Diastasis recti: Blijvende zwangerschapsbuik met rugpijn
Bij ongeveer twee op de drie vrouwen die pas bevallen zijn, lijkt het soms alsof ze maanden na de bevalling nog steeds zwanger zijn. Dit is een mogelijk teken dat de vrouw lijdt aan diastasis recti. Diastasis recti, ook wel rectus-diastase genoemd, is een aandoening waarbij een scheiding optreedt tussen de linker- en rechterzijde van de rectus abdominis spier (rechte buikspieren). Deze spier bedekt de voorzijde van het buikgebied. Door de scheiding ontstaat een ronde, uitpuilende buik. Niet alleen pas bevallen vrouwen kunnen aan deze aandoening lijden; ook baby's zijn soms getroffen. Hoewel een behandeling vaak niet vereist is, zijn er oefeningen beschikbaar om de afwijking bij volwassenen te verminderen. In ernstige gevallen kan een buikwandcorrectie nodig zijn.- Epidemiologie van diastasis recti
- Prevalentie van diastasis recti
- Geografische en etnische variaties
- Veranderingen in prevalentie door leeftijd en zwangerschap
- Mechanisme
- Overmatige druk op de buikwand
- Veranderingen in bindweefsel en hormonen tijdens de zwangerschap
- Genetische factoren en erfelijkheid
- Oorzaken: Verhoogde spanning op de buikwand
- Risicofactoren voor diastasis recti
- Zwangerschap en bevalling
- Obesitas en overgewicht
- Hoge fysieke belasting
- Risicogroepen
- Vrouwen na de zwangerschap
- Vrouwen met een familiegeschiedenis van diastasis recti
- Mensen met een geschiedenis van abdominale chirurgie
- Symptomen: Blijvende zwangerschapsbuik
- Alarmsymptomen
- Zwak gevoel in de buik en lage rugpijn
- Veranderingen in de lichaamsvorm en een zichtbare spleet
- Moeilijkheden bij fysieke activiteiten
- Diagnose en onderzoeken
- Behandeling van diastasis recti
- Prognose van diastasis recti
- Zelfherstel na de bevalling
- Langdurige gevolgen bij onvoldoende behandeling
- Chirurgische ingreep
- Complicaties: Rugpijn en andere klachten
- Preventie van diastasis recti
- Oefeningen voor de kernspieren tijdens de zwangerschap
- Vermijden van overmatige buikdruk
- Postnatale fysiotherapie
- Praktische tips voor het leven met diastasis recti
- Versterk je buikspieren voorzichtig
- Gebruik een buikband of brace
- Zoek begeleiding van een fysiotherapeut
- Pas je dagelijkse activiteiten aan
- Verzorg je lichaam na de bevalling
- Wees geduldig met jezelf
- Misvattingen rond diastasis recti
- Diastasis recti is alleen een probleem voor vrouwen na de zwangerschap
- Diastasis recti veroorzaakt altijd pijn
- Je kunt diastasis recti niet verhelpen zonder chirurgie
- Diastasis recti is altijd te zien aan de buitenkant
- Je kunt geen oefeningen doen met diastasis recti
- Diastasis recti is altijd permanent
- Iedereen met diastasis recti heeft de same behandeling nodig
Epidemiologie van diastasis recti
Diastasis recti is de term voor het uitrekken of het scheiden van de rectus abdominis spieren, die het voorste deel van de buikwand vormen. Het komt relatief vaak voor en kan zowel bij mannen als vrouwen voorkomen, hoewel het vaker wordt gezien bij vrouwen na zwangerschap.Prevalentie van diastasis recti
Diastasis recti komt voor bij ongeveer 30-60% van de vrouwen na de bevalling, vooral bij diegenen die meerdere zwangerschappen hebben doorgemaakt. Het komt ook voor bij mannen, hoewel het minder vaak voorkomt. De prevalentie varieert op basis van verschillende factoren, zoals de mate van fysieke activiteit en genetische aanleg.Geografische en etnische variaties
