Vermageren of afvallen zonder oorzaak/ reden

Vermageren noemen we ook wel afvallen of gewichtsverlies. De meeste mensen vermageren bewust en met een doel: er slanker uitzien of het voorkomen van ziekten. Overgewicht is namelijk een steeds groter wordend probleem en zorgt niet alleen voor onvrede en weinig zelfvertrouwen, maar ook voor ziekten als diabetes en hart-en vaatziekten. Ook sommige vormen van kanker worden veroorzaakt door overgewicht. Plotseling en snel afvallen zonder dat hier een aanwijsbare oorzaak of reden voor te vinden is kan veroorzaakt worden door een stoornis of een ziekte. Denk hierbij aan kanker, de ziekte van Lyme of een schildklierprobleem.

Wat is vermageren of afvallen?

Vermageren, ook wel afvallen genoemd, is het verliezen van lichaamsgewicht. De meeste mensen vallen bewust af, omdat ze vinden dat ze te dik zijn of daadwerkelijk last hebben van overgewicht. Vermageren is in dit geval ook nuttig, om (ernstig) overgewicht nadelige gevolgen voor de gezondheid heeft. Overgewicht is iets dat steeds meer voorkomt en ook steeds vaker voor onderliggende ziekten zorgt. Denk hierbij aan diabetes (suikerziekte), hart-en vaatziekten met het risico op een hartaanval en gewrichtsproblemen.

De meeste mensen vallen af door een combinatie van sporten (meer bewegen) en een beperking van de inname van de hoeveelheid energie vanuit voeding. Vooral suikers en 'verkeerde' vetten zoals in koek en gebak (margarine) zorgen voor een snelle gewichtstoename. Door deze producten uit het dieet te schrappen, wordt de inname van energie sterk beperkt. Extra veel of zwaar sporten zorgt vaak voor blessures en leidt niet altijd tot vermagering, beter is om gewoon meer te bewegen.

Vermageren zonder reden of oorzaak

In de meeste gevallen zal vermageren het gevolg zijn van een vermageringsdieet en/of intensief sporten of bewegen. Soms is vermageren het gevolg van een ziekte. Bij griep of buikgriep is het duidelijk dat het hier om een ziekte gaat: de patiënt voelt zich beroerd en heeft geen trek in eten. Ook de beweging is minimaal, omdat de patiënt veel in bed ligt. Als gevolg hiervan zal er lichaamsgewicht verloren gaan. Vaak komt dit gewicht er snel weer bij, omdat het lichaam aangeeft dat het na de ziekte weer energie wil hebben. Er ontstaat dan een hongergevoel. De meeste mensen merken wel dat ze eerst 1 tot 3 kilo afvallen tijdens een kortdurende ziekte, maar dat dit binnen 1 tot 2 weken weer eraan zit. Ook een psychische ziekte kan voor vermageren zorgen. Denk hierbij aan stress of anorexia.

Soms is er geen duidelijke oorzaak of reden te vinden voor vermageren. Wanneer het niet gaat om een vermageringsdieet of plotseling veel bewegen, en de oorzaak is onduidelijk, zal de arts moeten bekijken waarom iemand vermagert. Het gaat hierbij vooral om gewichtsverlies dat zich snel voortzet in een korte periode. Dit is een symptoom dat niet genegeerd mag worden.

Kanker

Veel mensen zijn bang dat plotseling snel gewichtsverlies veroorzaakt wordt door kanker. Dat kan, want dit is ook een symptoom van (gevorderde) kanker. Een tumor zorgt ervoor dat vetweefsel maar ook spierweefsel wordt afgebroken. Minder spierweefsel betekent minder vetverbranding van energie maar ook minder gewicht. Minder vetweefsel betekent gewichtsverlies. Daarnaast krijgen veel mensen met kanker te maken met bijvoorbeeld chemotherapie, waardoor er misselijkheid of minder trek in eten ontstaat. Plotseling en snel gewichtsverlies moet altijd nagekeken worden door een arts, vooral wanneer deze gepaard gaat met andere klachten zoals plotselinge bloedingen, een voelbare knobbel, slikklachten, plotselinge hoofdpijn, veranderende stoelgang etc.

