Stress: Symptomen, gevolgen en tips bij gestrest zijn

Stress: Symptomen, gevolgen en tips bij gestrest zijn Stress maakt mensen mogelijk ziek. Stress werkt namelijk niet alleen in op de emoties. Het verergert ook elk mogelijk gezondheidsprobleem. Diverse aandoeningen komen vaker voor door stress, zoals obesitas, hartaandoeningen, de ziekte van Alzheimer, diabetes mellitus (suikerziekte), een depressie, maag- en darmproblemen. Bij stress reageert het lichaam door de bloedvaten te vernauwen (vasoconstrictie). De bloeddruk en de pols stijgen. De persoon gaat sneller ademen. De bloedbaan wordt vervolgens overspoeld met hormonen zoals cortisol en adrenaline. Het lichaam is ontworpen om kleine doses stress te verwerken. Voor het verwerken van chronische stress is het lichaam echter niet uitgerust en dan ontstaan na langere tijd nadelige gevolgen. Het volgen van enkele eenvoudige tips voor het verlichten van stress vermindert de stress en verlaagt het risico op gezondheidsproblemen.

Terminologie: Wat is stress?

Reactie van het lichaam

Stress is de reactie van het lichaam op schadelijke echte of waargenomen situaties. Wanneer een persoon zich bedreigd voelt, vindt er een chemische reactie in het lichaam plaats die de persoon in staat stelt te handelen op een manier om letsel te voorkomen. Deze reactie staat bekend als vecht-of-vlucht-reactie of de stressreactie. Tijdens stressreacties verhoogt de hartslag, versnelt de ademhaling, spannen de spieren aan en stijgt de bloeddruk. De gestreste persoon is dan klaar om te handelen.

Voor iedereen iets anders

Stress betekent verschillende dingen voor verschillende mensen. Sommige mensen ervaren stress door een bepaalde uitlokkende factor terwijl dit voor anderen weinig zorgen oplevert. Sommige mensen zijn beter in staat om met stress om te gaan dan anderen. En niet alle stress is slecht. In kleine hoeveelheden helpt stress om taken te volbrengen en te voorkomen dat de persoon gewond raakt. Stress zorgt er bijvoorbeeld voor dat een persoon op de rem gaat slaan om niet tegen een auto voor hem te botsen.

Symptomen

Stress tast diverse aspecten van het leven aan: de emoties, het gedrag, het denkvermogen en de lichamelijke gezondheid. Mensen gaan verschillend om met stress en daarom zijn de klachten variabel.

Cognitief

Cognitieve symptomen van stress zijn onder meer:
  • concentratieproblemen
  • constant zorgen
  • een slecht oordeel
  • pessimistisch zijn of alleen de negatieve kant zien
  • racende gedachten
  • vergeetachtigheid en desorganisatie

Emoties

Emotionele symptomen van stress zijn onder meer:
  • anderen vermijden
  • gemakkelijk geagiteerd, gefrustreerd en prikkelbaar
  • moeilijkheden hebben om zich te ontspannen en de geest te kalmeren
  • overweldigd gevoel, alsof de persoon de controle verliest of zelf controle moet nemen
  • zich eenzaam, waardeloos en neerslachtig voelen
  • zich slecht voelen over zichzelf (een laag zelfbeeld)

Gedrag

Gedragssymptomen van stress zijn:
  • een verhoogd gebruik van alcohol, drugs of sigaretten
  • meer zenuwachtig gedrag vertonen, zoals nagelbijten, friemelen, …
  • veranderingen in eetlust: te veel eten of niet kunnen eten
  • verantwoordelijkheden uitstellen en vermijden

Hoofdpijn is één van de mogelijke symptomen van stress / Bron: Geralt, PixabayHoofdpijn is één van de mogelijke symptomen van stress / Bron: Geralt, Pixabay

Lichamelijke gezondheid

Lichamelijke symptomen van stress zijn:

Gevolgen van gestrest gevoel

Astma
Stress verergert astma, een aandoening waarbij een ontsteking ontstaat van de luchtwegen in de longen. Chronische stress van een ouder verhoogt zelfs het risico op astma bij hun kinderen.

