Schilferige huid aan vingertoppen: Oorzaken en behandeling

Regelmatig kampen patiënten met een afschilferende huid aan de vingers en dan vooral aan de vingertoppen. Dit gebeurt wanneer de huid uitgedroogd (bijvoorbeeld droge weersomstandigheden) of verbrand (zonnebrand) is. Er zijn echter ook een aantal andere oorzaken van een schilferige huid aan de vingers, zoals een huidziekte of een auto-immuunaandoening. Mogelijk treden ook andere tekenen op, zoals roodheid van de huid, brandende gevoelens, pijn of jeuk. Enkele oorzaken van een schilferende huid aan de vingertoppen behoeven geen behandeling. Bij andere oorzaken zet de arts medicatie of andere behandelingen in.

• Acral peeling skin syndrome
• Contactdermatitis, schilferige huid door allergische reactie
• Eczeem, chronische huidziekte met droge en jeukende huid
• Handeczeem
• Dyshidrotisch eczeem
• Exfoliatieve keratolyse, huidziekte met schilfering aan vingertoppen
• Psoriasis, chronische huidaandoening
• Vingerzuigen en schilferende huid aan vingers
• Ziekte van Kawasaki
• Ziekte van Behçet
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties
• Preventie
• Praktische tips voor het omgaan met een schilferige huid aan vingertoppen
• Begrijp de oorzaken van schilfering
• Hydrateer je huid regelmatig
• Bescherm je huid tegen irriterende stoffen
• Vermijd schadelijke zepen
• Zorg voor een evenwichtig voedingspatroon
• Verminder stress
• Behandel onderliggende huidaandoeningen
• Voorkom infecties
• Houd je handen gehydrateerd tijdens het slapen
• Raadpleeg een arts bij aanhoudende klachten

Acral peeling skin syndrome

Bij het acral peeling skin syndrome kampen patiënten met een schilferige bovenste huidlaag. De pijnloze aandoening manifesteert zich meestal bij de geboorte of tijdens de vroege kinderjaren. Door vochtigheid, warmte of wrijving (bijvoorbeeld door kledij) verergeren de symptomen. De huid onder de schilfers is tijdelijk rood en jeukt.

Contactdermatitis, schilferige huid door allergische reactie

Contactdermatitis ontstaat wanneer een patiënt iets aanraakt waarop hij allergisch reageert. Wanneer een patiënt bijgevolg een ring van nikkel draagt terwijl hij lijdt aan een nikkelallergie of latex handschoenen draagt wanneer hij lijdt aan een latexallergie, gaat de huid langs de vingers meteen of na enkele dagen schilferen.

Andere symptomen bestaan uit:

• blaren
• een brandend gevoel
• een gebarsten huid en schilferige huid
• een rode, jeukende huiduitslag
• een zwelling
• gevoeligheid

De niet-besmettelijke uitslag verdwijnt wanneer de patiënt de stof vermijdt die leidt tot de klachten. De klachten zijn normaal gesproken niet levensbedreigend, maar wanneer de tekenen aanhouden, of verschijnen op de geslachtsdelen of op het gezicht, is medisch advies noodzakelijk.

Eczeem, chronische huidziekte met droge en jeukende huid

Handeczeem

Handeczeem (handdermatitis) treft meestal patiënten waarbij de handen langdurig in contact komen met chemicaliën. Vooral poetshulpen en kappers zijn aangetast door handeczeem. Genetische factoren spelen mogelijk een rol bij het ontstaan van deze niet-besmettelijke aandoening. Patiënten met handdermatitis kampen met een gebarsten huid, een schilferende huid, jeuk, pijn of ongemak en roodheid van de huid. Patiënten moeten de handen (zonder ringen aan de vingers) met lauw water en milde zeep wassen. Daarna gebruiken ze een vochtinbrengende crème met een hoog oliegehalte. Ook ’s nachts bevochtigen patiënten best de handen en dragen ze katoenen handschoenen. Het gebruik van handschoenen overdag is ook wenselijk wanneer de patiënt in contact komt met chemische of andere irriterende middelen of handdesinfectiemiddelen op alcoholbasis. Afwassen gebeurt verder ook best met handschoenen aan.

Dyshidrotisch eczeem

Dyshidrotisch eczeem, een meer ernstige vorm van handeczeem. Artsen weten anno september 2024 niet wat de oorzaak is, maar volgende risicofactoren zijn bekend:

• allergieën zoals hooikoorts
• blootstelling aan irriterende stoffen, zoals bepaalde metalen
• eczeem op een ander lichaamsdeel
• leeftijd: twintig tot vijftig jaar oud
• overmatig zweten
• roken

De huidaandoening leidt tot met vocht gevulde blaren op de handpalmen, de zijkanten van de vingers, en/of de voetzolen. Een brandende huid en een huid die schilfert zijn het resultaat van deze chronische huidziekte. De blaren genezen binnen de paar weken. De langdurige huidaandoening veroorzaakt na verloop van tijd huidveranderingen, zoals een harde huid, roodheid van de huid, een schilferige huid en een gebarsten huid. De patiënt is gebaat met ontstekingsremmende zalven, via de mond ingenomen steroïden en vochtinbrengende middelen.

