Luieruitslag: Huidaandoening met rode vlekken in luiergebied

Luieruitslag (luiereczeem, luierdermatitis) is een veel voorkomende huidaandoening die zich ontwikkelt in het gebied onder luier van een baby, maar ook incontinente of verlamde mensen krijgen soms te maken met luieruitslag. De meeste baby’s krijgen op een bepaald punt tijdens de babytijd (vier maanden tot drie jaar) te maken met luieruitslag, vooral in het eerste levensjaar. Een warme, gezwollen huid met rode en/of schilferige vlekken of bultjes in het luiergebied zijn de vaakst voorkomende symptomen. Deze symptomen zijn vaak gerelateerd aan natte of weinig gewisselde luiers, wrijving en een Candida-infectie. Dankzij enkele eenvoudige tips verdwijnt de huiduitslag meestal binnen enkele dagen. Slechts sporadisch is advies van en een behandeling door een arts nodig.

• Oorzaken luieruitslag: Meestal bij baby's
• Risicofactoren huidaandoening
• Symptomen: Rode vlekken in luiergebied
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling: Luiers wisselen en huid schoon en droog houden
• Prognose van huiduitslag bij baby

Oorzaken luieruitslag: Meestal bij baby's

Allergische reactie

De luieruitslag bij baby’s of ouderen resulteert mogelijk uit een allergische reactie op luierdoekjes, luiers, wasmiddelen, zepen, lotions of het elastiek in plastic broeken.

Bacteriën

Hoewel die minder vaak voorkomt, is luieruitslag soms het gevolg van bacteriën zoals stafylokokken.

Candida-infectie

Luieruitslag is mogelijk het resultaat van een infectie met de gist (schimmel) Candida. Candida groeit het beste in warme, vochtige plaatsen, zoals in een luier.

Irritatie

De huid onder de luier wordt rood door contact met irriterende stoffen zoals feces (ontlasting), urine of reinigingsmiddelen. De luier of het zuur in urine en ontlasting veroorzaken deze irritatie. Deze rode huiduitslag verschijnt in het gebied waar de luier niet aanwezig is en is meestal niet zichtbaar in de huidplooien.

Seborree

Dit is een vette, geel gekleurde huiduitslag die ook zichtbaar is op andere lichaamsdelen, zoals het gezicht, het hoofd en de nek.

Wrijving

Meestal is deze huidaandoening het gevolg van wrijving die ontstaat wanneer natte luiers wrijven over de gevoelige babyhuid. Dit resulteert in een rode, glanzende vlekken op blootgestelde gebieden.

Risicofactoren huidaandoening

Luieruitslag komt vaker voor in deze omstandigheden:

• baby’s antibiotica nemen of waarvan de moeders antibiotica nemen tijdens de borstvoeding
• baby’s die vaker ontlasting hebben
• baby’s met een gevoelige huid
• baby’s met zuren of ammoniak in de ontlasting (komt vaker voor wanneer het kind diarree heeft)
• luiers die niet schoon en droog zijn
• luiers die te strak zitten of tegen de huid wrijven
• nieuwe voedingsmiddelen: het starten van vaste of nieuwe voeding verhoogt de kans op luieruitslag
• reacties op zeep en andere producten die de moeder gebruikt om katoenen luiers schoon te maken

Symptomen: Rode vlekken in luiergebied

In het luiergebied van het kind is een heldere rode uitslag te zien die zich uitbreidt. Dit bestaat uit kleinere rode vlekken (satellietletsels) die toenemen in grootte. Puistjes, blaren, grote bobbels of huidzweren gevuld met pus zijn eveneens bij sommigen te zien in het luiergebied. De luieruitslag verspreidt zich bij milde symptomen meestal niet verder buiten de rand van de luier. Soms lijden kinderen aan meer uitgebreide luieruitslag, waarbij gevoelige rode bultjes verschijnen die zich verspreiden naar de buik en de dijen van het kind. Verder zijn rode of schilferige gebieden op de schaamlippen en de vagina bij meisjes te bemerken, en zeer rode en schilferige gebieden op het scrotum (balzak) en de penis bij jongens. De huid van het luiergebied voelt tevens warm en gezwollen aan. Oudere kinderen gaan tot slot krabben wanneer de verzorger of ouder de luier verwijdert.

Diagnose en onderzoeken

De arts stelt vaak al de diagnose van luieruitslag door de huiduitslag van het kind te bekijken.

Behandeling: Luiers wisselen en huid schoon en droog houden

Zelfzorg
De beste behandeling voor een luieruitslag is om de huid schoon en droog te houden. Dit voorkomt eveneens de vorming van nieuwe luierhuiduitslag. De baby op een handdoek zonder luier leggen waar mogelijk, is dan ook aanbevolen. Hoe langer de baby immers geen luier draagt, hoe beter dit is.

Andere tips zijn onder meer:

• Absorberende luiers zorgen ervoor dat de huid droog blijft en verminderen de kans op het krijgen van een infectie
• De luier van de baby zo vaak en zo spoedig mogelijk veranderen nadat de baby plast of ontlasting gemaakt heeft
• Doekjes met alcohol of parfum niet gebruiken daar ze de huid uitdrogen of irriteren
• Geen talkpoeder gebruiken omdat dit in de longen van de baby terechtkomt
• Handen wassen voor en na het verwisselen van een luier (goede handhygiëne)
• Het gebied droog deppen of aan de lucht laten drogen.
• Luier niet te strak aandoen; voldoende luchtstroom is aanbevolen want wrijvingen irriteren de taille of de dijen van de baby
• Na overleg met de arts mogelijk vrij verkrijgbare crèmes, zalven of poeders gebruiken in het luiergebied op een volledig schone huid. Sommige crèmes en zalven zijn inzetbaar bij luieruitslag, zoals nystatine, miconazol, clotrimazol en ketoconazol.
• Voedingsmiddelen vermijden die de luieruitslag veroorzaken
• Water en een zachte doek of een katoenen bal gebruiken om het luiergebied bij elke luierwissel voorzichtig schoon te maken. Hard wrijven op het gebied mag zeker niet. Een spuitfles water is bruikbaar voor kwetsbare gebieden.

Bij het gebruik van katoenen luiers is het aangewezen geen plastic of rubberen broek over de luier aan te doen, omdat dan niet genoeg lucht aan de luier komt. Ook het gebruik van wasverzachters verergert soms de luieruitslag. Bij het wassen van katoenen luiers, is het raadzaam om deze twee of drie keer te spoelen om alle zeepresten te verwijderen als het kind een uitslag heeft of een uitslag gehad heeft.

Professionele medische zorg

Helpen de zelfzorgtips niet, dan schrijft de arts een milde hydrocortison (steroïden) crème voor. Verder is een antifungale crème aanbevolen bij baby’s met een schimmelinfectie, terwijl topische (op de huid aangebrachte) of orale (via de mond ingenomen) antibiotica helpen tegen een bacteriële infectie.

Prognose van huiduitslag bij baby

De luieruitslag reageert meestal goed op de behandeling waardoor de symptomen na enkele dagen verbeteren. Soms komt de luieruitslag wel terug. Blijft deze toch langer dan een paar dagen aanwezig, dan is professionele medische hulp zeker aanbevolen.

Lees verder

• Huiduitslag en huidafwijkingen bij baby's (pasgeborenen)
• Huiduitslag: Veel voorkomende oorzaken van uitslag op huid