Trichinellose: Symptomen aan maag, darmen en spieren

Trichinellose is een parasitaire infectieziekte die mensen oplopen door het eten van rauw of onvoldoende verhit vlees van dieren die besmet zijn met de microscopische rondwormparasiet Trichinella. De larven van deze besmette dieren komen vervolgens in het lichaam terecht, waar ze uitgroeien tot volwassen wormen die op hun beurt weer larven produceren. Deze larven verspreiden zich naar verschillende weefsels, vooral de spieren. Symptomen die optreden in de maag, de darmen en de spieren zijn typische kenmerken van de ziekte. Trichinellose kan worden behandeld met medicijnen, hoewel behandeling niet altijd noodzakelijk is. Meestal zijn de symptomen mild, maar in sommige gevallen kan een ernstige infectie leiden tot complicaties of zelfs de dood. De ziekte kan effectief worden voorkomen door het eten van voldoende verhit vlees of wild. Laat me weten als je nog andere aanpassingen nodig hebt!

• Synoniemen trichinellose
• Trichinellose versus trichomoniasis
• Epidemiologie infectieziekte
• Oorzaken: Eten van onverhit vlees of wild
• Symptomen aan maag, darmen en spieren
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling: Worm dodende medicijnen
• Prognose is meestal uitstekend
• Complicaties
• Preventie van trichinellose

Synoniemen trichinellose

Trichinellose is eveneens gekend onder deze synoniemen:

• trichinelliasis
• trichiniasis
• trichinose
• trichinosis

Trichinellose versus trichomoniasis

Trichinellose is niet te verwarren met trichomoniasis, een seksueel overdraagbare aandoening die bij vrouwen vaak “vaginitis” veroorzaakt, gekenmerkt door een stinkende vaginale afscheiding. Deze aandoening is het gevolg van een besmetting met de Trichomonas vaginalis-parasiet.

Epidemiologie infectieziekte

Jaarlijks krijgen ongeveer 10.000 mensen de diagnose trichinellose. Mogelijk is de werkelijke frequentie hoger omdat veel patiënten met milde symptomen de diagnose niet krijgen of denken dat ze aan de griep lijden. Trichinellose komt het vaakst voor in landelijke gebieden over de hele wereld. Mannen en vrouwen worden in gelijke aantallen getroffen door de worminfectie. De aandoening komt tot slot het vaakst voor bij patiënten tussen de 20 en 49 jaar.

Oorzaken: Eten van onverhit vlees of wild

Trichinellose is een haarwormziekte, veroorzaakt door het binnendringen van trichinen (haarwormen) in het menselijk lichaam.

Soorten wormen

Zes soorten Trichinella-wormen kunnen mensen infecteren:

1. T. britovi: bevindt zich in vleesetende dieren in Europa en Azië.
2. T. murrelli: is te vinden in wilde dieren in de Verenigde Staten.
3. T. nativa: is aanwezig in arctische zoogdieren (zoals beren, vossen).
4. T. nelsoni: bevindt zich in Afrikaanse zoogdieren (zoals leeuwen, hyena's).
5. T. pseudospiralis: bevindt zich wereldwijd in zoogdieren en vogels.
6. T. spiralis: is wereldwijd te vinden in vele vleesetende en omnivore dieren.

Overdracht

De rondworm komt bij mensen terecht door het eten van rauw of onvoldoende gekookt of gebraden vlees dat besmet is met cysten (abnormaal gevormde holten in het lichaam) (larven) van de Trichinella-parasiet. Vooral het eten van besmet vlees van een beer, een varken, een wilde kat (zoals een poema), een vos, een hond, een wolf, een paard of een walrus vormt een risicofactor. Wanneer de larven van een worm in het lichaam van een mens terechtkomen, nestelen deze zich eerst in de darm. Daar groeien ze uit tot wormen die weer larven produceren. Deze larven verspreiden zich vervolgens via de bloedbaan naar diverse weefsels, vooral de spieren, zoals het middenrif, de tussenribspieren, de halsspieren en de biceps. De besmetting (overdracht) van de infectie vindt uitsluitend plaats door het eten van rauw of onvoldoende verhit vlees dat geïnfecteerd is met Trichinella-wormen. De ziekte is daarom niet besmettelijk van persoon tot persoon.

Symptomen aan maag, darmen en spieren

Eerste stadium

De symptomen van trichinellose variëren in ernst en duur. De ernst van de symptomen hangt af van het aantal infectieuze wormen dat zich in het vlees bevindt. In sommige gevallen heeft de patiënt geen of slechts zeer milde symptomen, maar andere patiënten ervaren levensbedreigende symptomen. De ziekte begint gewoonlijk één à twee dagen na het innemen van rauw of onvoldoende verhit vlees dat besmet is met de Trichinella-parasiet. De patiënt heeft aanvankelijk maag- en darmstoornissen zoals buikpijn, diarree, misselijkheid, braken en vermoeidheid. Deze symptomen ontstaan omdat de larven de wand van de dunne darm binnendringen en daar uitgroeien tot wormen. In dit stadium ontstaan de eerste symptomen.

