Borstvoeding: Voordelen en nadelen van geven van moedermelk

De melkproductie in de borsten begint ongeveer één tot drie dagen na de bevalling. Veel vrouwen die pas bevallen zijn, kiezen ervoor om hun baby borstvoeding te geven. Dit biedt zowel op lange als korte termijn tal van voordelen voor de moeder en de baby. Borstvoeding kan tijdrovend zijn om onder de knie te krijgen, en voor sommige vrouwen kan het moeilijk, gevaarlijk of onmogelijk zijn om moedermelk te geven aan de baby. Veel vrouwen vinden dat het geven van moedermelk het lastigst is in de eerste levensweken van de baby. Ook tijdens overgangsperioden, zoals wanneer de vrouw terug naar het werk keert na het zwangerschapsverlof, kan dit een uitdaging vormen. Met de juiste hulp zijn de meeste vrouwen in staat om succesvol borstvoeding te geven. Het geven van borstvoeding blijft echter een persoonlijke keuze.

• Voordelen van borstvoeding op korte termijn
• Baby
• Vrouw
• Voordelen van borstvoeding op lange termijn
• Baby
• Vrouw
• Nadelen van borstvoeding
• Aanpassingsperiode en pijn
• Gebrek aan sociale steun
• Leefstijlveranderingen
• Wanneer borstvoeding te vermijden
• Hulp bij borstvoeding
• Conclusie

Voordelen van borstvoeding op korte termijn

Baby

Moedermelk is het ideale voedsel voor baby's. Het bevat veel antilichamen, die belangrijk zijn voor de ontwikkeling van het immuunsysteem van een baby. Verder bevat moedermelk een bijna perfecte mix van vitaminen, eiwitten en vetzuren die ervoor zorgen dat een baby goed kan groeien. De eerste dagen van de borstvoeding krijgt een pasgeboren baby voornamelijk colostrum. Deze dikke vloeistof ondersteunt het immuunsysteem totdat de reguliere moedermelk binnenkomt. Borstvoeding wordt bovendien geleverd in een vorm die gemakkelijker verteerbaar is voor baby’s dan zuigelingenvoeding. Moedermelk biedt tal van voordelen voor de gezondheid. Deze omvatten een lager risico op:

• eczeem (chronische huidziekte met droge huid en jeukende huid)
• een kieskeurige eter worden
• maagproblemen, zoals diarree en braken
• necrotiserende enterocolitis (NEC), een mogelijk dodelijke maagaandoening die voornamelijk premature baby's treft
• oorinfecties
• voedselallergieën
• verkoudheid en infecties, vooral luchtweginfecties
• wiegendood

Vrouw

Depressie

Vrouwen die geen borstvoeding geven, lopen mogelijk meer kans op het ontwikkelen van een postpartumdepressie (depressie na de bevalling), hoewel de oorzaak hiervan onduidelijk is anno september 2024. Mogelijk liggen hormonale verschuivingen bij het geven van borstvoeding aan de basis van voordelen voor de geestelijke gezondheid, maar meer onderzoek is nodig om dit te bevestigen anno september 2024.

Gewicht

Door borstvoeding te geven, verbrandt de vrouw ook extra calorieën, waardoor zij het zwangerschapsgewicht verliest. Tijdens het geven van borstvoeding scheidt het lichaam het hormoon oxytocine af, waardoor de baarmoeder weer terugkeert naar de grootte van vóór de zwangerschap en de kans op vaginaal bloedverlies na de geboorte verkleint.

Menstruatie

De meeste vrouwen die borstvoeding geven, hebben last van lactatie-amenorroe. Dit is de medische term voor een gestopte menstruatie tijdens het geven van moedermelk. Dit is voordelig voor vrouwen die geen zwangerschap wensen. Vrouwen met een pijnlijke menstruatie of endometriose zijn ook blij met de gestopte maandstonden.

Voordelen van borstvoeding op lange termijn

Baby

Wanneer een baby borstvoeding krijgt, biedt dit ook op langere termijn voordelen. Baby’s die borstvoeding krijgen hebben op latere leeftijd minder risico op:

• bepaalde vormen van kanker, waaronder kinderleukemie
• diabetes mellitus (suikerziekte) type 1 en type 2
• hartziekte
• een hoog cholesterolgehalte
• zwaarlijvigheid

Borstvoeding kan ook de cognitieve ontwikkeling bevorderen en intelligentie verbeteren.

Vrouw

Binding en kalmerende effecten

Naast het geven van voeding is borstvoeding een bron van troost. Het krijgen van moedermelk vermindert namelijk de pijn van vaccinaties. Sommige vrouwen voelen zich ook meer verbonden met hun baby door het geven van borstvoeding, en ook baby’s voelen zich sneller met de moeder verbonden. Dit komt door de fysieke nabijheid, de huid-tot-huid aanraking en het oogcontact. Dankzij het kalmerende effect van borstvoeding krijgen vrouwen ook meer vertrouwen in hun moederschap en opvoeding.

Gemak

Borstvoeding is overal mogelijk. Het is niet nodig om een flesje op te warmen of andere voorbereidingen te treffen. Vrouwen kunnen bovendien gelijktijdig andere taken uitvoeren, zoals werken, telefoneren of een film kijken.

