Pijn in borsten (borstpijn): Oorzaken van gevoelige borsten

Pijn in de borsten (mastodynie, mastalgie) kent een aantal normale, fysiologische oorzaken. Zo ervaren vrouwen vaak gevoelige borsten net voor en tijdens de menstruatieperiode en tijdens de zwangerschap. Dit vormt geen reden tot paniek en is slechts een tijdelijk symptoom. Soms zijn pijnlijke borsten echter het teken van een onderliggende ziekte, en dan vooral wanneer de pijn aanhoudt of verergert, of wanneer de pijn gepaard gaat met andere klachten. De pijn in de borst is verder kortstondig of houdt langere tijd aan, en één borst of beide borsten zijn getroffen. De meeste oorzaken van borstpijn zijn goedaardig en onschuldig en dan is een medische behandeling onnodig. Af en toe moet de arts een onderliggende aandoening medicamenteus of chirurgisch behandelen.

• Normale fysiologische processen en pijn in de borst
• Aandoeningen en borstpijn
• Omgevingsfactoren en pijn in de borst(en)
• Pijn door structuren rond de borst
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van gevoelige borsten

Normale fysiologische processen en pijn in de borst

Cyclische borstpijn

Door hormonale veranderingen komen gevoelige borsten vaak voor rond de menstruatiecyclus. Dit type pijn aan de borsten is gekend als ‘cyclische borstpijn’ of ‘cyclische mastalgie’. Niet elke vrouw ervaart dit type pijn. Sommige vrouwen hebben een paar opeenvolgende maanden cyclische borstpijn waarna dit plots verdwijnt. Anderen ervaren bij elke menstruatiecyclus pijn in de borsten. De pijn in de borst is aanwezig in één borst of in beide borsten.

Menopauze

Ook verschijnt vaker borstpijn bij vrouwen rond de menopauze. Dit is het gevolg van sterkere of frequentere hormonale schommelingen tijdens de overgang van de menopauze.

Zwangerschap
Tijdens de zwangerschap komen eveneens gevoelige borsten tot stand.

Aandoeningen en borstpijn

Wanneer de pijn aan de borst het gevolg is van een ziekte of onderliggend probleem, is sprake van ‘pathologische borstpijn’. Diverse aandoeningen en ook medicijnen leiden tot gevoelige borsten.

Borstabces

Wanneer een abces in de borst aanwezig is, ervaart de vrouw een zeer pijnlijke, gezwollen knobbeltje in de borst. In het midden van het gezwelletje bevindt zich een infectie (een zakvormige holte dat gevuld is met pus). Meestal veroorzaakt de stafylokokkenbacterie Staphylococcus aureus deze infectie. Koorts, griepachtige symptomen, een warm gebied aan de borst, borstpijn en een rode huid boven het knobbeltje zijn mogelijke symptomen van een borstabces. De arts moet het abces draineren(pus afvoeren), en daarnaast is een antibioticakuur nodig.

Borstcyste

Borstcysten zijn kleine verzamelingen van vloeistof die zich verzameld hebben in de borst. Dit komt vaak voor bij vrouwen in de menopauze maar zijn op elke leeftijd mogelijk. Deze borstcysten verschijnen in diverse maten en texturen. Ze zwellen mogelijk op, keren soms terug en veroorzaken pijn. Ze gaan normaal gesproken spontaan weg, maar als ze toch in de borst aanwezig blijven, dan moet de arts het vocht uit de cyste draineren (afvoeren).

Borstinfectie

Mastitis, een ontsteking van het borstweefsel, komt vooral voor bij vrouwen die borstvoeding geven.

Borstkanker

Ook bij een mammacarcinoom (borstkanker) komen gevoelige borsten voor, maar meestal zijn gevoelige borsten geen teken van kanker en goedaardig.

Borstletsel

Door een trauma aan de borst krijgt de vrouw borstpijn. Ook het overmatig wrijven of krabben aan de borsten leidt tot pijn aan de borsten. Gevoelige borsten verschijnen tot slot bij een ruwe behandeling van de borsten.

Fibrocystische borsten

Bij fibrocystische veranderingen in de borsten treden gevoelige borsten op, en dit vooral voor de menstruatieperiode. In het borstweefsel treden namelijk veranderingen op wat leidt tot de vorming van cysten (abnormaal gevormde holten in lichaam), een overgroei van bepaalde cellen en zelfs littekenweefsel. Normaal gezien zijn de meeste vrouwen wel asymptomatisch of ervaren ze milde pijn waardoor een behandeling niet nodig is.

Omgevingsfactoren en pijn in de borst(en)

Implantaten

Sommige vrouwen ervaren gevoelige borsten na een borstimplantatie. Een scheur van de implantaten of een overmatige borstvergroting dragen bij aan deze symptomen.

