Schilferige huid: Oorzaken van schilferende huidgebieden

Schilferige huid: Oorzaken van schilferende huidgebieden Sommige patiënten kampen met een schilferende huid. Dit is vaak het gevolg van en droge huid. Maar wanneer vrij verkrijgbare producten de schilfers op de huid niet verhelpen, lijdt de patiënt mogelijk aan een medische aandoening waarvoor een behandeling nodig is. Er zijn verschillende oorzaken voor schilferige huid. Eczeem seborreïsche dermatitis en psoriasis zijn enkele aandoeningen die mogelijk leiden tot schilfervorming op de huid. Vochtinbrengende symptomen kalmeren sommige soorten schilferige huid, maar soms zijn medicamenteuze behandelingen en/of andere medische procedures nodig.

Oorzaken van schilferige huid

Normaal gesproken werpt het lichaam elke dag zo'n 30.000 tot 40.000 huidcellen af en vervangt het lichaam deze door nieuwe huidcellen. Mensen voelen de huidcellen niet groeien en zien geen vallende of schilferende plekken. De buitenste huidlaag (opperhuid) bevat een mengsel van dode huidcellen en natuurlijke oliën, waardoor deze water vasthoudt. Als deze laag beschadigd is en er vocht uit komt, of als het huidcelvernieuwingsproces van verstoord is, ontstaat schilfering. De veroudering, blootstelling aan zonlicht, agressieve chemicaliën, sommige medicijnen en bepaalde ziekten zijn soms ook de oorzaak van een schilferige huid.

Allergische reactie en schilferige huiduitslag

Een huiduitslag treedt op wanneer het immuunsysteem reageert op allergenen (uitlokkende stoffen) op de huid. De jeukende, verhoogde randen verschijnen minuten tot uren na huidcontact met een allergeen. De huiduitslag bestaat uit rode, jeukende, schilferige gebieden. Ernstige en plotselinge allergische reacties veroorzaken soms een zwelling en ademhalingsproblemen. Voor deze ernstige allergieën (anafylaxie) is een spoedbehandeling nodig.

Sommige patiënten ervaren een uitslag met schilfers na het nemen van medicatie / Bron: Stevepb, PixabaySommige patiënten ervaren een uitslag met schilfers na het nemen van medicatie / Bron: Stevepb, Pixabay
Medicatie-allergie
Medicatie-allergie is een aandoening waarbij een patiënt dagen tot weken na het innemen van een medicijn een milde, jeukende, rode uitslag krijgt. Ernstige geneesmiddelenallergieën zijn potentieel levensbedreigend. Symptomen hiervan zijn onder andere netelroos, hartritmestoornissen, zwelling, jeuk en ademhalingsmoeilijkheden. Andere symptomen zijn koorts, maagklachten en kleine paarse of rode stippen op de huid

Contactdermatitis en huidschilfering

Bij contactdermatitis verschijnt een huiduitslag met zichtbare randen op de huid, en dit op de plaats waarmee de huid de irriterende stof heeft aangeraakt. De symptomen verschijnen uren tot dagen na contact met een allergeen. De huid is jeukend, rood, schilferig of ruw. Ook ontstaat soms blaarvorming.

Dermatomyositis

Een roodachtig-paarse, schilferige uitslag gevolgd door spierzwakte zijn de belangrijkste symptomen van deze dermatomyositis. De inflammatoire aandoening komt het vaakst voor bij vrouwen. De aandoening verschijnt op elke leeftijd. Bij de aandoening ontstaat een zwelling in de bloedvaten die de spieren en de huid voeden. De patiënt ervaart een uitslag op de oogleden, de neus, de wangen, de ellebogen, de knieën, de knokkels, de bovenborst of de rug. Spierzwakte treft meestal gebieden dichtbij het midden van het lichaam, zoals de heup, de rug, de nek en de schouders. Spierpijn is geen hoofdsymptoom, hoewel sommige patiënten dit wel melden.

Sigarettenrook vormt een risicofactor voor eczeem / Bron: Geralt, PixabaySigarettenrook vormt een risicofactor voor eczeem / Bron: Geralt, Pixabay

Eczeem (atopische dermatitis)

Als een patiënt rode, schilferige plekken heeft die veel jeuken, is dit soms een teken van eczeem. Deze veel voorkomende aandoening wordt vaak verward met een droge huid en gevoelige huid. Een schilferige huid verschijnt mogelijk overal op het lichaam. Handeczeem maakt de huid op de handpalmen en vingers droog, dik, en gebarsten (gebarsten huid). Een brandend gevoel en bloedingen van de huid zijn bovendien mogelijk door de huidaandoening. Kinderen ontgroeien vaak eczeem. Maar volwassenen die het nooit hebben gehad, krijgen hiermee soms ook te maken. Artsen weten anno oktober 2020 niet wat de oorzaak is. Een combinatie van genetica en omgevingsfactoren zijn wellicht de oorzaak. De huid reageert bijvoorbeeld op (chloor, parfum, sigarettenrook, wol, zeep, …).

