Hyperlactatie: Te veel melkstroom bij borstvoeding van baby

Hyperlactatie is een symptoom waarbij het lichaam van de moeder veel meer moedermelk produceert dan de baby nodig heeft. Hierdoor stroomt de melk snel en krachtig naar buiten. Sommige baby’s krijgen hierdoor te veel voormelk binnen met darmklachten tot gevolg, terwijl andere baby’s geen borstvoeding meer willen en hierdoor te weinig voedingsstoffen binnenkrijgen. Een lactatiedeskundige geeft de moeder adviezen inzake de voeding en de houding van de baby. Af en toe is medicatie inzetbaar.

• Epidemiologie van hyperlactatie
• Prevalentie van hyperlactatie
• Oorzaken en risicofactoren
• Mechanisme
• Hormonale regulatie van de melkproductie
• Stimulatie van de melkklieren en melkafgifte
• Oorzaken van hyperlactatie
• Risicofactoren van overmatige hoeveelheid melk
• Aantal melkklieren
• Hormonale onevenwichtigheden
• Hypofysetumoren
• Genetische aanleg
• Symptomen bij of na het geven van borstvoeding
• Moeder
• Baby
• Diagnose en onderzoeken van hyperlactatie
• Behandeling van te veel melkproductie door moeder
• Houding van baby
• Koelte aanbrengen
• Voeding van baby
• Professionele medische behandeling
• Prognose van overmatige melkstroom
• Overgewicht
• Ondergewicht
• Volgen van de ontwikkeling
• Complicaties van hyperlactatie
• Darmklachten bij de baby
• Overgewicht bij de baby
• Ondergewicht bij de baby
• Borstaandoeningen bij de moeder
• Preventie van hyperlactatie
• Juiste voedingstechnieken
• Regelmatig melk afkolven
• Samenwerking met een lactatiedeskundige
• Monitoring van de baby’s gewicht en gezondheid
• Praktische tips voor het omgaan met hyperlactatie
• Probeer de juiste techniek voor borstvoeding
• Pomp overtollige melk af
• Beperk de tijd tussen voedingen
• Draag een comfortabele beha
• Zorg voor voldoende rust en hydratatie
• Raadpleeg een lactatiekundige
• Wees geduldig en geef jezelf ruimte om aan te passen
• Misvattingen rond hyperlactatie
• Hyperlactatie komt alleen voor bij moeders die veel melk produceren
• Hyperlactatie veroorzaakt altijd ongemak voor de baby
• Hyperlactatie kan eenvoudig worden opgelost door minder vaak te voeden
• Hyperlactatie is altijd te wijten aan een onderliggende medische aandoening

Epidemiologie van hyperlactatie

Hyperlactatie komt relatief vaak voor bij vrouwen die borstvoeding geven, vooral in de eerste weken na de bevalling. Het komt vaker voor bij vrouwen met een actieve borstvoedingservaring, wat kan leiden tot een overproductie van melk. Er zijn geen exacte statistieken over de prevalentie, maar het is een erkend probleem dat lactatiekundige zorg vereist.

Prevalentie van hyperlactatie

Hyperlactatie komt relatief vaak voor bij vrouwen die borstvoeding geven, vooral in de eerste maanden na de bevalling. De prevalentie varieert, maar wordt geschat op ongeveer 5-10% van de vrouwen die borstvoeding geven. Het komt vaker voor bij vrouwen die meerdere kinderen borstvoeding geven of bij vrouwen die een verhoogde melkproductie ervaren door overmatige stimulatie van de borsten.

Oorzaken en risicofactoren

Factoren die bijdragen aan hyperlactatie zijn onder andere hormonale onbalans, onjuiste aanlegetechnieken, of het frequente gebruik van borstvoedingspompen die de melkproductie kunnen stimuleren. Ook kunnen vrouwen die bevallen van een groot gewicht van de baby of een meerling zwanger zijn, een verhoogd risico lopen op hyperlactatie.

Mechanisme

Hormonale regulatie van de melkproductie

Melkproductie wordt gereguleerd door het hormoon prolactine, dat wordt geproduceerd door de hypofyse. Hyperlactatie treedt op wanneer er een overproductie van prolactine is, wat kan leiden tot een overmatige melkproductie. Dit kan worden beïnvloed door een disbalans in de hormonale regulatie tijdens de lactatieperiode.

Stimulatie van de melkklieren en melkafgifte

De melkklieren in de borsten produceren melk als reactie op stimulatie door zuigen. Wanneer de stimulatie te frequent of te intens is, kan dit leiden tot een verhoogde melkproductie. Onjuiste aanlegetechnieken of overmatig gebruik van een borstvoedingspomp kan de productie van melk verder aansteken, wat resulteert in hyperlactatie.

