Galaanval (vaak door galstenen): symptomen en behandeling

Een galaanval wordt vaak veroorzaakt door de aanwezigheid van galstenen. Minder vaak voorkomende oorzaken van een galaanval zijn tumoren van de galwegen of galblaas, of bepaalde ziekten. Als gevolg van een blokkade van de galstroom, hoopt gal zich op in de galblaas, waardoor een druktoename ontstaat die soms kan leiden tot een perforatie. Symptomen van een galaanval zijn onder meer pijn in de rechter bovenkant van de buik of pijn in het midden van de buik. De pijn kan scherp of krampen zijn. De pijn begint meestal plotseling. De pijn breidt zich vaak uit naar de rug of het gebied onder je rechter schouderblad. Een complicatie van galstenen is een ontsteking van de galblaas (cholecystitis). Symptomen die gepaard kunnen gaan met acute galblaasontsteking zijn koorts, misselijkheid, braken, kleikleurige ontlasting, en geelzucht (vergeling van het oogwit en de huid).

• Galaanval symptomen
• Oorzaak van galstenen
• Galblaas en gal
• Vorming van galstenen
• Risicofactoren
• Onderzoek en diagnose
• Maatregelen om een galaanval te voorkomen
• Dieet en voeding
• Gezond gewicht en beweging
• Galblaas verwijderen

Galaanval symptomen

Als je plotseling hevige pijn ervaart in het midden van je buik of rechtsboven in je buik, kun je last hebben van een galaanval. Deze buikpijn kan een paar minuten duren tot een paar uur, en het kan verminderen of verdwijnen, om soms later weer de kop op te steken. Deze hevige koliekpijn kan uitstralen naar de rug en schouders, bijvoorbeeld tussen je schouderbladen of in je rechter schouder. Andere symptomen van een galaanval zijn misselijkheid, braken, zweten, koorts en rillingen. Je urine kan donkergeel zijn of zelfs een bruine kleur vertonen, en de ontlasting kan kleikleurig zijn. Deze symptomen wijzen erop dat galstenen de stroom van gal uit de galblaas naar de dunne darm blokkeren.

Oorzaak van galstenen

Galblaas en gal

Galstenen vormen zich vaak in de galblaas, een orgaan dat zich aan de rechterkant van de buik onder je lever bevindt. Galblaas slaat gal op, een vloeistof dat water, zuur, cholesterol, bilirubine en lecithine bevat en wordt geproduceerd door de lever. Wanneer je voedingsmiddelen eet die vet bevatten, geeft je galblaas gal af aan de dunne darm, waar het helpt bij de afbraak van vet.

Vorming van galstenen

Als de gal te veel cholesterol of bilirubine bevat, kunnen deze stoffen kristalliseren en samenklonteren, en galstenen vormen. Kleine galstenen veroorzaken geen problemen. Grotere galstenen kunnen echter vast komen te zitten in een van de galkanalen, waar het de galstroom kan blokkeren, een galblaasontsteking kan veroorzaken en pijn en andere symptomen teweeg kan brengen.

Risicofactoren

Je hebt een verhoogd risico op een galaanval, als je:

• een familiegeschiedenis hebt van galstenen;
• voedingsmiddelen eet die rijk zijn aan vet en/of cholesterol en weinig vezels bevatten;
• ernstig overgewicht of obesitas hebt;
• diabetes hebt;
• al wat ouder bent;
  CT-scan / Bron: IStock.com/Pavel Losevsky
• een vrouw bent (meer vrouwen dan mannen hebben last van galstenen);
• heel snel gewicht hebt verloren; en
• medicijnen neemt die oestrogeen bevatten.

Onderzoek en diagnose

Om erachter te komen of de symptomen die je ondervindt worden veroorzaakt door een galaanval, is het verstandig een arts te raadplegen. Lichamelijk onderzoek en beeldvormend onderzoek kunnen helpen bij het identificeren van galstenen. Een abdominale echografie en/of een CT-scan, worden daarbij vaak ingezet. Hierbij worden beelden gemaakt van je galblaas en omliggende structuren, waarmee de aanwezigheid van galstenen kan worden aangetoond.

Maatregelen om een galaanval te voorkomen

Je kunt een aantal leefstijlaanpassingen doen om te voorkomen dat je last krijgt van galstenen of een galaanval. Het vermijden van sommige voedingsmiddelen en het meer eten van andere voedingsmiddelen, kan helpen om het risico te verminderen.

Dieet en voeding

Een dieet dat rijk is aan vet, vooral verzadigd vet, wordt geassocieerd met een verhoogde kans op galstenen. Een 'goed-voor-je-galblaas'-dieet bevat weinig of geen gefrituurd voedsel, vet vlees (zoals rund- en varkensvlees), of volle zuivelproducten. Andere voedingsmiddelen die je het beste kunt beperken zijn onder meer sterk bewerkte voedingsmiddelen, in het bijzonder verpakte gebakken producten zoals koekjes, wafels, cakes, taarten, donuts en gebak, en verpakte snacks zoals chips.

Een dieet dat rijk is aan plantaardige voedingsmiddelen, zoals groenten, fruit, noten, zaden, en volkoren granen, kan galstenen helpen voorkomen. Gezonde eiwitbronnen is gevogelte, vis en peulvruchten (bonen, erwten en linzen).

Gezond gewicht en beweging

Het advies geldt om af te vallen als je overgewicht of obesitas hebt. Het eten van gezonde voeding kan ook helpen gewicht te verliezen, zeker als je het combineert met regelmatige lichamelijke beweging.

Galblaas verwijderen

De gastro-enteroloog kan adviseren om je galblaas te laten verwijderen, vooral bij terugkerende klachten. Mensen kunnen heel goed zonder galblaas leven. Er wordt dan geen gal meer opgeslagen in de galblaas. Alle gal gaat dan rechtstreeks naar de de dunne darm. De chirurgische verwijdering van de galblaas wordt 'cholecystectomie' genoemd.

Lees verder

• Galblaasaandoeningen: oorzaken aandoeningen aan de galblaas
• Galstenen verwijderen: voeding, ERCP en operatie
• Galstenen: symptomen, oorzaken, behandeling en verwijderen
• Pijn aan de galblaas: symptomen, oorzaak en behandeling
• Galkoliek: symptomen van hevige pijn rechts bovenin de buik