Alcoholmisbruik: Overmatig en herhaald alcoholgebruik

Alcoholmisbruik is een aandoening die ontstaat door herhaaldelijk en excessief alcoholgebruik, gekenmerkt door een patroon van aanhoudend en ongepast alcoholgebruik. Ondanks het besef van de gezondheidsrisico’s blijven veel mensen doorgaan met drinken. Dit probleem kan ernstige gevolgen hebben voor zowel het professionele als het persoonlijke leven, evenals voor de fysieke en mentale gezondheid. Vaak hebben mensen met alcoholmisbruik steeds meer alcohol nodig om dezelfde effecten te bereiken. Het plotseling stoppen met alcohol kan leiden tot ontwenningsverschijnselen. Het is essentieel om bij overmatig alcoholgebruik professionele medische hulp te zoeken en steun te ontvangen van familie, vrienden en steungroepen om succesvol te herstellen. Alcoholverslaving kan leiden tot tal van lichamelijke en geestelijke complicaties.

• Synoniemen van alcoholmisbruik
• Oorzaken van alcoholisme
• Risicofactoren voor alcoholmisbruik
• Symptomen van een drankprobleem
• Diagnose en onderzoek
• Behandeling van alcoholverslaving
• Prognose bij overmatig alcoholgebruik
• Lichamelijke en mentale complicaties van overmatig alcoholgebruik

Synoniemen van alcoholmisbruik

Alcoholmisbruik wordt vaak aangeduid met de volgende termen:

• alcoholafhankelijkheid
• alcoholisme
• alcoholverslaving
• drankmisbruik
• drankprobleem
• overmatig alcoholgebruik
• problematisch alcoholgebruik

Oorzaken van alcoholisme

De oorzaken van alcoholisme zijn complex en vaak een combinatie van genetische, psychologische en omgevingsfactoren. Hoewel er geen eenduidige oorzaak is, spelen de volgende factoren een rol:

Genetische aanleg
Psychologische factoren zoals stress, trauma of psychiatrische aandoeningen
Omgevingsfactoren zoals sociaal-culturele invloeden en gezinsdynamiek

Risicofactoren voor alcoholmisbruik

Er zijn verschillende risicofactoren die de kans op drankproblemen vergroten:

• Een ouder met een alcoholprobleem
• Jongvolwassenen die onder groepsdruk staan
• Psychische aandoeningen zoals depressie, bipolaire stoornis, angststoornissen of schizofrenie
• Eenvoudige toegang tot alcohol
• Laag zelfbeeld
• Relatieproblemen
• Een stressvolle levensstijl

Symptomen van een drankprobleem

Alcoholisme wordt gediagnosticeerd wanneer één of meer van de volgende symptomen al minstens een jaar aanwezig zijn:

• Oplopen van verwondingen door alcoholgebruik, zoals bij autorijden of het bedienen van machines
• Onbeschermde seks tijdens of na alcoholconsumptie
• Voortdurend drinken ondanks problemen in relaties met familie en vrienden
• Ontwenningsverschijnselen bij het verminderen of stoppen van alcoholconsumptie
• Toenemende behoefte aan alcohol om dezelfde effecten te bereiken
• Ontbreken van werk of school door alcoholgebruik of slechtere prestaties door drinken
• Onvermogen om te stoppen met drinken, ondanks het besef van gezondheidsrisico’s
• Ongepland meer drinken of langere tijd blijven drinken
• Sterke drang naar alcohol of cravings
• Stoppen met deelname aan vrijetijdsactiviteiten
• Veel tijd en moeite steken in het verkrijgen van alcohol of het herstellen van de effecten ervan
• Pogingen om te stoppen met drinken zonder succes

Diagnose en onderzoek

Een arts stelt de diagnose alcoholmisbruik door de patiënt te ondervragen over zijn medische en familiegeschiedenis, alcoholgebruik en symptomen. De ernst van de symptomen bepaalt de urgentie van de behandeling. Vaak is een volledig bloedonderzoek nodig om de diagnose te bevestigen en eventuele lichamelijke schade te beoordelen.

Behandeling van alcoholverslaving

Veel patiënten met alcoholverslaving moeten volledig stoppen met alcoholgebruik, wat bekendstaat als onthouding. Succesvolle behandeling vereist vaak sterke sociale en familiale steun. Sommige mensen kunnen hun alcoholconsumptie zelf verminderen, wat kan leiden tot verbeteringen in gezondheid, relaties en prestaties op werk of school. Onthouding is de enige manier om een drankprobleem effectief te behandelen. De behandeling moet gepersonaliseerd worden, aangezien wat voor de ene persoon werkt, niet altijd voor een ander werkt. Effectieve behandelmethoden kunnen onder andere bestaan uit:

• Gedragstherapie
• Steungroepen
• Medicatie

Stoppen met drinken op korte termijn

Een belangrijke eerste stap is het bewust worden van de hoeveelheid alcohol die wordt geconsumeerd. Dit helpt ook om de gezondheidsrisico’s te begrijpen. Een arts moet worden geraadpleegd om een veilig plan te maken voor het stoppen met drinken, vooral als er een risico op ontwenningsverschijnselen bestaat. Het stoppen met grote hoeveelheden alcohol moet onder medische begeleiding gebeuren om complicaties te voorkomen.