Oorzaken van hyperlactatie

Het overmatig geven van moedermelk komt tot stand bij moeders met veel melkproducerende klieren (alveoli) in de borsten. Het gemiddelde aantal is 100.000 tot 300.000 per borst. Moeders die een erg actieve borstvoeding hebben, bezitten een hoger aantal melkklieren.

Risicofactoren van overmatige hoeveelheid melk

Aantal melkklieren

Vrouwen met een groter aantal melkklieren in de borsten, vaak meer dan het gemiddelde aantal van 100.000 tot 300.000 per borst, hebben een verhoogd risico op hyperlactatie.

Hormonale onevenwichtigheden

Bepaalde hormonale onevenwichtigheden kunnen de melkproductie stimuleren, wat kan bijdragen aan hyperlactatie.

Hypofysetumoren

Hypofysetumoren kunnen de melkproductie beïnvloeden en leiden tot een verhoogde melkproductie.

Genetische aanleg

Sommige vrouwen kunnen genetische predisposities hebben die hen vatbaarder maken voor hyperlactatie.

Symptomen bij of na het geven van borstvoeding

Moeder

De borsten van de moeder voelen erg vol aan. Soms ontwikkelt de vrouw verstopte melkkanalen en mastitis (ontsteking van het borstweefsel). Ook moeders voelen zich snel overvol of ‘volgezogen’. Bij het zogen van de baby doen de borsten vaak pijn (borstpijn). De vrouw lekt waarschijnlijk melk tussen voedingen, en dan vooral in de borst waarmee ze de baby niet voedt. Deze symptomen beginnen in de eerste week tot ongeveer twee à drie weken na de geboorte. Bij sommige vrouwen reguleert de melkvoorraad zichzelf na ongeveer drie maanden na de geboorte, maar bij andere vrouwen houden de symptomen langer aan.

Baby

De baby reageert mogelijk helemaal niet op de overmatige borstvoeding. Te krachtige of te snelle borstvoeding is echter voor de baby erg vervelend; hij of zij trekt zich dan terug of moet kokhalzen na het eerste straaltje melk. Sommige baby's zuigen vijf à tien minuten en proberen vervolgens de tepel vast te zetten, waardoor de moeder last krijgt van pijnlijke tepels. De ene baby wil soms ook vaak gevoed worden, terwijl andere baby’s de borst weigeren. Verder verslikken baby’s zich vaker tijdens het eten en spugen ze ook meer na het eten. Het is eveneens mogelijk dat de baby zich al vol voelt en stopt met de borstvoeding voordat hij eet van de romigere achtermelk (met een hoger vetpercentage) die dieper in de borst zit. Hierdoor heeft de baby mogelijk te veel lactose in de darm, wat koliekachtig gedrag veroorzaakt: overmatige winderigheid, veel zware natte luiers en een massieve ontlasting, die soms groen (groene ontlasting) en schuimig (schuimige ontlasting) is. De baby heeft verder een heel lage of een zeer hoge gewichtstoename.

Diagnose en onderzoeken van hyperlactatie

Klinische evaluatie
De diagnose van hyperlactatie begint met een grondige klinische evaluatie van de symptomen. Dit omvat het vaststellen van de hoeveelheid melkproductie, de frequentie van borstvoeding, en de symptomen die de moeder en baby ervaren.

Observatie van symptomen bij de moeder
De moeder kan last hebben van symptomen zoals een vol gevoel in de borsten, pijn, verstopte melkkanalen, en mastitis. Het is belangrijk om deze symptomen te documenteren voor een juiste diagnose.

Observatie van symptomen bij de baby
De baby kan symptomen vertonen zoals overmatige winderigheid, groene ontlasting, en weigering van de borst. Het observeren en documenteren van deze symptomen kan helpen bij de diagnose van hyperlactatie.

Beoordeling door een lactatiedeskundige
Een lactatiedeskundige kan aanvullende evaluaties uitvoeren en aanbevelingen doen over hoe de melkproductie kan worden beheerd. Dit kan het observeren van de voedtechniek en het aanpassen van de houding van de baby omvatten.

Behandeling van te veel melkproductie door moeder

Houding van baby

Door de baby in een andere positie te leggen, is het soms makkelijker voor de baby om om te leren gaan met de melkstroom. Deze andere houdingen en verzorgingstechnieken leert een lactatiedeskundige aan aan de moeder.

Koelte aanbrengen

Koele washandjes op de borst aanbrengen is een nuttig advies om de borstpijn te verminderen alsook om de melkstroom af te laten nemen.