Depressie en angst
Chronische stress houdt verband met hogere percentages van een depressie en angst. Mensen met stress in verband met hun baan (veeleisend werk met weinig beloningen) hebben zelfs 80% meer risico om depressief te worden dan mensen met minder stress. Ook paniekaanvallen komen vaker voor bij personen die chronische stress ervaren.

Diabetes mellitus (suikerziekte)
Stress verergert suikerziekte op twee manieren. Ten eerste verhoogt stress de kans op slecht gedrag, zoals ongezond eten en overmatig drinken. Ten tweede verhoogt stress de glucosespiegels van mensen met diabetes mellitus type 2 waardoor hyperglykemie (verhoogde bloedsuikerspiegels) ontstaat.

Hartziekte
Stress verhoogt het risico op een hoge bloeddruk en hartproblemen. Stress verhoogt de hartslag en de bloedstroom direct en veroorzaakt de afgifte van cholesterol en triglyceriden in de bloedbaan. Stress is mogelijk ook gerelateerd aan andere problemen zoals een verhoogde kans op roken of obesitas, die indirect de kans op een hartaandoening verhogen. Artsen weten dat plotselinge emotionele stress soms een uitlokkende factor is voor ernstige hartproblemen, waaronder een hartaanval. Mensen met chronische hartziekten moeten acute stress vermijden, en leren omgaan met onvermijdelijke stress.

Hoofdpijn
Stress is één van de meest voorkomende uitlokkende factoren voor hoofdpijn, meer bepaald voor spanningshoofdpijn en migraine (aanvallen van een aura en/of eenzijdige hoofdpijn).

Huid- en haarproblemen
Huidaandoeningen zoals acne (ontsteking van talgklieren), psoriasis (chronische huidziekte met droge huid en schilfers) en eczeem (chronische huidziekte met droge en jeukende huid) komen sneller voor bij mensen die gestrest zijn. Diverse huidproblemen komen dus voor bij door stress. Stress gaat eveneens sneller gepaard met permanent haarverlies.

Kanker
Stress is geassocieerd met verschillende soorten kanker. Stress zet het immuunsysteem van het lichaam namelijk onder druk dan is het lichaam slecht uitgerust om een belangrijke ziekte zoals kanker te bestrijden.

Menstruatieproblemen
Vrouwen met langdurige stress ervaren sneller menstruele problemen.

Door langdurige stress ontstaat sneller obesitas / Bron: Tobyotter, Flickr (CC BY-2.0)Door langdurige stress ontstaat sneller obesitas / Bron: Tobyotter, Flickr (CC BY-2.0)
Obesitas (zwaarlijvigheid)
Overtollig vet in de buik veroorzaakt veel meer gezondheidsrisico's dan vet op de benen of heupen. Mensen met veel stress zijn meer vatbaar voor complicaties door obesitas (zwaarlijvigheid). Stress veroorzaakt hogere niveaus van het hormoon cortisol en dat vergroot de hoeveelheid vet die in de buik wordt afgezet.

Maag- en darmproblemen
Stress verergert maagzweren, gastritis (maagslijmvliesontsteking), gastro-oesofageale refluxziekte (aandoening met symptomen van brandend maagzuur), colitis ulcerosa (chronische darmziekte met diarree) en het prikkelbaredarmsyndroom (darmaandoening met symptomen van diarree en constipatie).

Seksuele disfunctie
Impotentie en een voortijdige ejaculatie (zaadlozing) bij mannen en een verlies van seksueel verlangen bij zowel mannen als vrouwen zijn andere gevolgen van een chronische blootstelling aan stress.