Volgende symptomen komen voor:
  • een ernstige jeukende huid
  • een rode, geïrriteerde of gezwollen huid
  • korstvorming of een afscheiding
  • schilferige plekken die ruw of leerachtig aanvoelen

Er is anno oktober 2020 geen remedie voor eczeem, maar er zijn veel behandelingen, waaronder vrij verkrijgbare en voorgeschreven medicijnen, lichttherapie, immunosuppressiva en biologische medicijnen.

De huid moet regelmatig bevochtigd worden met een vochtinbrengend middel / Bron: Kiyok, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)De huid moet regelmatig bevochtigd worden met een vochtinbrengend middel / Bron: Kiyok, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)

Ichthyosis

Deze groep schilferende huidziekten is meestal familiaal bepaald. De chronische aandoening verschijnt meestal in de kindertijd. Een genetisch probleem zorgt ervoor dat de huidcellen zich ophopen, waardoor dikke, droge gebieden ontstaan die op schubben lijken. Bepaalde medicijnen of ziekten, waaronder nierfalen, sommige vormen van kanker en hiv activeren ichthyosis. Als dit gebeurt, staat dit bekend als verworven ichthyosis. Er zijn verschillende vormen. Ichthyosis vulgaris (visschubbenziekte) komt vaak voor en is meestal mild. Er is anno oktober 2020 geen remedie voor ichthyosis, maar het regelmatig scrubben en hydrateren van de huid met een vochtinbrengend middel zoals vaseline houdt de symptomen onder controle.

Infecties

Kleine insecten of organismen graven onder de huid, leggen eieren en veroorzaken een brandende jeukende uitslag (met schilfering).

Ringworm

Bij ringworm ontstaat een cirkelvormige schilferige en jeukende huiduitslag met een verhoogde rand. De huid in het midden van de ring lijkt helder en gezond bij deze schimmelinfectie. De randen van de ring verspreiden zich verder naar buiten. Antischimmelmedicijnen bestrijden ringworm.

Hoofdpijn is mogelijk een teken van het toxisch shock syndroom / Bron: Concord90, PixabayHoofdpijn is mogelijk een teken van het toxisch shock syndroom / Bron: Concord90, Pixabay

Toxisch shock syndroom

Deze zeldzame maar ernstige bacteriële infectie treedt op wanneer de bacterie Staphylococcus aureus in de bloedbaan terechtkomt en toxines (gifstoffen) produceert. De bacteriële toxines worden door het immuunsysteem herkend als superantigenen, waardoor het immuunsysteem een zeer sterke reactie uitstuurt. Een patiënt met het toxisch shock syndroom ervaart plotselinge koorts, een lage bloeddruk (hypotensie), koude rillingen, spierpijn, hoofdpijn, braken, diarree, buikpijn, duizeligheid en verwardheid. Een ander symptoom is een huiduitslag die lijkt op zonnebrand en overal in het lichaam te zien is, inclusief de handpalmen en voetzolen. Antibiotica bestrijden deze aandoening.

Virale infecties

Virale huidinfecties (zoals mazelen of waterpokken) veroorzaken een milde tot ernstige huiduitslag met schilfering en koorts.

Voetschimmel

Patiënten met voetschimmel ervaren jeuk, prikkende en brandende gevoelens tussen de tenen of op de voetzolen. Ook ontstaan mogelijk jeukende blaren op de voeten. De patiënt heeft verder verkleurde, kruimelige en dikke teennagels bij deze zeer snel besmettelijke aandoening. Bovendien voelt de huid op de voeten ruw aan. Topische (op de huid aangebrachte) antischimmelcrèmes, gels of sprays verhelpen de infectie meestal snel, maar om er zeker van te zijn dat de huid volledig vrij is van de schimmels, moet een patiënt de getroffen huidgebieden mogelijk nog gedurende twee weken behandelen nadat de uitslag is verdwenen