Voeding van baby

Een vrouw die borstvoeding geeft en lijdt aan hyperlactatie, werkt samen met een lactatiekundige om het melkaanbod te verminderen. Vlak voor elke voeding moet de vrouw bijvoorbeeld al voldoende melk uit de borst drukken of pompen om te stroom te vertragen. Sommige vrouwen doen deze melk in een fles voor later gebruik. Het is wel belangrijk om niet te veel melk uit de borst te halen want het lichaam gaat juist nog meer melk produceren wanneer de borsten te veel gestimuleerd worden. De baby eten geven wanneer hij nog niet te veel honger heeft of wanneer hij voor het eerst ontwaakt, is een goed advies omdat de baby dan minder hard gaat zuigen. Zachtjes zuigen stimuleert de borsten minder en vermindert de melkstroom. Borstvoeding van slechts één borst gedurende een periode van enkele uren of een paar voedingen is een andere gebruikelijke behandelingsmethode.

Professionele medische behandeling

Bij sommige vrouwen werkt geen enkel advies. Af en toe is dan medicatie inzetbaar om de overproductie van melk te verminderen.

Prognose van overmatige melkstroom

Bij vrouwen met hyperlactatie produceert het lichaam voldoende voedsel om de baby te laten groeien.

Overgewicht

Baby's waarvan de moeders te veel melk produceren, krijgen soms meer voormelk dan de moedermelk, wat kan resulteren in darmklachten en ook overgewicht.

Ondergewicht

Andere baby's krijgen niet genoeg melk omdat ze de melkstroom niet aankunnen, wat kan resulteren in ondergewicht.

Volgen van de ontwikkeling

Het is belangrijk om deze situatie goed op te volgen zodat de baby voldoende voedingsstoffen binnenkrijgt en zowel overgewicht als ondergewicht wordt voorkomen.

Complicaties van hyperlactatie

Darmklachten bij de baby

Bij een te grote melkproductie kan de baby te veel voormelk binnenkrijgen, wat leidt tot darmklachten zoals winderigheid, groene ontlasting, en een schuimige ontlasting.

Overgewicht bij de baby

Wanneer de baby meer voormelk krijgt dan nodig is, kan dit leiden tot overgewicht door een overmatige calorie-inname.

Ondergewicht bij de baby

Als de baby de melkstroom niet kan bijbenen, kan dit resulteren in onvoldoende voeding en ondergewicht.

Borstaandoeningen bij de moeder

De moeder kan last krijgen van verstopte melkkanalen en mastitis door de overmatige melkproductie en pijn in de borsten.

Preventie van hyperlactatie

Juiste voedingstechnieken

Het toepassen van juiste voedingstechnieken en houdingen kan helpen bij het reguleren van de melkstroom en het voorkomen van overmatige melkproductie.

Regelmatig melk afkolven

Regelmatig afkolven van melk kan helpen om de melkproductie onder controle te houden en overproductie te voorkomen.

Samenwerking met een lactatiedeskundige

Het inschakelen van een lactatiedeskundige kan advies en begeleiding bieden om hyperlactatie te voorkomen en te behandelen.

Monitoring van de baby’s gewicht en gezondheid

Het regelmatig monitoren van de gewichtstoename en gezondheid van de baby kan helpen om problemen vroegtijdig op te sporen en aan te pakken.

Praktische tips voor het omgaan met hyperlactatie

Hyperlactatie, ofwel overproductie van melk, kan voor zowel de moeder als de baby een uitdaging zijn. Het kan leiden tot ongemak voor de moeder en problemen bij het voeden van de baby. Gelukkig zijn er verschillende manieren waarop je deze situatie kunt beheren om het gemakkelijker te maken voor jou en je baby. Hieronder volgen enkele praktische tips.

Probeer de juiste techniek voor borstvoeding

Een van de belangrijkste dingen die je kunt doen bij hyperlactatie is zorgen voor een goede techniek tijdens het voeden. Dit helpt om te voorkomen dat de baby te veel melk in één keer binnenkrijgt, wat kan leiden tot verslikken of koliekachtige klachten. Zorg ervoor dat de baby goed aanhapt en de tepel volledig in de mond heeft, zodat de melk geleidelijk vrijkomt. Het kan nuttig zijn om een lactatiekundige te raadplegen voor advies over de juiste techniek.

Pomp overtollige melk af

Als je merkt dat je melkproductie te hoog is en je last hebt van verstopping of ongemak, kan het helpen om overtollige melk af te pompen. Het is belangrijk om niet te veel melk af te kolven, omdat dit je melkproductie verder kan stimuleren. Pomp alleen genoeg af om je borst te verzachten en om de pijn te verlichten. Probeer de baby te voeden voor het kolven om ervoor te zorgen dat de melkproductie in balans blijft.

Beperk de tijd tussen voedingen

Een andere strategie om hyperlactatie te beheersen, is door de tijd tussen voedingen te verkorten. Dit kan helpen om de melkproductie te reguleren en ervoor te zorgen dat de baby niet te veel melk in één keer krijgt. Probeer de baby vaker, maar korter aan de borst te leggen om een gelijkmatige melkstroom te bevorderen en te voorkomen dat de melk te snel komt.

