Alcoholmisbruik: wanneer vormt alcoholgebruik een probleem?

Wanneer heb je een probleem met alcohol en wanneer is je alcoholgebruik min of meer normaal? Dat is een vraag waar al jarenlang discussies over gevoerd worden. Voorwerp van de meningsverschillen is dan vaak het gemiddeld aantal glazen per dag. Het wereldwijd als referentie geldend handboek voor psychiatrische aandoeningen, de DSM-5, brengt duidelijkheid over de criteria van alcoholmisbruik. Je kan stellen dat je alcoholgebruik problematisch is geworden als minstens twee van 11 criteria op jou van toepassing zijn. Welke zijn die DSM-5 criteria voor alcoholmisbruik?

Heb jij een alcoholprobleem?

Alcohol is een maatschappelijk algemeen aanvaard product dat in tal van dranken voorkomt. Het gebruik van alcoholische dranken kan gezond zijn mits dit met mate gebeurt. Waar precies de grens tussen "normaal" (met mate) en "abnormaal" (overmatig en problematisch) alcoholgebruik ligt, is vaak voer voor hevige discussies. Volgens sommigen heb je al een alcoholprobleem als je drie glazen alcohol per dag drinkt, terwijl anderen dit als een aanvaardbare hoeveelheid beschouwen. Voor wie wil weten of er sprake is van een alcoholprobleem, met andere woorden alcoholmisbruik, kan de wetenschap duidelijkheid bieden dankzij het DSM-5 handboek.

Problematisch alcoholgebruik volgens de DSM-5

De DSM-5 is een wetenschappelijk handboek dat wereldwijd een referentie is voor het bepalen en beschrijven van de symptomen van psychiatrische ziektebeelden. DSM staat voor Diagnostic and Statistic Manual of Mental Disorders, wat betekent: diagnostisch en statistisch handboek van mentale stoornissen. In 2013 kwam de vijfde versie uit van dit referentiewerk dat internationaal gebruikt wordt door artsen, psychologen en psychiaters om mentale aandoeningen te kwalificeren. Ook het problematisch gebruik van alcohol is in dit handboek opgenomen en beschreven.

Alcoholmisbruik: 11 criteria van de DSM-5

De DSM-5 bracht elf criteria samen die te maken zouden hebben met problematisch gebruik van alcohol. Niet alle vermelde criteria hoeven van toepassing te zijn, maar hoe meer criteria gelden voor jouw situatie, hoe erger het probleem is. Je kan zeggen dat je een zorgwekkend alcoholprobleem hebt als je voldoet aan minstens twee van de volgende elf voorwaarden.

1: Verplichtingen

Je gebruikt zoveel alcohol dat de verplichtingen en verantwoordelijkheden die je hebt op het vlak van je werk, je privéleven en je sociaal leven niet kan nakomen.

2: Gevaarlijke situaties

Wanneer je alcohol drinkt leidt dit regelmatig tot situaties waarin je lichamelijk gevaar loopt. Denk bijvoorbeeld aan dronken achter het stuur zitten, of dronken de straat oversteken en daarbij het gevaar van de situatie niet inzien.

3: Lichamelijke tolerantie

Je bent zo vaak aan het drinken dat je lichaam er stilaan aan gewend is geraakt. Om dronken te kunnen worden heb je alsmaar grotere hoeveelheden alcohol nodig.

4: Gevolgen alcoholgebrek

Bij een gebrek aan alcohol, wanneer je niet kan drinken, ga je duidelijk verschijnselen ontwikkelen die het gevolg zijn van ontwenning. Ontwenningsverschijnselen uiten zich vooral in zweten, beven, zenuwachtig en onzeker zijn, en in extreme gevallen kan dit leiden tot flauwvallen, aanvallen van epilepsie, delirium of zelfs coma.

5: Geen beheersing

Als je eens begint te drinken, dan slaag je er niet in de hoeveelheid alcohol binnen de perken te houden. Een verlies aan beheersing en een gebrek aan controle van het alcoholgebruik is dan ook typerend voor problematische drinkers.

6: Stoppen met drinken

Volledig met alcohol stoppen is voorlopig onmogelijk voor je, terwijl er nochtans duidelijk tekenen zijn dat je gebruik een slechte invloed heeft op je gezondheid.

7: Mislukte pogingen om te minderen

Ook een vermindering van je alcoholgebruik is erg moeilijk voor je en is je nog niet gelukt, of toch niet op een consequente en definitieve manier.

8: Dagindeling

Je dagindeling is zodanig dat je op de meeste momenten wel tijd besteed aan het drinken van alcohol. De tussenpozen tussen de innames van alcohol zijn erg klein.

9: Dagelijkse activiteiten

De eenvoudige activiteiten die voor de meeste mensen normaal zijn, vormen voor jou een probleem en worden vervangen door het drinken van alcohol.

10: Altijd zin

Zowat heel de dag heb je voortdurend zin in alcohol. De drang om drank tot je te nemen is dan ook erg groot en is iets waar je constant mee bezig bent.

11: Sociaal vlak

Mogelijk heeft je alcoholgebruik al geleid tot problematische situaties op sociaal of persoonlijk vlak, maar dat heeft je nog niet kunnen weerhouden om te blijven drinken. Een relatiebreuk of sociale isolatie hebben je nog niet kunnen aanzetten om je alcoholgebruik te minderen of stop te zetten.

Lees verder

• Hoe stoppen met alcohol drinken? Tips
• Stoppen met alcohol: symptomen, bijwerkingen & gevolgen
• Volledig stoppen met alcohol drinken: wat zijn de voordelen?
• Chronische pancreatitis: oorzaken, symptomen & behandeling