Kanker

Actinische keratosen

Schilferige vlekken die komen en gaan wijzen mogelijk op actinische keratosen. Dit is een voorloper van kanker. De patiënt krijgt schilferende huidgebieden als hij te veel tijd in een zonnebank of onbeschermd in de zon doorbrengt. Zonder behandeling ontstaat een plaveiselcelcarcinoom, een vorm van huidkanker. Meestal ontwikkelt de patiënt meerdere actinische keratosen. Het belangrijkste symptoom is een dik, geschubd en verkleurd stukje huid. Soms voelt het gebied ruw aan of lijkt het op schuurpapier maar ziet het er normaal uit. Het is soms pijnlijk bij aanraking. Het vlekje schilfert soms en de huid voelt dan weer normaal aan. De probleemlocatie komt echter meestal terug wanneer de patiënt wordt blootgesteld aan zonlicht. De arts verwijdert de actinische keratosen om de ontwikkeling van kanker te voorkomen.

Huidkanker

Een plaveiselcelcarcinoom verschijnt meestal als schilferige vlekken op lichaamsdelen die veel blootstelling aan de zon krijgen. Deze vlekken doen soms ook denken aan wratten en verschijnen soms als huidzweren met een verhoogde rand en korstvorming. Deze letsels, die de grootte van een erwt tot een kastanje hebben, kunnen bloeden door een kras of schaafwonde. Ze kunnen blijven bestaan, maar ze kunnen ook genezen en dan terugkeren. Iedereen ontwikkelt mogelijk dit type huidkanker, maar mensen met een lichte huid, licht haar en lichte ogen lopen het grootste risico. Een plaveiselcelcarcinoom is soms dodelijk als het blijft groeien, dus een snelle diagnose en verwijdering van een plaveiselcelcarcinoom is nodig.

Andere kankervormen

Ook een cutaan T-cellymfoom (bloedkanker met symptomen aan de huid) en een non-Hodgkin-lymfoom (kanker in lymfocyten van immuunsysteem) zijn vormen van kanker die mogelijk leiden tot een huid die schilfert.

Lichen planus

Lichen planus is een veel voorkomende aandoening die begint als glanzende, roodpaarse bultjes. Naarmate er meer groeien, creëren ze dikke bosjes van een ruwe, schilferige huid, meestal op de enkels en schenen. De bultjes zijn soms ook zichtbaar op de polsen, de onderrug en de geslachtsdelen. Ze jeuken vaak en veroorzaken soms blaarvorming. Lichen planus tast soms ook de binnenkant van de mond en de nagels aan. Volwassenen van middelbare leeftijd krijgen hiermee het vaakst te maken. Artsen weten niet precies wat de oorzaak is van lichen planus anno oktober 2020. Mogelijk is dit een auto-immuunziekte. Het komt vaak voor bij patiënten die hepatitis C hebben.

Luieruitslag en schilfers op huidgebieden

Baby’s met een luieruitslag hebben rode, geïrriteerde of schilferige huid op de billen. Deze veel voorkomende aandoening komt meestal voor bij baby's in de leeftijd van negen tot twaalf maanden. Het verschijnt rond de plooien van de dijen en genitaliën (plaatsen die bedekt zijn met een luier). Luieruitslag kan het gevolg zijn van een allergie of geïrriteerde huid. De aandoening is soms ook te wijten aan een schimmelinfectie. Schimmels gedijen immers in warme, vochtige omgevingen. Regelmatig de luiers wisselen en de huid schoon en droog houden zijn enkele behandeltips voor luieruitslag. Verdwijnt de luieruitslag niet, dan is een medische opinie nodig voor het bepalen van de oorzaak en het inzetten van de behandeling.

Pityriasis rosea

Vrouwen of meisjes in de leeftijd van 10 tot 35 jaar hebben meer kans op pityriasis rosea. Deze huidaandoening kenmerkt zich door een ronde of roze vlek in het midden van het lichaam, de armen of de benen. Een cluster van schilferige vlekken volgt ongeveer één à twee weken later. De ronde plekken hebben verhoogde randen. Er zijn mogelijk weinig of geen schilferende huidklachten bij kinderen of zwangere vrouwen. Andere symptomen zijn vermoeidheid en hoofdpijn. Artsen denken dat een virale infectie (zoals herpesvirus 6, 7 of 8) deze schilferige uitslag veroorzaakt. Pityriasis rosea is gemakkelijk te verwarren met ringworm. De aandoening verdwijnt meestal vanzelf binnen twee maanden. Bij jeuk schrijft de arts mogelijk topische steroïden voor.