Draag een comfortabele beha

Bij hyperlactatie kan het nuttig zijn om een ondersteunende en comfortabele beha te dragen die je borsten goed ondersteunt, vooral als je last hebt van zware borsten door de overproductie van melk. Dit kan helpen om het ongemak te verminderen en de melkstroom beter te reguleren. Kies een beha die niet te strak zit, maar wel voldoende ondersteuning biedt.

Zorg voor voldoende rust en hydratatie

Zoals bij elke borstvoedingservaring is het belangrijk om goed voor jezelf te zorgen. Voldoende rust en hydratatie kunnen helpen om je melkproductie in balans te houden. Zorg ervoor dat je genoeg water drinkt, maar vermijd overmatige consumptie van stimulerende dranken zoals cafeïne, aangezien dit de melkproductie kan beïnvloeden. Probeer je rust te nemen wanneer je kunt, vooral als je merkt dat de overproductie van melk je energie verbruikt.

Raadpleeg een lactatiekundige

Als je problemen ondervindt met hyperlactatie, kan het een goed idee zijn om advies in te winnen bij een lactatiekundige. Zij kunnen je helpen om de juiste technieken te leren en strategieën aan te passen op basis van jouw specifieke situatie. Een lactatiekundige kan ook helpen bij het monitoren van de groei van je baby en kan adviseren over de beste manier om je melkproductie te reguleren zonder de gezondheid van de baby te schaden.

Wees geduldig en geef jezelf ruimte om aan te passen

Het kan enige tijd duren voordat je je aanpast aan een verhoogde melkproductie. Het is belangrijk om geduldig met jezelf te zijn en jezelf de tijd te geven om een routine te ontwikkelen die werkt voor jou en je baby. Soms kan het nodig zijn om verschillende benaderingen uit te proberen voordat je de juiste balans vindt. Het belangrijkste is dat je naar je lichaam luistert en altijd openstaat voor hulp van zorgprofessionals wanneer dat nodig is.

Misvattingen rond hyperlactatie

Hyperlactatie, of overmatige melkproductie, is een aandoening die vaak gepaard gaat met misverstanden. Veel moeders en zorgverleners hebben verkeerd begrepen wat hyperlactatie precies inhoudt en hoe het zich manifesteert. Het is belangrijk om te begrijpen dat hyperlactatie verschillende oorzaken kan hebben en dat het op de juiste manier behandeld moet worden om ongemakken en complicaties te voorkomen.

Hyperlactatie komt alleen voor bij moeders die veel melk produceren

Er is een misvatting dat hyperlactatie enkel voorkomt bij moeders die aanzienlijk meer melk produceren dan nodig is. In werkelijkheid kan hyperlactatie ook subtiele vormen aannemen waarbij de melkproductie boven de behoeften van de baby ligt, maar dit nog steeds klachten veroorzaakt. Bij sommige moeders kan de melkproductie zo hoog zijn dat het ongemak, zoals pijnlijke pijn of overmatige lekkage, ontstaat.

Hyperlactatie veroorzaakt altijd ongemak voor de baby

Niet alle gevallen van hyperlactatie zorgen voor direct ongemak bij de baby. Sommige baby's kunnen goed omgaan met een overmaat aan melk, terwijl anderen last kunnen krijgen van overmatige melkstroom, wat kan leiden tot verslikken of kolieken. Dit betekent echter niet dat hyperlactatie altijd voor problemen zorgt, maar het kan het zwangerschap- en borstvoedingsproces ingewikkelder maken voor zowel moeder als baby.

Hyperlactatie kan eenvoudig worden opgelost door minder vaak te voeden

Een andere misvatting is dat het verminderen van de frequentie van het voeden automatisch hyperlactatie zal verhelpen. In werkelijkheid kan het verminderen van de voedingen de melkproductie vaak zelfs verder stimuleren, omdat de borsten geen signaal krijgen om de melkproductie te verminderen. Het is belangrijk om goed advies in te winnen bij een lactatiekundige om het juiste plan voor behandeling te bepalen, bijvoorbeeld door verdoving van de borsten of andere technieken.

Hyperlactatie is altijd te wijten aan een onderliggende medische aandoening

Sommige mensen geloven dat hyperlactatie altijd het gevolg is van een medische aandoening, zoals een probleem met de bijschildklier of andere hormonale stoornissen. Dit is echter niet altijd het geval. Veel vrouwen ervaren hyperlactatie zonder dat er een medische oorzaak is. Soms is het gewoon een gevolg van een te snelle of te frequente stimulatie van de borsten tijdens de borstvoeding.

Lees verder

• Borstvoeding: Onvoldoende melk voor baby
• Borstvoeding: Voordelen en nadelen van geven van moedermelk