Kokhalzen: Oorzaken en behandelingen van 'droog braken'
Kokhalzen is een symptoom waarbij patiënten een oncontroleerbare drang hebben om te braken zonder dat effectief maaginhoud uit de mond komt. Het lichaam veroorzaakt deze reflex zodat de patiënt niet gaat stikken. Kokhalzen is een teken van diverse mogelijke aandoeningen, maar ook bij een aantal omgevingsfactoren komt ‘droog braken’ tot stand. Enkele voedingsmiddelen, dranken en kruiden verlichten of voorkomen het kokhalzen. De arts behandelt verder het onderliggend probleem waardoor het kokhalzen in de meeste gevallen ophoudt.
Oorzaken: Aandoeningen en kokhalzen
Brandend maagzuur
Kokhalzen komt vaak tot stand door
gastro-oesofageale reflux. Brandend maagzuur, ongemak en kokhalzen zijn enkele symptomen van deze aandoening. Een snelle behandeling is nodig omdat anders irritatie ontstaat aan de bekleding van de slokdarm.
Gastroparese
Gastroparese is een aandoening waarbij een vertraagde maaglediging gebeurt door zenuwschade. Vooral patiënten met
diabetes mellitus (suikerziekte), patiënten met de ziekte van Parkinson en patiënten die een darmoperatie hebben ondergaan, krijgen te maken met deze ziekte. Ernstige
buikpijn,
constipatie en kokhalzen komen hierbij voor.
Kinkhoest
Kinkhoest (pertussis) is een besmettelijke bacteriële infectie waarbij de ademhaling getroffen is. Door het constant en ernstig
hoesten, moeten sommige patiënten kokhalzen. Ook andere symptomen komen mogelijk tot uiting: braken,
ademhalingsproblemen of
plasproblemen zoals
urine-incontinentie.
Lage bloedsuikerspiegel
Een lage bloedsuikerspiegel (
hypoglykemie) treedt op wanneer het glucosegehalte in het bloed onder het normale bereik ligt. Kokhalzen,
misselijkheid en
bevingen komen hierbij regelmatig voor. Ketonen (alternatieve brandstoffen) helpen bij het voorkomen van hypoglykemie na een zware inspanning of bij extreme
honger. Bij patiënten met diabetes mellitus veroorzaken hoge hoeveelheid ketonen het kokhalzen.
Mond- en keelproblemen
Bij het
overmatig kwijlen komt erg veel
speeksel uit de mond. Meestal resulteert dit uit een infectie of een aandoening. Kokhalzen komt bij een aantal patiënten ook tot uiting. Verder zijn enkele
tongafwijkingen geassocieerd met het kokhalzen, zoals
uvulitis (
ontsteking, zwelling van de huig van de tong (uvula)) en een
zwarte haartong (verandering van bekleding op tong). Een inwendig kijkonderzoek van de keel, het strottenhoofd en de stembanden, wat gekend is als een
laryngoscopie, doet de patiënt tot slot mogelijk kokhalzen.
Pancreatitis
Bij een alvleesklierontsteking (
pancreatitis) kampt de patiënt met braken, misselijkheid, hevige uitstralende buikpijn,
koorts en ook kokhalzen.
Alcoholmisbruik, een letsel of een infectie zijn slechts enkele mogelijke oorzaken van deze meestal kortstondige en tijdelijke aandoening. Het vermijden van de risicofactoren, een intraveneuze (via een ader) vocht- en zuurstoftoediening en soms een chirurgische ingreep zijn de behandelingsmogelijkheden van een ontsteking van de alvleesklier.
Stress en angst
Stress en
angst leiden ook tot fysieke gezondheidsproblemen, zoals
hoofdpijn,
hartkloppingen (palpitaties) of kokhalzen. Kokhalzende angst resulteert mogelijk tot diverse klachten zoals maag- en
darmafwijkingen, een
hartziekte, slapeloosheid, isolatie of een ernstige
depressie.
Voedselvergiftiging
Patiënten met
voedselvergiftiging (diarree door inname van besmet voedsel) moeten soms kokhalzen. Meestal stopt het kokhalzen pas als alle ziekteverwekkers uit het lichaam verdwenen zijn. Vaak treedt een voedselvergiftiging op bij het onjuist behandelen of bereiden van voedsel.
Braken,
uitdroging,
diarree, misselijkheid en
krampen zijn andere klachten die hiermee gepaard gaan.