Hoewel diastasis recti wereldwijd voorkomt, is er weinig bekend over de geografische en etnische variaties. Er is een hogere prevalentie in landen met hoge geboortecijfers en een verhoogd gebruik van medische technieken zoals keizersnedes. Etnische verschillen in de prevalentie zijn moeilijk te generaliseren, maar sommige onderzoeken suggereren variaties in buikspierstructuur en -sterkte.Veranderingen in prevalentie door leeftijd en zwangerschap
De prevalentie van diastasis recti is groter bij vrouwen die ouder zijn bij hun bevalling of bij vrouwen die meerdere keren zwanger zijn geweest. Het komt vaak voor tijdens de zwangerschap, vooral in het derde trimester, en kan aanhouden na de bevalling.Mechanisme
Diastasis recti ontstaat wanneer de rechte buikspieren zich van elkaar scheiden door een verzwakking van de verbindende weefsels (linea alba), wat leidt tot een verzwakte buikwand. De exacte mechanismen kunnen variëren, maar er zijn enkele algemene factoren die bijdragen aan de aandoening.Overmatige druk op de buikwand
De belangrijkste oorzaak van diastasis recti is een toegenomen druk op de buikwand, zoals bij zwangerschap, waarbij de groeiende baarmoeder de spieren naar opzij duwt. Deze druk kan ook worden veroorzaakt door andere factoren zoals obesitas, zwaar tillen of verkeerde lichaamshouding.Veranderingen in bindweefsel en hormonen tijdens de zwangerschap
Tijdens de zwangerschap zorgt de verhoogde hoeveelheid relaxine, een hormoon dat de ligamenten in het lichaam versoepelt, ervoor dat de weefsels in de buikwand minder sterk zijn. Dit vergemakkelijkt de scheiding van de buikspieren, wat de kans op diastasis recti vergroot.Genetische factoren en erfelijkheid
Er is enig bewijs dat genetische factoren een rol kunnen spelen bij diastasis recti. Sommige mensen hebben van nature zwakkere bindweefsels, wat hen vatbaarder maakt voor deze aandoening. Ook erfelijkheid kan een factor zijn, vooral bij vrouwen die familieleden hebben met de aandoening.Oorzaken: Verhoogde spanning op de buikwand
Diastasis recti ontstaat door verhoogde spanning op de buikwand. Bij pasgeborenen is dit vaak het gevolg van een onvolledige sluiting van de buikwand tijdens de ontwikkeling in de baarmoeder. Bij zwangere vrouwen is de verhoogde spanning te wijten aan de groeiende baarmoeder die druk uitoefent op de rechte buikspieren. Dit risico neemt toe bij:- Meerdere zwangerschappen: Elke zwangerschap verhoogt de kans op uitrekking van de buikspieren.
- Oudere leeftijd: Vrouwen boven de 35 jaar hebben een verhoogd risico.
- Zwangerschappen met een grote of meerdere foetussen: Tweelingen of een grote baby verhogen de spanning op de buikwand.
- Voorgeschiedenis van diastasis recti: Vrouwen die eerder diastasis recti hebben gehad, lopen een groter risico bij volgende zwangerschappen.
Risicofactoren voor diastasis recti
Naast de bovengenoemde oorzaken zijn er specifieke risicofactoren die de kans op diastasis recti vergroten:- Overmatige gewichtstoename tijdens de zwangerschap.
- Zwangerschapsdiabetes, dat kan leiden tot een grotere baby.
- Een zwakke kern- en bekkenbodemspierfunctie vóór de zwangerschap.
- Een eerdere buikoperatie, zoals een keizersnede, kan de spierintegriteit beïnvloeden.
