Schilferige huid aan vingertoppen: Oorzaken en behandeling

Regelmatig kampen patiënten met een afschilferende huid aan de vingers en dan vooral aan de vingertoppen. Dit gebeurt wanneer de huid uitgedroogd (bijvoorbeeld droge weersomstandigheden) of verbrand (zonnebrand) is. Er zijn echter ook een aantal andere oorzaken van een schilferige huid aan de vingers, zoals een huidziekte of een auto-immuunaandoening. Mogelijk treden ook andere tekenen op, zoals roodheid van de huid, brandende gevoelens, pijn of jeuk. Enkele oorzaken van een schilferende huid aan de vingertoppen behoeven geen behandeling. Bij andere oorzaken zet de arts medicatie of andere behandelingen in.

• Acral peeling skin syndrome
• Contactdermatitis, schilferige huid door allergische reactie
• Eczeem, chronische huidziekte met droge en jeukende huid
• Handeczeem
• Dyshidrotisch eczeem
• Exfoliatieve keratolyse, huidziekte met schilfering aan vingertoppen
• Psoriasis, chronische huidaandoening
• Vingerzuigen en schilferende huid aan vingers
• Ziekte van Kawasaki
• Ziekte van Behçet
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Acral peeling skin syndrome

Bij het acral peeling skin syndrome kampen patiënten met een schilferige bovenste huidlaag. De pijnloze aandoening manifesteert zich meestal bij de geboorte of tijdens de vroege kinderjaren. Door vochtigheid, warmte of wrijving (bijvoorbeeld door kledij) verergeren de symptomen. De huid onder de schilfers is tijdelijk rood en jeukt.

Contactdermatitis, schilferige huid door allergische reactie

Contactdermatitis ontstaat wanneer een patiënt iets aanraakt waarop hij allergisch reageert. Wanneer een patiënt bijgevolg een ring van nikkel draagt terwijl hij lijdt aan een nikkelallergie of latex handschoenen draagt wanneer hij lijdt aan een latexallergie, gaat de huid langs de vingers meteen of na enkele dagen schilferen.

Andere symptomen bestaan uit:

• blaren
• een brandend gevoel
• een gebarsten huid en schilferige huid
• een rode, jeukende huiduitslag
• een zwelling
• gevoeligheid

De niet-besmettelijke uitslag verdwijnt wanneer de patiënt de stof vermijdt die leidt tot de klachten. De klachten zijn normaal gesproken niet levensbedreigend, maar wanneer de tekenen aanhouden, of verschijnen op de geslachtsdelen of op het gezicht, is medisch advies noodzakelijk.

Eczeem, chronische huidziekte met droge en jeukende huid

Handeczeem

Handeczeem (handdermatitis) treft meestal patiënten waarbij de handen langdurig in contact komen met chemicaliën. Vooral poetshulpen en kappers zijn aangetast door handeczeem. Genetische factoren spelen mogelijk een rol bij het ontstaan van deze niet-besmettelijke aandoening. Patiënten met handdermatitis kampen met een gebarsten huid, een schilferende huid, jeuk, pijn of ongemak en roodheid van de huid. Patiënten moeten de handen (zonder ringen aan de vingers) met lauw water en milde zeep wassen. Daarna gebruiken ze een vochtinbrengende crème met een hoog oliegehalte. Ook ’s nachts bevochtigen patiënten best de handen en dragen ze katoenen handschoenen. Het gebruik van handschoenen overdag is ook wenselijk wanneer de patiënt in contact komt met chemische of andere irriterende middelen of handdesinfectiemiddelen op alcoholbasis. Afwassen gebeurt verder ook best met handschoenen aan.

Dyshidrotisch eczeem

Dyshidrotisch eczeem, een meer ernstige vorm van handeczeem. Artsen weten anno september 2024 niet wat de oorzaak is, maar volgende risicofactoren zijn bekend:

• allergieën zoals hooikoorts
• blootstelling aan irriterende stoffen, zoals bepaalde metalen
• eczeem op een ander lichaamsdeel
• leeftijd: twintig tot vijftig jaar oud
• overmatig zweten
• roken

De huidaandoening leidt tot met vocht gevulde blaren op de handpalmen, de zijkanten van de vingers, en/of de voetzolen. Een brandende huid en een huid die schilfert zijn het resultaat van deze chronische huidziekte. De blaren genezen binnen de paar weken. De langdurige huidaandoening veroorzaakt na verloop van tijd huidveranderingen, zoals een harde huid, roodheid van de huid, een schilferige huid en een gebarsten huid. De patiënt is gebaat met ontstekingsremmende zalven, via de mond ingenomen steroïden en vochtinbrengende middelen.