Slapeloosheid
Stress zorgt ervoor dat mensen 's nachts wakker blijven vanwege zorgen, angsten of onzekerheid over de toekomst. Sommige mensen maken zich zorgen over hun werk, terwijl anderen zich zorgen maken over familieproblemen of gezondheidsproblemen. Veel dingen in het leven zijn stressvol en veroorzaken slaapproblemen als mensen deze zaken niet kunnen loslaten.

Versnelde veroudering
Stress heeft invloed op het verouderingsproces. Een bepaald gebied van de chromosomen vertoont effecten van een versnelde veroudering bij de aanwezigheid van stress. Door aanhoudende stress verouderen mensen gemiddeld 9 tot 17 extra jaren.

Verkoudheden en andere virale infecties
Mensen die gestrest zijn, hebben vaak een slechter werkend immuunsystemen. Daardoor zijn ze sneller en gemakkelijker ziek dan anders.

Verstoorde bloedsomloop
Stress zorgt ervoor dat de aderen in het lichaam verstrakken als reactie op de vecht-of-vluchtreactie. Hierdoor is de bloedstroom door het lichaam verminderd en ontstaan sneller problemen zoals bloedstolsels, een slechte bloedcirculatie of zelfs een beroerte (onvoldoende bloedtoevoer naar de hersenen met mentale en lichamelijke symptomen).

Vertraagd herstel van systemische of lokale infecties
Mentale of emotionele stress vertraagt de fysieke genezing van lokale infecties, zoals een insectenbeet, of systemische infecties, zoals een voedselvergiftiging.

Voortijdig overlijden
Oudere zorgverleners die voor hun echtgenoten zorgen hebben van nature veel stress. Zij hebben een veel hoger sterftecijfer dan mensen van hun leeftijd die geen zorgverlener zijn.

Ziekte van Alzheimer
Stress verergert mogelijk de ziekte van Alzheimer, waardoor de hersenletsels zich sneller vormen. Door minder stress vertraagt de progressie van de ziekte soms.

Tips voor het verlichten van stress

Stressmanagementtechnieken zorgen voor een beter emotioneel gevoel en een betere gezondheid. Het aanpakken van stress vermindert bijvoorbeeld het risico op een tweede hartinfarct. Stress verlichten verbetert bovendien het afweersysteem. Enkele tips verlichten de stress.

Diep ademen

Slechts een paar minuten diep ademhalen maakt mensen kalmer en remt fysiologische stressreactie. Elke dag op een specifiek tijdstip de tijd nemen om zich te ontspannen, is een goed idee. Dit is dan mogelijk via diepe ademhalingstechnieken. Dit is bovendien overal mogelijk: op kantoor of in de wagen. Tijdens het uitademen is het belangrijk om een specifieke spiergroep te ontspannen. De persoon start met de spieren in de kaak. Bij een volgende ademhaling ontspant hij de schouders. De persoon gaat door totdat hij diverse lichaamsdelen heeft ontspannen en hij zich kalm voelt.

In het nu leven

Mensen die gestrest zijn, leven vaak in de toekomst of anders in het verleden. Ze maken zich te veel zorgen over wat ze hierna moeten doen of hebben spijt over iets wat ze in het verleden al gedaan hebben. Om wat stressverlichting te krijgen, is het belangrijk om zich te richten op het nu. Hiervoor is het belangrijk om zichzelf terug te brengen naar het huidige moment. Denk bijvoorbeeld bij het lopen over het gevoel dat in de benen beweegt. Bij het eten is het bijvoorbeeld nuttig om zich te focussen op de smaak en sensatie.

Ontspanningstechnieken, meditatie of yoga

Stress aanpakken is ook mogelijk dankzij ontspanningstechnieken, meditatie of yoga. Vaak kost het wat tijd en oefening alvorens één van deze maatregelen effectief is. Wel bieden deze adviezen een uitstekend effect op de stemming op de korte termijn en de gezondheid op de lange termijn.