Exfoliatieve keratolyse, huidziekte met schilfering aan vingertoppen

Exfoliatieve keratolyse is een veel voorkomende huidziekte die vooral jongere patiënten in de zomer treft. De exacte oorzaak is niet bekend anno september 2024, maar een verergering van de symptomen ontstaat door contact met irriterende stoffen (zepen, wasmiddelen, oplosmiddelen, …). Een patiënt met deze ziekte kampt met schilfering aan de vingertoppen, blaarvorming, roodheid en droogheid van de huid en barstjes in de huid. Patiënten opteren best voor milde, geurloze zepen en reinigingsproducten.

Psoriasis, chronische huidaandoening

Psoriasis is een chronische huidziekte die net zoals eczeem leidt tot roodheid, schilfering, barstjes en zelfs blaren op de huid. Meestal treft de ziekte de ellebogen, de knieën, de hoofdhuid en/of de lage rug, maar soms zijn ook de vingertoppen aangetast. De oorzaak van de huidaandoening is onbekend anno september 2024, maar vermoedelijk is psoriasis een auto-immuunziekte. Risicofactoren voor psoriasis zijn:

• alcoholmisbruik
• een huidletsel
• een infectie
• een tekort aan vitamine D
• roken
• sommige medicijnen, zoals bètablokkers en lithium
• stress

Voor de ongeneeslijke aandoening bestaan diverse op de huid toegepaste medicijnen die de symptomen verlichten. Ook fototherapie (behandeling via licht) is inzetbaar voor behandelingen met psoriasis. Werken deze behandelingen niet of onvoldoende, dan zet de arts medicatie in die het immuunsysteem onderdrukt, zoals methotrexaat of cyclosporine.

Vingerzuigen en schilferende huid aan vingers

Wanneer patiënten (vooral kinderen) op de vingers of duimen zuigen, leidt dit snel tot schilferende vingertoppen, pijn en/of zweervorming. Meestal ontgroeien kinderen deze gewoonte, maar toezicht en opvolging is vaak wel nodig. Ook volwassenen gaan soms vingerzuigen. Dit gebeurt vooral als gevolg van stress.

Ziekte van Kawasaki

De ziekte van Kawasaki is een zeldzame aandoening met onbekende oorzaak (november 2019) die vooral kinderen treft. Bekende symptomen zijn onder meer:

• bloedvatenontsteking
• koorts
• schilferige huid aan vingertoppen
• uitslag
• roodheid van de mond en lippen
• ontsteking van de ogen
• swelling van de handen en voeten
• rillingen

De ziekte van Kawasaki kan resulteren in hart- en vaatziekten, zoals aortaklepstenose, dus tijdige behandeling is belangrijk. De behandeling bestaat voornamelijk uit intravenuze immunoglobulinen en aspirine om ontstekingen tegen te gaan en bloedstolsels te voorkomen.

Ziekte van Behçet

De ziekte van Behçet is een zeldzame auto-immuunziekte die chronische ontstekingen in meerdere delen van het lichaam veroorzaakt. De aandoening leidt tot ontsteking van de bloedvaten en kan symptomen zoals mondzweren, huiduitslag, oogontstekingen en gewrichtspijn veroorzaken. De aandoening kan ook schilfering van de huid aan de vingertoppen veroorzaken. Behandeling bestaat vaak uit medicijnen om ontstekingen te verminderen en symptomen te verlichten.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van een schilferende huid aan de vingers gebeurt vaak door een arts op basis van een lichamelijk onderzoek en de medische geschiedenis van de patiënt. Soms zijn aanvullende onderzoeken nodig, zoals huidbiopten of allergietests, om de oorzaak te bepalen.

Behandeling

De behandeling van een schilferende huid aan de vingers is afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Bij veelvoorkomende oorzaken zoals eczeem of psoriasis kan behandeling bestaan uit het gebruik van vochtinbrengende middelen, topische steroïden, en het vermijden van irriterende stoffen. Bij allergische reacties kan het vermijden van de allergiebron helpen. Bij ernstige of chronische gevallen kunnen systemische medicijnen of andere gespecialiseerde behandelingen nodig zijn.

Prognose

De prognose voor een schilferende huid aan de vingers varieert afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Veel gevallen verbeteren met behandeling en levensstijlveranderingen. Sommige aandoeningen, zoals psoriasis en eczeem, kunnen chronisch zijn, maar met adequate behandeling kunnen de symptomen beheerst worden.