Exfoliatieve keratolyse, huidziekte met schilfering aan vingertoppen

Exfoliatieve keratolyse is een veel voorkomende huidziekte die vooral jongere patiënten in de zomer treft. De exacte oorzaak is niet bekend anno september 2024, maar een verergering van de symptomen ontstaat door contact met irriterende stoffen (zepen, wasmiddelen, oplosmiddelen, …). Een patiënt met deze ziekte kampt met schilfering aan de vingertoppen, blaarvorming, roodheid en droogheid van de huid en barstjes in de huid. Patiënten opteren best voor milde, geurloze zepen en reinigingsproducten.

Psoriasis, chronische huidaandoening

Psoriasis is een chronische huidziekte die net zoals eczeem leidt tot roodheid, schilfering, barstjes en zelfs blaren op de huid. Meestal treft de ziekte de ellebogen, de knieën, de hoofdhuid en/of de lage rug, maar soms zijn ook de vingertoppen aangetast. De oorzaak van de huidaandoening is onbekend anno september 2024, maar vermoedelijk is psoriasis een auto-immuunziekte. Risicofactoren voor psoriasis zijn:

• alcoholmisbruik
• een huidletsel
• een infectie
• een tekort aan vitamine D
• roken
• sommige medicijnen, zoals bètablokkers en lithium
• stress

Voor de ongeneeslijke aandoening bestaan diverse op de huid toegepaste medicijnen die de symptomen verlichten. Ook fototherapie (behandeling via licht) is inzetbaar voor behandelingen met psoriasis. Werken deze behandelingen niet of onvoldoende, dan zet de arts medicatie in die het immuunsysteem onderdrukt, zoals methotrexaat of cyclosporine.

Vingerzuigen en schilferende huid aan vingers

Wanneer patiënten (vooral kinderen) op de vingers of duimen zuigen, leidt dit snel tot schilferende vingertoppen, pijn en/of zweervorming. Meestal ontgroeien kinderen deze gewoonte, maar toezicht en opvolging is vaak wel nodig. Ook volwassenen gaan soms vingerzuigen. Dit gebeurt vooral als gevolg van stress.

Ziekte van Kawasaki

De ziekte van Kawasaki is een zeldzame aandoening met onbekende oorzaak (november 2019) die vooral kinderen treft. Bekende symptomen zijn onder meer:

• bloedvatenontsteking
• koorts
• schilferige huid aan vingertoppen
• uitslag
• roodheid van de mond en lippen
• ontsteking van de ogen
• swelling van de handen en voeten
• rillingen

De ziekte van Kawasaki kan resulteren in hart- en vaatziekten, zoals aortaklepstenose, dus tijdige behandeling is belangrijk. De behandeling bestaat voornamelijk uit intravenuze immunoglobulinen en aspirine om ontstekingen tegen te gaan en bloedstolsels te voorkomen.

Ziekte van Behçet

De ziekte van Behçet is een zeldzame auto-immuunziekte die chronische ontstekingen in meerdere delen van het lichaam veroorzaakt. De aandoening leidt tot ontsteking van de bloedvaten en kan symptomen zoals mondzweren, huiduitslag, oogontstekingen en gewrichtspijn veroorzaken. De aandoening kan ook schilfering van de huid aan de vingertoppen veroorzaken. Behandeling bestaat vaak uit medicijnen om ontstekingen te verminderen en symptomen te verlichten.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van een schilferende huid aan de vingers gebeurt vaak door een arts op basis van een lichamelijk onderzoek en de medische geschiedenis van de patiënt. Soms zijn aanvullende onderzoeken nodig, zoals huidbiopten of allergietests, om de oorzaak te bepalen.

Behandeling

De behandeling van een schilferende huid aan de vingers is afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Bij veelvoorkomende oorzaken zoals eczeem of psoriasis kan behandeling bestaan uit het gebruik van moisturizers, topische steroïden, en het vermijden van irriterende stoffen. Bij allergische reacties kan het vermijden van de allergiebron helpen. Bij ernstige of chronische gevallen kunnen systemische medicijnen of andere gespecialiseerde behandelingen nodig zijn.

Prognose

De prognose voor een schilferende huid aan de vingers varieert afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Veel gevallen verbeteren met behandeling en levensstijlveranderingen. Sommige aandoeningen, zoals psoriasis en eczeem, kunnen chronisch zijn, maar met adequate behandeling kunnen de symptomen beheerst worden.

Complicaties

Mogelijke complicaties van een schilferende huid aan de vingers zijn infecties door krabben of beschadiging van de huid. Bij chronische aandoeningen kunnen blijvende huidveranderingen optreden, zoals verdikking of verharding van de huid.

Preventie

Preventie van een schilferende huid aan de vingers kan bestaan uit het vermijden van irriterende stoffen, het regelmatig gebruiken van moisturizers, het dragen van beschermende handschoenen bij contact met chemische stoffen, en het opvolgen van medische adviezen bij bekende huidaandoeningen.

Lees verder

• Schilferige huid: Oorzaken van schilferende huidgebieden
• Acral peeling skin syndrome: Schilfering van huid