Psoriasis

Psoriasis is een niet-besmettelijke ziekte die door te geven is in families. Plaque psoriasis kenmerkt zich door dikke rode, verhoogde plekken op de huid die bedekt zijn met een zilverwitte schubben. Artsen denken de chronische huidziekte het gevolg is van een defect immuunsysteem. Nieuwe huidcellen groeien sneller dan normaal, maar oude huidcellen vallen er niet van af. De nieuwe en oude cellen klonteren samen, waardoor dikke, jeukende plekken, zweren en schubben ontstaan Er zijn verschillende soorten psoriasis. Huidschilfering komt het meest voor bij plaque psoriasis. Deze schilfers verschijnen op de knieën, de hoofdhuid, de ellebogen, de handpalmen, de onderrug en de voetzolen. De aandoening zorgt soms ook voor nagelafwijkingen (nagelpsoriasis). Psoriasis is een chronische aandoening waarvoor anno oktober 2020 geen genezing bestaat. Vele voorgeschreven behandelingsopties zijn mogelijk bij psoriasis zoals onder andere medicijnen, lasertherapie en lichttherapie.

Seborreïsche dermatitis

Seborreïsche dermatitis is een huidaandoening die roos veroorzaakt. De huidziekte gaat gepaard met witte, olieachtige schilfers van dode huid in de haren en op de schouders. Verder ontstaat soms een jeukende hoofdhuid en roodheid van de huid bij roos. De hoofdhuid en nabijgelegen huid voelen vettig aan en zijn bezaaid met gele of witte korstige schilfers. De patiënt heeft zelfs vlokken in de wenkbrauwen. Dit type roos tast ook de huid achter de oren en aan de zijkanten van de neus aan. Het gebruik van een antiroosshampoo die zink pyrithione, selenium sulfide of ketoconazol bevat, vermindert de klachten.

Stasis dermatitis

Stasis dermatitis ontwikkelt zich in lichaamsdelen met een slechte bloedstroom, meestal in de voeten en onderbenen. De aandoening veroorzaakt zwellingen in de enkels en gezwollen onderbenen. Dit symptoom verbetert door de benen hoger te plaatsen. Bekende symptomen zijn onder meer een gevlekt, donker uiterlijk van de huid en spataderen. Verder ontwikkelt de patiënt mogelijk een droge, korstige, jeukende huid die rood of pijnlijk is en een glanzend uiterlijk heeft. Ook zweervorming met een vochtafscheiding en korstvorming behoren tot de mogelijke tekenen van stasis dermatitis.

Te traag werkende bijschildklier (hypoparathyreoïdie)

Hypoparathyreoïdie is een zeldzame aandoening die optreedt als de bijschildklieren in de nek niet voldoende parathyroïdhormoon (PTH) produceren. Patiënten met te weinig PTH hebben lage niveaus van calcium (hypocalciëmie) en hoge niveaus van fosfor (hyperfosfatemie) in het lichaam. De patiënt heeft spierpijn of spierkrampen, tintelingen, branderigheid of gevoelloosheid in de vingertoppen, tenen en lippen en spierspasmen, vooral rond de mond. Andere symptomen van een te traag werkende bijschildklier zijn fragmentarisch haarverlies, een droge huid, broze nagels, vermoeidheid, angst, een depressie en epileptische aanvallen.

Te traag werkende schildklier

Een te traag werkende schildklier (hypothyreoïdie) tast veel lichaamsdelen aan waaronder de huid. De kleine klier aan de nekbasis produceert hormonen die het metabolisme reguleren. De meest voorkomende reden dat van de productie van te weinig schildklierhormoon door de schildklier, is een auto-immuunziekte zoals de ziekte van Hashimoto, waarbij het immuunsysteem per ongeluk de schildklier aanvalt. Bekende symptomen van een te traag werkende schildklier zijn snel koud krijgen, traagheid, geheugenverlies, neerslachtigheid, en ook een droge, ruwe en schilferige huid. Een bloedonderzoek onthult de schildklieraandoening. Een behandeling met schildklierhormonen is nodig.

Ziekte van Kawasaki

Meestal zijn kinderen jonger dan vijf jaar aangetast door de ziekte van Kawasaki. De patiënt ervaart een rode, gezwollen tong (aardbeitong), hoge koorts, gezwollen, rode handpalmen en voetzolen, gezwollen lymfeklieren en bloeddoorlopen ogen. Meestal verbetert de aandoening spontaan, maar af en toe veroorzaakt de ziekte ernstige hartproblemen.

