Stress: Symptomen, gevolgen en tips bij gestrest zijn
Stress kan ernstige gevolgen hebben voor de gezondheid en kan elk gezondheidsprobleem verergeren. Het is niet alleen een kwestie van emoties; stress beïnvloedt talrijke lichamelijke processen en kan leiden tot een breed scala aan aandoeningen. Enkele van de aandoeningen die vaak worden verergerd door stress zijn obesitas, hartaandoeningen, de ziekte van Alzheimer, diabetes mellitus (suikerziekte), depressie, en maag- en darmproblemen. Stress veroorzaakt een fysiologische reactie in het lichaam die onder andere de bloedvaten vernauwt (vasoconstrictie), waardoor de bloeddruk en de polsslag stijgen en de ademhaling versnelt. Dit leidt tot een verhoogde afgifte van hormonen zoals cortisol en adrenaline. Hoewel het lichaam in staat is om korte periodes van stress te verwerken, kan chronische stress leiden tot ernstige gezondheidsproblemen.
Terminologie: Wat is stress?
Reactie van het lichaam
Stress is de reactie van het lichaam op situaties die als bedreigend of schadelijk worden ervaren, hetzij echt, hetzij waargenomen. Deze reactie staat bekend als de vecht-of-vlucht-reactie. Tijdens een stressreactie verhoogt de hartslag, versnelt de ademhaling, spannen de spieren zich aan, en stijgt de bloeddruk. Het lichaam bereidt zich voor op actie door een stroom van hormonen, zoals adrenaline en cortisol, vrij te geven. Dit stelt de persoon in staat om snel te handelen en letsel te voorkomen.
Voor iedereen iets anders
Stress wordt door iedereen anders ervaren. Wat de ene persoon als stressvol beschouwt, kan voor een ander nauwelijks zorgen veroorzaken. Sommige mensen hebben een grotere veerkracht en kunnen beter omgaan met stress, terwijl anderen sneller overweldigd raken. Niet alle stress is negatief; een gezonde hoeveelheid stress kan motiverend werken en bijdragen aan het behalen van doelen of het vermijden van gevaar. Bijvoorbeeld, een lichte stress kan ervoor zorgen dat iemand extra oplettend rijdt om een verkeersongeluk te vermijden.
Epidemiologie
Stress is een veelvoorkomend fenomeen dat wereldwijd mensen beïnvloedt, met aanzienlijke variaties in prevalentie afhankelijk van verschillende factoren zoals leeftijd, geslacht, sociale en economische omstandigheden. Het kan acute of chronische vormen aannemen en is een belangrijke bijdrage aan een breed scala aan lichamelijke en geestelijke gezondheidsproblemen.
Prevalentie van stress wereldwijd
Volgens diverse onderzoeken is stress een van de meest gerapporteerde gezondheidsproblemen wereldwijd. De prevalentie varieert sterk, met sommige studies die aangeven dat meer dan 70% van de volwassenen in westerse landen aangeeft regelmatig stress te ervaren. De frequentie en ernst van stress kunnen echter variëren afhankelijk van het type stressor, zoals werkgerelateerde druk, persoonlijke of familiale problemen, en andere levensomstandigheden.
Stress bij ouderen
Ouderen hebben ook te maken met stress, hoewel de aard en de oorzaken vaak verschillen van die bij jongere volwassenen. Sociale isolatie, gezondheidsproblemen, en verlies van dierbaren zijn veelvoorkomende stressoren voor ouderen. De prevalentie van stress in deze groep is relatief hoog, maar vaak wordt stress bij ouderen niet altijd herkend, aangezien de symptomen subtieler kunnen zijn.
Stress in verband met werk
Werkgerelateerde stress is een van de meest gerapporteerde oorzaken van stress bij volwassenen. Dit wordt veroorzaakt door factoren zoals hoge werkdruk, lange werktijden, een gebrek aan controle over werkprocessen, en conflict met collega’s of leidinggevenden. Het is een aanzienlijk probleem in veel industrieën en kan leiden tot burn-out, een aandoening die steeds meer wordt erkend als een gevolg van langdurige werkgerelateerde stress.
