Hoe pak je een winterdip aan?

Als we het in de winter even niet zien zitten, roepen we al snel dat we een “winterdip” hebben. Echter, als je je toevallig een keer niet echt prettig voelt in de winter, is dat natuurlijk geen echte “winterdip”. Iedereen heeft wel eens een moment dat hij/zij zich minder prettig voelt. Daar kunnen allerlei redenen aan ten grondslag liggen. Een echter winterdepressie moet je grondig aanpakken en is bovendien niet binnen een dag of wat voorbij.

Wat is SGD?

SGD, kort voor Seizoens Gebonden Depressie, heeft vaak als grondslag dat er te weinig intens daglicht geabsorbeerd wordt. Op zich niet zo vreemd, immers de dagen worden korter en als het even tegen zit op het werk, dan zie je nauwelijks daglicht. Daarnaast eten en slapen we meer en een mineurstemming kan zomaar geboren zijn.

Je hebt een verschil tussen de mensen met de zogenaamde “winterblues”, dit wordt vaak als “winterdip” gezien en hoewel het niet continu even heftig is, moet het ook niet onderschat worden. Echter, je kunt ook het volledige pakket hebben en dat kan uit angsten en depressie bestaan, met een gevoel waarbij je het liefste de hele winter onder de dekens blijft liggen. Dit alles kan wel tot het volgende voorjaar aanhouden. De exacte oorzaak waarom de een wel en de ander niet, is niet exact bekend. Het gaat om een te weinig aan serotonine (geluksstofje) en een teveel aan melatonine (regelaar biologische klok). Overigens zijn er specialisten die vasthoudend zijn in hun bewering dat er een erfelijke factor in kan zitten.

Daglicht is essentieel
Het daglicht (voor zover mogelijk zonlicht!) is essentieel, want als er licht valt in de retina van het oog, dan worden er chemische signalen doorgegeven aan de hypothalamus. Deze reguleert diverse activiteiten in de hersenen, zoals eetlust, slaap, zin in seks, energieniveau, temperatuur en je stemming. Bij een tekort aan daglicht worden deze functies langzaam trager. Dag-/zonlicht beïnvloedt de hersenen tevens middels interactie tussen melatonine en serotonine.

Dagelijks ritme

Hoewel het gevoel anders zegt, is een dagelijks ritme aanhouden belangrijk om niet alsnog die deken over je heen te trekken. Nu is gezond eten en bewegen altijd belangrijk, maar gegeven het feit dat bijvoorbeeld hardlopen je een beter gevoel geeft, wordt het in een donkere periode zo mogelijk nog belangrijker.

Hoe kom je er achter of je een winterdip hebt?

Je kunt wat zaken “controleren” om te zien of je – bij twijfel – ook last van een winterdip hebt (in wat voor mate dan ook). Als je twee of meer van onderstaande symptomen hebt, is de kans zeer groot.

• Aanhoudende stress en het gevoel hier weinig mee te kunnen.
• Beduidend meer slapen dan gemiddeld en moeite hebben om wakker te blijven.
• Een verstoord slaappatroon en of veelvuldig erg vroeg wakker worden.
• Lusteloosheid die zover gaat dat je niet vooruit te branden bent en je je dagelijkse routine niet op kunt pakken.
• Onbeheersbaar kunnen blijven eten.
• Weinig zin hebben in sociale contacten of ze bij voorkeur helemaal vermijden.
• Gevoel van lage eigenwaarde en lichte tot matige neerslachtigheid voelen.
• Beduidend minder zin in seks hebben en er niet echt van kunnen genieten.

Wat kan je zoal doen?

Niet alleen zaligmakend, maar absoluut belangrijk is vitamine D. Je lichaam heeft het voor verschillende processen in het lichaam nodig. Het voordeel is dat je het onder invloed van licht zelf aan kunt maken. Vitamine D is niet alleen direct belangrijk om depressie te bestrijden, maar ook als beïnvloeder van ontstekingsprocessen. Voldoende vitamine D is noodzakelijk voor een juiste werking van het immuunsysteem (tegen ontstekingen). Ontstekingen zijn bij een depressie vaak in relatief hoge mate aanwezig.
Aangezien je aan daglicht, tijdens de wintermaanden, nog wel eens een tekort hebt, moet je actie ondernemen om voldoende vitamine D aan te maken (bij een tekort daalt je serotoninegehalte). Onderstaand enkele mogelijkheden om voldoende vitamine D aan te maken en wat je verder nog kunt doen om de winterdip onder controle te houden.

Lichttherapie

Als je lichttherapie toepast, bij voorkeur in overleg met de huisarts (je kunt naar centra gaan waar ze de lampen hebben of je schaft er zelf een aan als het een bekend verschijnsel voor je is), dan pas je dit bij voorkeur toe in de ochtenduren. Je lichaam krijgt zo het signaal dat de dag begonnen is. Het is maar een beperkt aantal minuten dat je dagelijks (of minimaal meerdere keren per week) voor de lamp hoeft te gaan zitten. Dit is voldoende om het lichaam het signaal te geven.

Lichtwekkers

Er zijn verschillende onderzoeken gedaan die uitwijzen dat de bekende lichtwekkers, de apparaten die het (opkomende) daglicht perfect kunnen nabootsen, een boost kunnen geven die je aanzetten tot het normale dagpatroon. Het licht gaat op een rustige manier nadrukkelijker schijnen en dat geeft een natuurlijk effect van een opkomende zon. Het houdt je in feite voor de gek, maar wel op een positieve manier.

Een gezond kleurtje

Een gezond kleurtje, zoals men een licht getinte huidskleur nog wel eens wil noemen, kan ook helpen. Hierbij dient duidelijk gesteld te worden dat het niet voor alle zonnebanken geldt. Maar er zijn steeds meer zonnebanken welke je Vitamine D aan laten maken en dus de echte zon veel beter nabootsen. Goed insmeren blijft belangrijk, maar behalve een "gezond kleurtje" maak je dus essentiële stoffen voor het lichaam aan. Een duidelijk hulpmiddel tijdens de sombere wintermaanden.

Hardlopen

Het gaat niet voor iedereen op, maar als je lekker gaat hardlopen kan dit je helpen. Je zelfbeeld wordt van fysiek en mentaal bezig te zijn, beduidend beter. Bovendien doorbreekt het je "gepieker" ofwel je denkstroom én er komt serotonine en endorfine vrij. Van dit laatste stofje krijg een soort geluksgevoel. Een bijkomend voordeel wat hardlopen ook kan hebben, is het verhogen van je creativiteit. Het spreekt voor zich dat lopen tijdens daglichturen nog beter is!
Er wordt door verschillende sportmenen aangegeven dat meer sporten hetzelfde effect hebben, wat hardlopen heeft. Er zijn echter te weinig onderzoeken die dit ook hardmaken.

Extra effecten

Het spreekt voor zich dat je ook zoveel als mogelijk natuurlijk daglicht tot je moet laten komen en een extra effect kan een vakantie in een zonrijk gebied zijn. Probeer er, als het enigszins mogelijk is, gebruik van te maken. Een vakantie in eigen land, met veel (sportieve) buitenactiviteiten kan je overigens ook een boost geven.

Tot slot

Winterdepressie, licht of heftig, het heeft altijd een behoorlijke impact op je leven en kan het zelfs aardig verstoren. Zaak dus er niet mee rond te blijven lopen zonder actie en te hopen dat het snel weer voorjaar wordt. Er zijn voldoende manier die je kunt toepassen het draaglijk te maken.