Medicatie
Hormonale medicatie zoals orale anticonceptiva (anticonceptiepil) en hormoonvervangende therapie is een bekende oorzaak van gevoelige borsten. De hoeveelheden oestrogeen of progesteron (of beide) zijn mogelijk niet goed afgestemd voor een vrouw, of anders reageert ze op de additieven (toevoegingen) in de pil of de synthetische verbindingen. Andere medicijnen zoals antidepressiva verhogen eveneens de kans op mastodynie. Daarnaast veroorzaken cholesterolverlagende medicijnen en geneesmiddelen voor het behandelen van een hartprobleem, ook borstveranderingen met pijn als gevolg. Wanneer de arts op de hoogte is van de borstpijn en de genomen medicatie van de vrouw, zet hij mogelijk andere medicijnen in.

Slechte beha

Bij het dragen van een beha is het belangrijk om een goed passend model te kiezen dat comfortabel zit. Een te strakke beha knipt of wrijft als het ware tegen de huid, waardoor irritatie ontstaat aan de huid rond het borstweefsel. Op de markt zijn zelfs enkele beha’s verkrijgbaar die de lymfestroom verstoren en andere problemen veroorzaken. Het is belangrijk om een beha goed te testen alvorens deze aan te kopen zodat borstpijn niet tot stand komt. Daarnaast is een niet goed ondersteunende beha bij een vrouw met zeer grote borsten een mogelijke oorzaak van gevoelige borsten. Ook hierbij geldt dat een goede beha nodig is.

Pijn door structuren rond de borst

Wanneer het omliggende weefsel van de borsten is getroffen door een ziekte of verwonding, verschijnt mogelijk ook pijn aan de borst. Verder resulteren spierproblemen (vooral van de borstspieren) en ziekten van de huid boven de borsten eveneens in gevoelige borsten. Het borstweefsel zelf is dan niet aangetast. Bij volgende aandoeningen rond de borst ervaart de vrouw nog borstpijn:

• costochondritis (ontsteking van het ribkraakbeen met pijn op de borst)
• een gebroken rib
• fibromyalgie (chronische aandoening met pijn en vermoeidheid)
• gordelroos (infectie met een huiduitslag en symptomen aan het gezicht)

Symptomen

Borstpijn als gevolg van een onderliggend probleem verschijnt in combinatie met een aantal tekenen.

Afwijkingen aan de borst

• een deuk in de borst, ongelijke borsten, een wonde aan de borst
• een grotere afmeting van één borst of beide borsten (zwelling van de borst(en))
• een huiduitslag op de borst
• een schilferige huid van de borst
• gevoelige knobbeltjes op het borstoppervlak of in het borstweefsel
• jeukende borsten
• roodheid van de borst

Afwijkingen aan de tepel

• een schilferige tepelhuid
• een tepelafscheiding (vocht of bloed)
• een vervorming van de tepel zoals een ingetrokken tepel

Verder doet spanning of stress de klachten verergeren. Wanneer één of meer van deze tekenen aanwezig zijn of wanneer de pijn verergert, is het aanbevolen om meteen een arts te raadplegen. Hij voert de nodige onderzoeken uit om het onderliggend probleem te identificeren.

Diagnose en onderzoeken

Een mammografie geeft informatie over de borststructuur en eventuele afwijkingen in de borstklier. Dit is mogelijk echter een pijnlijk onderzoek waardoor de arts vaak opteert voor een echografie.

Behandeling van gevoelige borsten

Bij normale fysiologische processen van borstpijn is geruststelling voldoende. Enkele zelfzorgmaatregelen en levensstijlveranderingen verminderen de pijn aan de borst. Het is evenwel aanbevolen om bij bijkomende, aanhoudende of verergerde klachten steeds een arts op te zoeken voor medisch advies. Naast een goede bescherming voor de borsten (dragen van een goede beha) is het nodig om de hormonen in het lichaam zo goed mogelijk in balans te houden. Hierdoor verminderen gevoelige borsten bij bijvoorbeeld de menstruatieperiode, de zwangerschap, de menopauze, … Dit is bijvoorbeeld mogelijk door het nemen van voedingssupplementen, waaronder omega-3-vetzuren, vitamine E en vitamine B. Cafeïne, zout en vetrijk voedsel beperken is verder aangewezen aangezien deze de pijn doen toenemen. Verder is lichaamsbeweging nodig in combinatie met het verminderen van stress. Verder is het mogelijk om jodium op de huid aan te brengen, en dit één keer tegen bedtijd. Het jodium doet de zwelling minderen en behandelt eventuele subklinische virussen of bacteriën. Sommige vrouwen zijn gebaat bij lymfemassage. Hierdoor verbetert de lymfestroom in het lichaam (zelfs zonder gezwollen oksels of lymfoedeem, ene aandoening met zwelling van ledematen) en vermindert de pijn. Een aantal zelftechnieken zijn hierbij ook mogelijk. Verder behandelt de arts de onderliggende aandoening.

Lees verder

• Gezwollen borsten: Oorzaken van zwelling van borst(en)
• Jeukende borsten: Oorzaken van jeuk aan borst bij vrouwen
• Huiduitslag op, rond of tussen borsten: Oorzaken van uitslag
• Borstabces: Oorzaken van pijnlijke knobbel met pus in borst
• Fibrocystische veranderingen in de borsten bij vrouwen