Mechanisme
Stress heeft een complex biologisch en psychologisch mechanisme dat meerdere systemen in het lichaam beïnvloedt. Het mechanisme achter stress omvat zowel onmiddellijke reacties als langdurige effecten die een impact hebben op de gezondheid van een individu. Het begrijpen van het mechanisme van stress is essentieel voor het ontwikkelen van effectieve behandelingen.
De rol van het sympathische zenuwstelsel
Wanneer het lichaam een stressvolle situatie ervaart, wordt het sympathische zenuwstelsel geactiveerd, wat leidt tot de zogenaamde "vecht-of-vlucht"-reactie. Deze reactie verhoogt de productie van adrenaline en noradrenaline, wat resulteert in fysiologische veranderingen zoals een verhoogde hartslag, verhoogde bloeddruk, en verwijding van de luchtwegen. Dit stelt het lichaam in staat om snel te reageren op bedreigingen.
Hormonale reacties: de rol van cortisol
Cortisol, een stresshormoon dat door de bijnieren wordt geproduceerd, speelt een sleutelrol bij de fysiologische reacties op stress. Het helpt het lichaam om energie vrij te maken door het verhogen van de bloedsuikerspiegel en het remmen van minder belangrijke lichaamsfuncties. Bij langdurige blootstelling aan stress kunnen chronisch verhoogde cortisolniveaus echter schadelijk zijn voor de gezondheid, wat kan leiden tot ontstekingen, verzwakte immuniteit, en andere gezondheidsproblemen.
Neurologische processen en de hersenen
De hersenen spelen een cruciale rol in het verwerken van stress. De amygdala, een hersengebied dat betrokken is bij emotionele reacties, detecteert bedreigingen en activeert de hypothalamus-hypofyse-bijnier (HPA) as, wat de afgifte van stresshormonen stimuleert. Als deze reactie chronisch is, kan het leiden tot veranderingen in de hersenstructuren die betrokken zijn bij geheugen en emotionele regulatie, wat kan bijdragen aan de ontwikkeling van angst- en stemmingsstoornissen.
Oorzaken
Stress kan door een breed scala aan factoren worden veroorzaakt, die zowel extern als intern kunnen zijn. Het is vaak een combinatie van verschillende oorzaken die bijdragen aan de intensiteit en duur van de stress die een persoon ervaart.
Externe stressoren
Externe factoren zoals werkdruk, relatieproblemen, financiële moeilijkheden, en veranderingen in het leven kunnen allemaal bijdragen aan stress. Deze factoren kunnen acuut zijn, zoals het verlies van een dierbare, of langdurig, zoals voortdurende werkdruk. Het vermogen van een individu om met deze stressoren om te gaan, hangt sterk af van hun copingmechanismen en de steun die ze ontvangen van hun sociale netwerk.
Interne factoren
Naast externe factoren kunnen interne factoren, zoals een laag zelfbeeld, perfectionisme, of een angstige persoonlijkheid, de vatbaarheid voor stress vergroten. Mensen die zich constant zorgen maken of die moeite hebben met het reguleren van emoties, kunnen gevoeliger zijn voor stressvolle situaties.
Fysieke gezondheidsproblemen
Chronische ziekten zoals hartaandoeningen, diabetes, en auto-immuunziekten kunnen ook bijdragen aan stress. Het omgaan met de fysieke symptomen van een ziekte kan psychologisch belastend zijn, wat leidt tot verhoogde stress. Daarnaast kan stress het risico op het ontwikkelen van fysieke aandoeningen verhogen, waardoor een vicieuze cirkel ontstaat.