Aids

Voorafgaande aan de ziekte aids is iemand seropositief oftewel besmet met het hiv (virus). Het virus kan jarenlang in het lichaam aanwezig zijn zonder actief te worden. Het wacht het goede moment af, en breekt dan het afweersysteem van het lichaam af. Hierdoor is een patiënt met aids heel bevattelijk voor infecties. Vaak sterft een aids-patiënt ook aan een dergelijke besmetting of infectie. Mensen met aids vermageren vaak sterk in korte tijd. Dit zien we vooral in de laatste levensfase ontstaan. Het lichaam kan de geleverde strijd niet meer aan.

Tuberculose

De infectieziekte tuberculose wordt door een bacterie veroorzaakt. Het komt het vaakst voor in de longen (longtuberculose). Er bestaat ook huidtuberculose en werveltuberculose. De ziekte vormt een zware aanslag op het lichaam en put de voedselreserves uit, waardoor vaak vermagering optreedt.

Verhoogde stofwisseling: de schildklier

Bij een te hard werkende schildklier verloopt de stofwisseling te snel. De schildklierhormonen reguleren normaal de stofwisseling goed. Wanneer de schildklier teveel hormonen aanmaakt, dan verloopt de stofwisseling niet meer goed. Het gevolg is vermagering, waarbij in het begin geen oorzaak voor lijkt te vinden. Er ontstaan ook andere klachten zoals diarree, hartkloppingen en een geïrriteerd gevoel. Vaak zal de schildklier voelbaar vergroot zijn.

Diabetes, suikerziekte

Bij diabetes zien we dat mensen vaak aankomen in gewicht doordat er meer vetopslag plaatsvindt. Maar ook zijn het juist mensen met overgewicht die sneller diabetes krijgen. Toch hoort vermageren ook bij diabetes. Verschijnselen zijn vaak dorst hebben, veel moeten plassen, vermageren en vermoeidheid. Diabetes type 2 geeft minder snel klachten dan diabetes type 1. Plotseling afvallen in combinatie met de andere klachten verraadt dan ook vaak de aanwezigheid van type 1.

Ziekte van Lyme

Ieder voorjaar en zomer wordt er gewaarschuwd voor de ziekte van Lyme, die overgebracht wordt door de beet van een teek. De aanwezigheid van de Lyme-bacterie is vaak herkenbaar doordat zich eerst een rode ring rondom de beet van de teek manifesteert. Later ontstaat er hoofdpijn, nekklachten en vermoeidheid. Ook voelen de spieren pijnlijk en vermoeid aan. Later ontstaan er ernstige klachten en schade aan de ogen, het hart, de hersenen, de gewrichten, het zenuwstelsel etc. Belangrijke symptomen zijn kortademigheid, zweten, hoofdpijn, stijve spieren en gewrichten en gewichtsverlies van meer dan 3 kilo, die plotseling optreedt.

Wanneer is gewichtsverlies ernstig of reden tot zorg?

Het is vaak moeilijk om te ontdekken wanneer gewichtsverlies ernstig is of in ieder geval reden tot zorg. We kunnen stellen dat wanneer er meer dan 3 kilo lichaamsgewicht binnen zeer korte periode verloren gaat, dit reden is tot zorg. Ook wanneer het lichaamsgewicht met meer dan 5 procent afneemt, is dit reden om een arts te bezoeken. Ook hier gaat het om gewichtsverlies binnen een relatief korte periode en waarvan geen sprake is van een dieet of veel sporten. Naast bovenstaande oorzaken zijn er nog meer oorzaken te vinden voor plotseling en snel gewichtsverlies. Bezoek daarom altijd een arts.