Kosten besparen

Borstvoeding kost geen geld wanneer een vrouw geen afkolftoestel of andere benodigdheden nodig heeft. Dit is bovendien milieuvriendelijker dan verpakkingen van flesvoedingen. Zelfs als vrouwen veel investeren in verzorgingsartikelen of de hulp van een lactatiekundige nodig hebben, is borstvoeding nog steeds financieel voordeliger dan de kostprijs van flesvoedingen.

Minder risico op ziekten

Vrouwen die borstvoeding geven, lopen later minder risico op:

• bepaalde soorten kanker, waaronder borstkanker en eierstokkanker
• diabetes mellitus type 2
• zwaarlijvigheid

Nadelen van borstvoeding

Aanpassingsperiode en pijn

De eerste weken van het geven van borstvoeding zijn vaak het moeilijkst. Sommige vrouwen hebben problemen met een te hoge of te lage melkproductie. Andere vrouwen ervaren pijnlijke (tepelpijn), droge, gebarsten of omgekeerde tepels (tepelafwijkingen). Sommige vrouwen ontwikkelen mastitis, een potentieel ernstige borstinfectie. Vrouwen die leren borstvoeding te geven, passen zich ook aan aan het leven met een pasgeboren baby. Ze slapen vaak onvoldoende en zijn constant bezig met het voldoen aan de behoeften en zorg voor de baby. Veel vrouwen herstellen bovendien nog van de bevalling wanneer ze borstvoeding beginnen.

Gebrek aan sociale steun

Vrouwen die borstvoeding geven, ervaren soms een gebrek aan ondersteuning door de maatschappij. Een vrouw kan hierdoor te maken krijgen met de volgende problemen:

• aanzienlijk tijdverlies
• druk om te stoppen met borstvoeding eerder dan gewenst
• een gebrek aan advies over borstvoeding van medische professionals
• een gebrek aan steun van een partner
• oordeel van vrienden, familieleden en zelfs vreemden die zich verzetten tegen borstvoeding
• onvoldoende slaap
• schaamte en oordeel over borstvoeding in het openbaar
• verwardheid over welke activiteiten veilig zijn tijdens de borstvoeding

Leefstijlveranderingen

Sommige vrouwen moeten nadenken over hun voedings- en leefstijlkeuzes bij het geven van borstvoeding. De baby kan soms slecht reageren op bepaalde voedingsmiddelen in de voeding van de moeder. De vrouw moet bijvoorbeeld mogelijk stoppen met het eten van zuivelproducten of andere voedingsmiddelen die ze eerder gewoon at. Zware of ongezonde voedingsmiddelen kunnen de gezondheid van zowel de moeder als de baby beïnvloeden. Daarnaast kunnen sommige medicatie, zoals receptmedicatie en recreatieve drugs, schadelijk zijn voor de baby en de moeder.

Wanneer borstvoeding te vermijden

Hoewel borstvoeding over het algemeen veilig is, zijn er enkele omstandigheden waarin het niet wordt aanbevolen:

• Wanneer een vrouw HIV-positief is. HIV kan worden overgedragen via moedermelk, en de baby kan besmet raken met het virus. Moeders met HIV moeten hun arts raadplegen over veilige alternatieven voor voeding.
• Als een vrouw bepaalde medicijnen gebruikt. Sommige medicijnen kunnen in de moedermelk terechtkomen en schadelijk zijn voor de baby. Vrouwen moeten met hun arts overleggen welke medicijnen veilig zijn tijdens de borstvoeding.
• Wanneer de moeder een actieve tuberculose-infectie heeft. Tuberculose kan via moedermelk worden overgedragen. Moeders met actieve tuberculose moeten hun arts raadplegen voor alternatieve voeding voor de baby.
• Als de baby zelf medische problemen heeft die het geven van borstvoeding bemoeilijken. Bijvoorbeeld als de baby problemen heeft met het zuigen of slikken.
• Als een moeder alcohol of drugs gebruikt die schadelijk zijn voor de baby.
• Als er sprake is van chemotherapie voor kanker. Chemotherapie kan schadelijk zijn voor de baby via de moedermelk.

Hulp bij borstvoeding

Vrouwen die moeite hebben met borstvoeding kunnen hulp krijgen van verschillende professionals:

• Lactatiekundigen zijn gespecialiseerd in het geven van advies en ondersteuning bij borstvoeding. Ze kunnen helpen met problemen zoals tepelpijn, verkeerde aanhaking en lage melkproductie.
• Verpleegkundigen en kraamverzorgenden kunnen praktische hulp bieden bij het leren van de techniek van borstvoeding en het opbouwen van een routine.
• Dokters kunnen adviseren over de gezondheid van zowel moeder als baby en eventuele medische aandoeningen die invloed kunnen hebben op het geven van borstvoeding.

Conclusie

Borstvoeding biedt veel voordelen voor zowel de baby als de moeder. Het kan echter ook uitdagend zijn en is niet voor iedereen geschikt. Het is belangrijk voor elke vrouw om goed geïnformeerd te zijn en te beslissen of borstvoeding de beste keuze is voor haar en haar baby. Bij problemen of vragen is het verstandig om advies te vragen aan medische professionals en lactatiekundigen.

Lees verder

• Hyperlactatie: Te veel melkstroom bij borstvoeding van baby
• Borstvoeding: Onvoldoende melk voor baby
• Tepelafwijkingen: Soorten abnormale tepels bij vrouwen