Risicofactoren
Er zijn verschillende risicofactoren die de kans op het ontwikkelen van stress kunnen vergroten. Het identificeren van deze risicofactoren kan helpen om preventieve maatregelen te nemen en de impact van stress op de gezondheid te verminderen.
Genetische factoren
Sommige mensen kunnen genetisch gevoeliger zijn voor stress dan anderen. Erfelijkheid speelt een rol in hoe het lichaam reageert op stressvolle situaties, en sommige mensen hebben een verhoogde gevoeligheid voor de effecten van stress, zoals een verhoogde cortisolproductie of een meer reactief zenuwstelsel.
Levensgebeurtenissen
Grote levensgebeurtenissen, zoals het verlies van een dierbare, echtscheiding, of het verlies van een baan, kunnen stress veroorzaken. De ernst van de stress hangt af van hoe de persoon deze gebeurtenissen interpreteert en hoe goed ze in staat zijn om zich aan te passen aan veranderingen in hun leven.
Omgevingsfactoren
Omgevingsfactoren zoals lawaai, vervuiling, en het wonen in een onveilige of stressvolle omgeving kunnen bijdragen aan de verhoogde blootstelling aan stress. Mensen die zich voortdurend zorgen maken over hun omgeving of veiligheid kunnen meer stress ervaren dan mensen die in een meer stabiele omgeving wonen.
Risicogroepen
Bepaalde groepen mensen lopen een verhoogd risico op het ervaren van stress, afhankelijk van hun sociale, economische, en gezondheidsomstandigheden.
Patiënten met chronische ziekten
Patiënten met chronische ziekten zoals hartziekten, diabetes, en auto-immuunziekten hebben vaak te maken met langdurige stress als gevolg van hun ziekte. Het dagelijkse omgaan met de symptomen en de onzekerheid van de ziekte kan bijdragen aan verhoogde stress.
Jongeren en adolescenten
Jongeren en adolescenten kunnen bijzonder kwetsbaar zijn voor stress, gezien de vele veranderingen die ze doormaken in hun leven, waaronder de overgang van school naar werk, sociale druk, en de ontwikkeling van een eigen identiteit. De stress die jonge mensen ervaren, kan van invloed zijn op hun mentale gezondheid en hun vermogen om zich aan te passen aan nieuwe situaties.
Ouderen
Ouderen ervaren stress vaak door gezondheidsproblemen, verlies van onafhankelijkheid, of het verlies van dierbaren. Ze kunnen zich ook meer geïsoleerd voelen, wat het risico op stress verhoogt. Het gebrek aan sociale steun kan ook bijdragen aan stress bij ouderen.
Symptomen
Stress kan verschillende aspecten van iemands leven beïnvloeden, waaronder emoties, gedrag, denkvermogen en lichamelijke gezondheid. De symptomen kunnen variëren afhankelijk van hoe iemand met stress omgaat.
Cognitief
Cognitieve symptomen van stress kunnen omvatten:
- concentratieproblemen
- permanente bezorgdheid
- slechte oordelen
- pessimisme of een neiging om alleen de negatieve kanten te zien
- racerende gedachten
- vergeetachtigheid en desorganisatie
Emoties
Emotionele symptomen van stress kunnen zijn:
- vermijden van sociale interacties
- gemakkelijk geagiteerd, gefrustreerd en prikkelbaar
- moeilijkheden om te ontspannen en de geest te kalmeren
- gevoel van overweldigd zijn, alsof men de controle verliest of moet hernemen
- gevoelens van eenzaamheid, waardeloosheid en neerslachtigheid
- laag zelfbeeld en negatieve gevoelens over zichzelf
Gedrag
Gedragsmatige symptomen van stress kunnen onder andere zijn:
- verhoogd gebruik van alcohol, drugs of sigaretten
- nervositeit en ongebruikelijke gedragingen zoals nagelbijten of friemelen
- veranderingen in eetgewoonten: overeten of verlies van eetlust
- uitstellen en vermijden van verantwoordelijkheden
Hoofdpijn is een veelvoorkomend symptoom van stress /
Bron: Geralt, PixabayLichamelijke gezondheid
Lichamelijke symptomen van stress omvatten:
Alarmsymptomen
Hoewel stress vaak een normale reactie is op moeilijke situaties, kunnen sommige symptomen wijzen op problematische of chronische stress die medische aandacht vereist. Het is belangrijk om alarmbellen te herkennen die duiden op een ernstiger probleem.