Ondersteuning op lange termijn

Ondersteuningsprogramma's
Diverse ondersteuningsprogramma’s helpen patiënten bij het stoppen met drinken. Deze programma's bieden meestal:

• Counseling en therapie om gedachten en gedrag te monitoren
• Lichamelijke gezondheidszorg
• Voorlichting over alcoholgebruik en de gevolgen ervan

Begeleiding
Patiënten kunnen terecht in gespecialiseerde ontwenningsklinieken. Medicatie kan helpen om het verlangen naar alcohol te verminderen en kan vaak effectief zijn in combinatie met langdurige begeleiding en steungroepen. Het is belangrijk om te begrijpen dat terugval niet ongebruikelijk is en dat professionele hulp essentieel is om terugvallen te voorkomen.

Behandeling van onderliggende problemen

Alcoholmisbruik kan soms een symptoom zijn van onderliggende psychische problemen zoals depressie of angststoornissen. Het is belangrijk om deze psychische stoornissen te behandelen naast de alcoholverslaving om een duurzame herstel te bevorderen.

Prognose bij overmatig alcoholgebruik

De effectiviteit van de behandeling hangt af van de mate van succes bij het stoppen of verminderen van alcoholgebruik. Het kan meerdere pogingen vergen om succesvol te stoppen met drinken. Een combinatie van medische behandeling, professionele begeleiding en steun van familie en steungroepen is cruciaal voor langdurig herstel.

Lichamelijke en mentale complicaties van overmatig alcoholgebruik

Mentale gevolgen

Overmatig alcoholgebruik kan leiden tot ernstige mentale gezondheidsproblemen, waaronder:

• Alcoholische hallucinaties
• Psychose
• Delirium
• Geheugenverlies en dementie
• Verhoogde labiele stemming, depressie en angst
• Woede en suïcidaal gedrag
• Sociale en seksuele ontremming of juist extreme terughoudendheid

Lichamelijke gevolgen
Alcoholmisbruik verhoogt het risico op diverse gezondheidsproblemen, waaronder:

• Alcoholische neuropathie (schade aan perifere zenuwen)
• Tremoren (beven van de handen)
• Bloedingen in het spijsverteringskanaal
• Letsel aan botten
• Complicaties bij diabetes
• Pancreatitis (alvleesklierontsteking)
• Hypertensie (hoge bloeddruk)
• Leverziekten, waaronder levercirrose
• Neusbloedingen
• Overdosis (per ongeluk of opzettelijk)
• Rode neus
• Stinkende ontlasting
• Verzwakt immuunsysteem
• Vieze okselgeur
• Erectiestoornissen
• Huidproblemen
• Gastritis (maagslijmvliesontsteking)
• Hart- en vaatziekten
• Hersencelschade
• Foetaal alcoholsyndroom (aangeboren afwijkingen door alcoholgebruik tijdens de zwangerschap)
• Gasgangreen (bacteriële infectie met gasophoping onder de huid)
• Wernicke-Korsakov-syndroom (schade aan de hersenen met afwijkingen in beweging, ogen en cognitie)
• Hypofosfatemie (laag fosfaatgehalte in het bloed)
• Kanker, zoals slokdarmkanker, leverkanker, colonkanker, borstkanker en andere kankersoorten
• Kokhalzen
• Koud zweten
• Maagzweren
• Ochtendhoofdpijn
• Oogproblemen, zoals nystagmus (snelle oogbewegingen) en andere oogproblemen
• Oogproblemen bij baby’s door het foetaal alcoholsyndroom
• Seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s)
• Slapeloosheid
• Slecht voedingspatroon
• Terugtrekkingsaanvallen tijdens onthouding
• Veranderingen in de menstruatiecyclus
• Vitaminetekorten, zoals vitamine A-tekort, vitamine B-tekort en vitamine K-tekort
• Zenuwschade

Lees verder

• Alcohol en ouderen: Geestelijke en lichamelijke effecten
• Alcoholische leverziekte: Vetlever, hepatitis en cirrose
• Alcoholische neuropathie: Symptomen aan o.a. armen en benen
• Levercirrose (cirrose) door hepatitis of alcoholmisbruik
• Foetaal alcoholsyndroom: Afwijkingen bij baby’s door alcohol