Complicaties

Mogelijke complicaties van een schilferende huid aan de vingers zijn infecties door krabben of beschadiging van de huid. Bij chronische aandoeningen kunnen blijvende huidveranderingen optreden, zoals verdikking of verharding van de huid.

Preventie

Preventie van een schilferende huid aan de vingers kan bestaan uit het vermijden van irriterende stoffen, het regelmatig gebruiken van vochtinbrengende middelen, het dragen van beschermende handschoenen bij contact met chemische stoffen, en het opvolgen van medische adviezen bij bekende huidaandoeningen.

Praktische tips voor het omgaan met een schilferige huid aan vingertoppen

Een schilferige huid aan de vingertoppen kan ongemakkelijk en soms pijnlijk zijn. Het kan veroorzaakt worden door verschillende factoren, zoals droge lucht, irriterende stoffen, allergieën of onderliggende medische aandoeningen. Het effectief aanpakken van dit probleem vereist een combinatie van zelfzorg en mogelijk medische behandeling. Hieronder vind je praktische tips.

Begrijp de oorzaken van schilfering

Een schilferige huid aan de vingertoppen ontstaat vaak door uitdroging, herhaald contact met water of irriterende chemicaliën, zoals schoonmaakmiddelen of zeep. Andere oorzaken kunnen zijn eczeem, psoriasis, huidziekten, of een allergische reactie. In sommige gevallen is een tekort aan vitaminen, zoals vitamine B of D, een mogelijke factor. Identificeer wat de oorzaak kan zijn door je recente activiteiten of blootstelling te analyseren.

Hydrateer je huid regelmatig

Een droge huid is een van de meest voorkomende oorzaken van schilfering. Gebruik een ongeparfumeerde en intens hydraterende crème of zalf om de huidbarrière te herstellen. Producten met ingrediënten zoals sheaboter, glycerine of lanoline zijn effectief. Breng de moisturizer meerdere keren per dag aan, vooral na het wassen van je handen.

Bescherm je huid tegen irriterende stoffen

Om verdere schade te voorkomen, draag handschoenen bij het schoonmaken of werken met chemicaliën. Kies voor nitrilhandschoenen als je een allergie voor latex hebt. Vermijd ook contact met extreem warm of koud water, omdat dit de huid kan uitdrogen en verergeren.

Vermijd schadelijke zepen

Gebruik milde, ongeparfumeerde zepen of reinigers om je handen te wassen. Vermijd agressieve antibacteriële zepen die je huid kunnen uitdrogen. Na het wassen van je handen, dep ze droog in plaats van te wrijven om irritatie te verminderen.

Zorg voor een evenwichtig voedingspatroon

Een tekort aan essentiële voedingsstoffen kan bijdragen aan een schilferige huid. Zorg ervoor dat je voldoende water drinkt en voedingsmiddelen consumeert die rijk zijn aan omega-3 vetzuren, zoals vis en noten, om de huid van binnenuit te voeden. Overweeg bij tekorten ook vitaminen zoals B-complex, vitamine D en E te suppleren na overleg met een arts.

Verminder stress

Stress kan aandoeningen zoals eczeem of psoriasis verergeren. Probeer stress te beheersen met technieken zoals ademhalingsoefeningen, meditatie of yoga. Als stress een belangrijke factor is, kan een gesprek met een psycholoog of therapeut nuttig zijn.

Behandel onderliggende huidaandoeningen

Als de schilfering aanhoudt of gepaard gaat met jeuk, roodheid of pijn, kan er sprake zijn van een aandoening zoals eczeem, psoriasis of een huidziekte. Bezoek een dermatoloog voor een juiste diagnose en behandeling. De arts kan medicatie voorschrijven, zoals corticosteroïden of speciale zalven, om de symptomen te verminderen.

Voorkom infecties

Door schilfering kunnen kleine scheurtjes in de huid ontstaan, wat het risico op infecties verhoogt. Gebruik een antibacteriële crème als je open wondjes hebt en bedek ze met een pleister. Let op tekenen van infectie, zoals zwelling, pusvorming of een warm gevoel rond de aangedane plek, en raadpleeg bij twijfel een arts.

Houd je handen gehydrateerd tijdens het slapen

Voor extra verzorging kun je een dikke laag hydraterende crème aanbrengen voordat je gaat slapen en katoenen handschoenen dragen. Dit helpt de crème beter in te trekken en voorkomt uitdroging gedurende de nacht.

Raadpleeg een arts bij aanhoudende klachten

Als de schilfering niet verbetert na het volgen van deze tips, of als de klachten verergeren, is medische hulp nodig. Dit kan wijzen op een onderliggende aandoening die verdere behandeling vereist. Houd je aan de voorgeschreven therapieën en volg controleafspraken op.

Lees verder

• Schilferige huid: Oorzaken van schilferende huidgebieden
• Acral peeling skin syndrome: Schilfering van huid