Een zwangerschap gaat soms gepaard met droog braken /
Bron: PublicDomainPictures, PixabayZwangerschap
Zwangere vrouwen moeten vaker kokhalzen. Dit is tijdens de hele zwangerschap mogelijk, en heeft te maken met het biochemische proces van het afbreken van koolhydraten,
hormonale veranderingen en
veranderingen in de bloeddruk.
Andere aandoeningen
Andere aandoeningen en medische behandelingen waarbij kokhalzen tot uiting komt zijn:
Oorzaken: Omgevingsfactoren en kokhalzen
Kankerbehandeling
Zowel kanker zelf als diverse
kankerbehandelingen, zoals
chemotherapie of
radiotherapie, veroorzaken mogelijk droog braken bij de patiënt. Het kokhalzen is éénmalig of gaat gepaard met andere klachten zoals misselijkheid en braken. Sommige kankermedicijnen leiden tot een samentrekking van de darmspieren. Zonder voedselinhoud in de maag, treedt dan het droog braken op.
Lichaamsbeweging
Bij het leveren van en zware lichamelijke inspanning, gaat een patiënt sneller kokhalzen. Dit geldt vooral wanneer de maag leeg of overvol is. Eten voor een fysieke inspanning is nodig, maar zich overeten veroorzaakt eveneens droog braken. Verder starten alle oefeningen best op een laag niveau, om zo langzaam op te bouwen en de spieren ook te beschermen. Het maagzuur en de eventuele inhoud komt bij plotse extreme bewegingen bovendien sneller in de slokdarm terecht, wat resulteert in droog braken.

Kokhalzen is soms het resultaat van medicatiegebruik /
Bron: Stevepb, PixabayMedicijnen
Het gebruik of juist de stopzetting van een aantal
medicijnen doen de patiënten kokhalzen. Dit geldt vooral bij
anti-angstmedicatie, cytostatica (chemotherapie) voor de behandeling van kanker,
antidepressiva,
anthelmintica (worm dodende medicijnen) en medicatie tegen
slaapstoornissen.
Overmatig alcoholgebruik
Op een lege maag veel alcohol drinken leidt tot droog braken. Eerst gaat een patiënt braken, en wanneer de maag leeg is, komt het kokhalzen voor.
Tandarts
De meeste mensen kijken niet meteen uit naar het bezoek aan de tandarts. Hij werkt meestal diep in de mondholte met diverse instrumenten, waardoor sommige patiënten sneller gaan kokhalzen.
Tongreiniging
Het
reinigen van de tong veroorzaakt mogelijk een kokhalsreflex.

Alcohol vermijden is nodig /
Bron: Jarmoluk, PixabayKruiden, voeding en drank om het kokhalzen te doen stoppen
Diverse
kruiden, voedingsproducten en dranken stoppen de kokhalsaanvallen. Bekende middeltjes zijn onder andere:
Verder beperkt de patiënt het gebruik van alcohol, thee, koffie en andere cafeïnehoudende voedingsmiddelen en dranken, en eet hij telkens kleine maaltijden.
Medische behandeling van droog braken
De arts behandelt steeds de onderliggende oorzaak en hij bestrijdt eveneens de bijkomende klachten met medicatie. Zo zijn diverse medicijnen mogelijk:
maagzuurremmers bij maagproblemen, medicatie tegen misselijkheid (
anti-emetica), medicijnen tegen angst, … Eventueel is een medische procedure of een chirurgische ingreep nodig voor het verhelpen van het probleem.