Tweede stadium

Twee tot acht weken na de infectie treden andere symptomen op. De vrouwelijke wormen produceren wormen die verder door de darmwand reizen en vervolgens infiltreren in de bloedwand. Ze tasten vooral het spierweefsel aan, maar ook ander weefsel. De patiënt ontwikkelt in dit tweede stadium van de ziekte zwakte, (hoge) koorts en koude rillingen, in combinatie met hoofdpijn en hoesten. Daarna ervaart hij een pijnlijke zwelling van het gezicht en de ogen en oogleden (gezwollen oogleden), een overgevoeligheid voor licht (fotofobie), een oogbindvliesontsteking (conjunctivitis) en een splinterbloeding onder de vingernagels. Bovendien ontstaan pijnlijke gewrichten (gewrichtspijn), spierpijn, jeuk, een huiduitslag, diarree of constipatie. Bij ernstige symptomen ontstaan spraak-, slik- of ademhalingsproblemen, problemen met de coördinatie van bewegingen (ataxie) en soms leidt deze infectieziekte zelfs tot de dood.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk en diagnostisch onderzoek

De arts bevraagt de patiënt over recent eten van rauw of onvoldoende verhit vlees of wild. Een bloedonderzoek of spierbiopsie (stukje weefsel van de spier wegnemen) onthult de aanwezigheid van trichinellose.

Differentiële diagnose

Het klinisch beeld van trichinellose lijkt sterk op dat van enkele andere aandoeningen:

• een hemorragische beroerte (onvoldoende bloedtoevoer naar de hersenen met mentale en lichamelijke symptomen)
• een ischemische beroerte
• een voedselvergiftiging (diarree door inname van besmet voedsel)
• encefalitis (ontsteking van de hersenen, hersenontsteking)
• gastro-enteritis (een maagdarminfectie)
• het hypereosinofiel syndroom
• myopathieën
• neurocysticercose (varkensworminfectie die zich naar de hersenen verspreidt)
• polymyositis (auto-immuunaandoening waarbij spierzwakte optreedt)
• strongyloidiasis (infectie veroorzaakt door een spoelworm)
• toxocariase (parasiet die ogen en organen aantast)
• viscerale larva migrans

Behandeling: Worm dodende medicijnen

Bij een milde infectie is medische behandeling vaak niet nodig. Verschillende veilige en effectieve worm dodende medicijnen (anthelmintica) zijn beschikbaar voor de behandeling van trichinellose. Pijnstillers zijn belangrijk wanneer de spieren aangetast zijn. Voorts zet de arts corticosteroïden (krachtige ontstekingsremmende medicijnen) in wanneer het binnendringen van de larven in de spieren allergische reacties met zich meebrengt, hetgeen sporadisch voorkomt. De behandeling wordt zo spoedig mogelijk ingezet om complicaties te voorkomen.

Prognose is meestal uitstekend

Bij een milde tot matige infectie verdwijnen de meeste symptomen binnen een paar maanden. Vermoeidheid, zwakte, spierpijn en diarree kunnen soms maanden aanhouden. Bij ernstige vormen van trichinellose kan de aandoening mogelijk tot de dood leiden, hoewel dit zeer zelden voorkomt.

Complicaties

Complicaties als gevolg van trichinellose zijn zeldzaam en komen slechts in 5 tot 10% van de patiënten voor. In geval van een zware besmetting kunnen de larven naar vitale organen migreren, wat potentieel gevaarlijke en zelfs dodelijke complicaties kan veroorzaken, zoals:

• longontsteking (pneumonie): een ontsteking van de longen
• encefalitis (een ontsteking van de hersenen)
• meningitis (hersenvliesontsteking met hoofdpijn, koorts en een stijve nek)
• myocarditis (een ontsteking van de hartspier, de dikke spierlaag van de hartwand)

Preventie van trichinellose

Trichinellose kan effectief worden voorkomen door het vlees grondig te verhitten voordat het gegeten wordt. Dit omvat het koken van vlees tot een interne temperatuur van minstens 71°C (160°F) of het bevriezen van vlees bij -15°C (5°F) gedurende ten minste drie weken om Trichinella-cysten te doden. Het is ook belangrijk om wildvlees, vooral van carnivoren zoals beren en vossen, goed te koken of te verwerken volgens veilige voedselpraktijken.