Het preventief gebruik van een zonnebrandmiddel voorkomt zonnebrand / Bron: Dimitrisvetsikas1969, PixabayHet preventief gebruik van een zonnebrandmiddel voorkomt zonnebrand / Bron: Dimitrisvetsikas1969, Pixabay

Zonnebrand en schilferende huid

Een schilferige huid als gevolg van zonnebrand is de manier waarop het lichaam de UV-beschadigde cellen kwijt wil raken. Het is belangrijk om bij zonnebrand de huid te koelen met koude kompressen of een koele douche of bad te nemen. Vervolgens moet de patiënt de huid bevochtigen terwijl deze nog vochtig is. Om te voorkomen dat een persoon zich in de eerste plaats verbrandt, is het belangrijk om een breedspectrum zonnebrandmiddel aan te brengen met een SPF (zonbeschermingsfactor) van 30 of hoger op alle blootgestelde huidgebieden. Verder moeten mensen schaduw opzoeken indien mogelijk. Tot slot is het dragen van een breedgerande hoed, een zonnebril en UV-beschermende kleding nuttig.

Andere oorzaken van huidschilfering

Enkele andere oorzaken zijn bekend voor een huid die schilfert:

Lees verder

© 2018 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Acral peeling skin syndrome: Schilfering van huidAcral peeling skin syndrome: Schilfering van huidHet acral peeling skin syndrome is een erfelijke huidaandoening waarbij een patiënt een pijnloze schilfering van de bove…
Schilferige vingers: symptomen, oorzaken & behandelingSchilferige vingers: symptomen, oorzaken & behandelingSchilferige vingers is een vervelende klacht met verschillende mogelijke oorzaken. De huid op de vingers en vingertoppen…
Ruwe plekken op de huid: oorzaken schrale plekken op de huidRuwe plekken op de huid: oorzaken schrale plekken op de huidRuwe plekken op de huid kunnen vele oorzaken hebben, sommige onschadelijk en weer andere schadelijk. Daarom is het uiter…
Jeuk achter de oren: oorzaken, symptomen en behandelingJeuk achter de oren: oorzaken, symptomen en behandelingJeuk achter de oren kan het gevolg zijn van een aantal oorzaken, variërend van allergieën tot infecties. Om jeuk, ook we…

Laag geboortegewicht baby: Oorzaken, symptomen & behandelingLaag geboortegewicht baby: Oorzaken, symptomen & behandelingEen laag geboortegewicht duidt op baby's die zijn geboren met een gewicht van minder dan 2.500 gram. Circa zeven procent…
Handpalmpijn: Oorzaken van pijn in handpalm of handpalmenHandpalmpijn: Oorzaken van pijn in handpalm of handpalmenPijn in de handpalm is het gevolg van schade door een acuut letsel aan de botten, gewrichten of zenuwen van de hand. De…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Hans, Pixabay
  • Geraadpleegd op 4 oktober 2020:
  • Ichthyosis Treatment, https://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/what-is-ichthyosis#1
  • Treating lichen planus, https://www.nhsinform.scot/illnesses-and-conditions/skin-hair-and-nails/lichen-planus#treating-lichen-planus
  • Geraadpleegd op 25 december 2018:
  • 13 Reasons You Have Scaly Skin—and How to Get Rid of It, https://www.health.com/psoriasis/get-rid-scaly-skin-causes
  • Causes, https://www.mayoclinic.org/symptoms/peeling-skin/basics/causes/sym-20050672
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010
  • Scaling skin, https://www.healthline.com/health/scaling-skin
  • Scaly skin conditions, https://www.dermnetnz.org/topics/scaly-skin-conditions/
  • Scaly skin, https://www.nativeremedies.com/ailment/dry-scaly-skin-info.html
  • Scaly Skin? Potential Causes, Symptoms, and Treatment Options, https://www.zwivel.com/blog/scaly-skin/
  • Skin Peeling – What It Is, Causes, And Treatments, https://www.stylecraze.com/articles/skin-peeling-what-is-causes-and-treatments/#gref
  • What Is Scaly Skin?, https://onlinedoctor.superdrug.com/scaly-skin.html
  • Why Do I Have Scaly Skin?, https://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/guide/scaly-skin#1
  • Why Is My Skin Peeling? 10 Peeling Skin Causes & Treatments, https://www.buoyhealth.com/symptoms-a-z/skin-peeling/
  • Afbeelding bron 1: Stevepb, Pixabay
  • Afbeelding bron 2: Geralt, Pixabay
  • Afbeelding bron 3: Kiyok, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  • Afbeelding bron 4: Concord90, Pixabay
  • Afbeelding bron 5: Dimitrisvetsikas1969, Pixabay
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 04-10-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 21
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.