Problemen in het juiste perspectief houden

Vaak concentreren mensen zich op een specifiek probleem en verliezen ze het juiste perspectief. Nadenken over de dingen waarvoor een persoon dankbaar is, is een mooie eigenschap. Door zich te richten op de basismomenten van geluk zoals bijvoorbeeld kunnen zien en lopen of fijne familieleden of vrienden hebben, is het mogelijk om stress te verminderen.

Regelmatige lichaamsbeweging is effectief voor het verminderen van stress / Bron: Skeeze, PixabayRegelmatige lichaamsbeweging is effectief voor het verminderen van stress / Bron: Skeeze, Pixabay

Regelmatige lichaamsbeweging

Regelmatige lichaamsbeweging is de sleutel tot langdurig stressmanagement. Mensen die fysiek bewegen hebben een betere gemoedstoestand en meer energie dan mensen die dat niet doen. Bovendien verlaagt regelmatige lichaamsbeweging de risico's voor veel gezondheidsproblemen.

Situatie herschrijven

Een persoon die te laat zal zijn op een afspraak, schiet van nature snel in de stress, maar dit helpt helemaal niet want hierdoor zal de persoon zeker niet op tijd arriveren. De persoon benut de extra tijd beter voor zichzelf. Hij kan bijvoorbeeld blij zijn dat hij tijdens deze extra minuten geen andere verplichtingen heeft.

Lees verder

© 2018 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Wat doet stress met je lichaam?Wat doet stress met je lichaam?Iedereen kent het wel: stress. Hoewel de een er gevoeliger voor is dan de ander, hebben we er allemaal wel eens mee te m…
Het stresshormoon cortisolHet stresshormoon cortisolProblemen op het werk, burnout, relatieproblemen: wanneer er langdurig sprake is van spanning, angst en stress, krijgt m…
HyperventilatieHyperventilatieWe weten er allemaal wat van en relatief gezien hebben veel mensen in meer of mindere mate last van hyperventilatie. Maa…
Angst voor de gevolgen van stressAngst voor de gevolgen van stressStress is een echte welvaart ziekte geworden. Iemand met stress heeft vele nare lichamelijke klachten door vijgekomen st…

Epstein-parels: Goedaardige bultjes in gehemelte van baby'sEpstein-parels: Goedaardige bultjes in gehemelte van baby'sEpstein-parels zijn kleine witte tot gele cysten. Deze vormen zich op het tandvlees en het gehemelte (dak van de mond) b…
Parels van Epstein: wit bultje tandvlees/gehemelte bij babyParels van Epstein: wit bultje tandvlees/gehemelte bij babyParels van Epstein duiden op witte bultjes op het tandvlees van een baby of een wit bultje op het gehemelte. Deze bultje…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: JESHOOTScom, Pixabay
  • Geraadpleegd op 13 september 2018:
  • 10 Health Problems Related to Stress That You Can Fix, https://www.webmd.com/balance/stress-management/features/10-fixable-stress-related-health-problems#1
  • 11 Signs and Symptoms of Too Much Stress,
  • 7 kinds of stress-related illness, http://www.stressbusting.co.uk/stress-related-illness/
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010
  • How stress can destroy your health: 6 illnesses you never knew were caused by stress - and how to beat them, https://www.dailymail.co.uk/health/article-4051868/How-stress-destroy-health-6-illnesses-never-knew-caused-stress-beat-them.html
  • Illnesses Caused by Stress, https://www.everydayhealth.com/emotional-health/stress/illnesses-caused-stress/
  • Stress Symptoms, https://www.webmd.com/balance/stress-management/stress-symptoms-effects_of-stress-on-the-body#1
  • Stress! Don't Let It Make You Sick, https://www.aarp.org/health/healthy-living/info-2014/stress-and-disease.html
  • Stress, https://medlineplus.gov/stress.html
  • Afbeelding bron 1: Geralt, Pixabay
  • Afbeelding bron 2: Tobyotter, Flickr (CC BY-2.0)
  • Afbeelding bron 3: Skeeze, Pixabay
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 16-12-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 14
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.