Zwangerschap en bevalling
Vrouwen die zwanger zijn, vooral na meerdere zwangerschappen, lopen een hoger risico op diastasis recti. Het uitrekken van de buikspieren door de groeiende baarmoeder is de belangrijkste risicofactor, vooral bij vrouwen die een grotere baby hebben of een meervoudige zwangerschap doormaken.Obesitas en overgewicht
Obesitas en overgewicht kunnen de kans op diastasis recti vergroten. Het overmatige gewicht veroorzaakt druk op de buikwand en kan leiden tot verzwakking van de spieren, wat de kans op scheiding van de rectus abdominis verhoogt.Hoge fysieke belasting
Mensen die regelmatig zwaar tillen, zoals bepaalde beroepsgroepen of atleten, kunnen een verhoogd risico hebben op het ontwikkelen van diastasis recti. De voortdurende druk op de buikspieren kan bijdragen aan het uitrekken of scheiden van de spieren.Risicogroepen
Er zijn bepaalde groepen mensen die een verhoogd risico hebben op het ontwikkelen van diastasis recti. Deze risicogroepen hebben vaak specifieke fysieke, medische of genetische factoren die bijdragen aan het ontstaan van de aandoening.Vrouwen na de zwangerschap
De grootste risicogroep voor diastasis recti zijn vrouwen die recentelijk zwanger zijn geweest, vooral degenen die meerdere zwangerschappen hebben doorgemaakt of een grotere baby hebben gehad. Het herstel van de buikspieren kan na de bevalling langer duren, waardoor diastasis recti een veelvoorkomende aandoening is.Vrouwen met een familiegeschiedenis van diastasis recti
Vrouwen die familieleden hebben met diastasis recti lopen een groter risico om de aandoening zelf te ontwikkelen. Dit kan verband houden met genetische factoren die de sterkte van de buikspieren en bindweefsel beïnvloeden.Mensen met een geschiedenis van abdominale chirurgie
Mensen die abdominale chirurgie hebben ondergaan, zoals een keizersnede, lopen een verhoogd risico op diastasis recti. De verzwakking van de buikspieren kan optreden als gevolg van de operatie en het herstelproces, wat kan bijdragen aan de scheiding van de rectus abdominis spieren.Symptomen: Blijvende zwangerschapsbuik
Diastasis recti manifesteert zich als een richel in het midden van de buik die zichtbaar wordt wanneer de buikspieren worden aangespannen, bijvoorbeeld bij het opstaan vanuit liggende positie. Bij pas bevallen vrouwen blijft de buik uitpuilen, zelfs na gewichtsverlies. Dit wordt vaak aangeduid als een "blijvende zwangerschapsbuik". Bij zuigelingen is de scheiding vaak zichtbaar wanneer het kind probeert te gaan zitten.Alarmsymptomen
Diastasis recti wordt vaak niet opgemerkt totdat de patiënt symptomen ervaart, hoewel het soms ook asymptomatisch kan zijn. Er zijn verschillende alarmsymptomen die kunnen wijzen op de aanwezigheid van deze aandoening.Zwak gevoel in de buik en lage rugpijn
Een van de meest voorkomende symptomen van diastasis recti is een gevoel van zwakte in de buik, wat kan leiden tot lage rugpijn. Dit komt doordat de buikspieren niet goed in staat zijn om de druk in de buikholte te ondersteunen.Veranderingen in de lichaamsvorm en een zichtbare spleet
Bij diastasis recti kan de buik visueel anders lijken, vooral als de patiënt rechtop staat of hoest. Er kan een spleet zichtbaar zijn tussen de rechter en linker buikspier, wat de aandoening duidelijker maakt.Moeilijkheden bij fysieke activiteiten
Mensen met diastasis recti kunnen moeite hebben met bepaalde fysieke activiteiten, zoals opstaan uit een liggende positie of het tillen van zware voorwerpen. Dit komt doordat de buikspieren de stabiliteit en kracht missen die nodig zijn om deze bewegingen uit te voeren.Diagnose en onderzoeken
De diagnose diastasis recti wordt meestal gesteld tijdens een lichamelijk onderzoek. De arts zal de patiënt vragen om op de rug te liggen en de buikspieren aan te spannen. Hierbij voelt de arts voor een opening of scheiding tussen de buikspieren. In sommige gevallen kan een echografie worden uitgevoerd om de omvang van de scheiding beter in kaart te brengen.Behandeling van diastasis recti
Conservatieve behandeling met oefeningenVoor de meeste vrouwen en baby's is geen medische behandeling vereist. Oefeningen gericht op het versterken van de kernspieren kunnen echter helpen bij het verminderen van de scheiding en het verbeteren van de stabiliteit van de buikwand. Het is belangrijk om te vermijden dat oefeningen zoals sit-ups en push-ups de aandoening verergeren. Bekkenbodem- en ademhalingsoefeningen, samen met zachte kernversterkende oefeningen, kunnen de spieren geleidelijk versterken zonder extra spanning op de buikwand te veroorzaken.
