuwe behandeling met de radioactieve stof Radium 223 chloride. De radioactiviteit blijft beperkt tot de prostaat zelf en de omgeving wordt gespaard. Het zou dan ook bijna geen bijwerkingen hebben en het leven met een halfjaar kunnen verlengen. Bovendien zou volgens publicaties van het jaar 2000 een aangepaste vorm van het herpesvirus de groei van kankercellen kunnen doen stoppen.