Chirurgische behandeling
Chirurgie, zoals een buikwandcorrectie (abdominoplastie), kan nodig zijn in ernstige gevallen waarin de scheiding groot is en niet reageert op oefeningen, of wanneer er complicaties zoals hernia’s optreden. Bij zuigelingen kan een chirurgische ingreep nodig zijn als er een ingeklemde hernia optreedt.
Nieuwe inzichten en behandelingen anno augustus 2024
Anno augustus 2024 zijn er nieuwe inzichten en behandelingen ontwikkeld voor diastasis recti. Onderzoekers hebben aangetoond dat innovatieve fysiotherapeutische technieken, zoals biofeedback en functionele training, de spierfunctie kunnen herstellen zonder chirurgische ingreep. Ook zijn er nieuwe chirurgische technieken, zoals minimaal invasieve procedures, die een snellere hersteltijd bieden met minder risico op complicaties. Daarnaast zijn er gespecialiseerde braces en ondersteunende kleding ontwikkeld die kunnen helpen de buikspieren te stabiliseren en de genezing te bevorderen.
Prognose van diastasis recti
De prognose voor mensen met diastasis recti varieert, afhankelijk van de ernst van de aandoening en de behandeling. In veel gevallen kan het herstel plaatsvinden zonder chirurgie, hoewel sommige gevallen langdurige of ernstigere symptomen kunnen veroorzaken.Zelfherstel na de bevalling
Veel vrouwen herstellen van diastasis recti na de bevalling, vooral wanneer ze deel uitmaken van een postnatale herstelroutine met gerichte oefeningen voor de buikspieren. Het herstel kan enkele maanden duren, maar is meestal effectief.Langdurige gevolgen bij onvoldoende behandeling
Als diastasis recti niet wordt behandeld, kunnen de symptomen aanhouden en kunnen er langdurige gevolgen zijn, zoals chronische lage rugpijn, een zwakke kernspieren en verminderde fysieke prestaties.Chirurgische ingreep
In sommige gevallen, wanneer diastasis recti niet verbetert met oefeningen en fysiotherapie, kan een chirurgische ingreep nodig zijn om de spieren weer samen te brengen en de buikwand te versterken. Dit gebeurt meestal door een abdominoplastiek of een andere chirurgische procedure.Complicaties: Rugpijn en andere klachten
Zonder behandeling kan diastasis recti leiden tot verschillende complicaties, waaronder:- Lage rugpijn: Door de verminderde stabiliteit van de kernspieren.
- Constipatie: Door een verminderde ondersteuning van de darmen.
- Urine-incontinentie: Door zwakte van de bekkenbodemspieren.
- Ademhalingsmoeilijkheden: In ernstige gevallen kan de buikdruk de ademhalingscapaciteit beïnvloeden.
- Bewegingsbeperkingen: Door verminderde spierkracht en stabiliteit.
- Hernia: In extreme gevallen kan het weefsel tussen de spieren scheuren, waardoor organen uitsteken door de opening.
Preventie van diastasis recti
Preventie van diastasis recti richt zich op het minimaliseren van de risico's tijdens en na de zwangerschap:- Regelmatige oefeningen om de kern- en bekkenbodemspieren te versterken vóór en tijdens de zwangerschap.
- Het vermijden van zware inspanningen die de buikspieren kunnen overbelasten, zoals zware gewichten tillen.
- Het handhaven van een gezond gewicht tijdens de zwangerschap om overmatige spanning op de buikwand te voorkomen.
- Het correct uitvoeren van dagelijkse activiteiten, zoals opstaan en gaan zitten, om de belasting op de buikspieren te minimaliseren.