Langdurige fysieke symptomen
Symptomen zoals aanhoudende hoofdpijn, maagklachten, spierpijn, of veranderingen in eetlust kunnen wijzen op chronische stress. Deze fysieke symptomen worden vaak veroorzaakt door langdurige blootstelling aan verhoogde niveaus van stresshormonen, zoals cortisol.
Psychologische symptomen van stress
Psychologische symptomen van stress kunnen onder andere angst, depressie, prikkelbaarheid, of slaapproblemen zijn. Wanneer deze symptomen aanhouden of verergeren, kan dit duiden op een meer ernstige vorm van stress die behandeling vereist.
Gedragsveranderingen
Stress kan ook leiden tot gedragsveranderingen, zoals overmatig gebruik van alcohol of drugs, het vermijden van sociale interacties, of moeite met het uitvoeren van dagelijkse taken. Deze gedragsveranderingen kunnen negatieve gevolgen hebben voor de persoonlijke en professionele levens van een individu.
Diagnose en onderzoeken
De diagnose van stress wordt meestal gesteld op basis van symptomen en medische geschiedenis. Er zijn geen specifieke tests voor stress, maar artsen kunnen gebruikmaken van verschillende diagnostische benaderingen om de oorzaak van de symptomen te achterhalen.
Fysiek onderzoek en medische tests
Bij de diagnose van stress kan een arts fysiek onderzoek uitvoeren om te controleren op tekenen van aandoeningen die stress kunnen veroorzaken, zoals hoge bloeddruk of hartproblemen. Bloedonderzoek kan ook helpen om hormonale afwijkingen te identificeren.
Psychologische beoordeling
Psychologische tests kunnen worden gebruikt om de mentale gezondheid van een patiënt te evalueren. Dit kan onder meer het invullen van vragenlijsten of het voeren van gesprekken met een psycholoog omvatten om te beoordelen of de symptomen van de patiënt wijzen op stress of een andere psychische aandoening, zoals angst of depressie.
Behandeling
Behandeling van stress is vaak multidimensionaal, waarbij zowel lichamelijke als psychologische benaderingen worden toegepast. Het doel van de behandeling is om de symptomen van stress te verminderen en het individu te helpen omgaan met de stressvolle situatie.
Cognitieve gedragstherapie
Cognitieve gedragstherapie is een populaire behandelingsmethode voor stress, waarbij de patiënt leert om negatieve gedachten en gedragingen te herkennen en aan te passen. Deze therapie kan helpen om stress te verminderen door het verbeteren van de copingmechanismen van de patiënt.
Ontspanningstechnieken
Ontspanningstechnieken zoals meditatie, diepe ademhalingsoefeningen, en yoga kunnen effectief zijn in het verlagen van stressniveaus. Deze technieken helpen het lichaam om te ontspannen en kunnen helpen bij het verminderen van de lichamelijke symptomen van stress.
Farmacologische behandelingen
In sommige gevallen kunnen medicijnen, zoals antidepressiva of anxiolytica, worden voorgeschreven om de symptomen van stress te beheersen. Deze medicijnen kunnen helpen om de fysiologische reacties van het lichaam op stress te verminderen en de stemming te stabiliseren.
Prognose
De prognose voor mensen die lijden aan stress hangt af van verschillende factoren, waaronder de ernst van de stress, de effectiviteit van de behandeling, en de onderliggende oorzaken van de stress. In veel gevallen kan de prognose verbeteren met de juiste behandeling en ondersteuning.
Korte termijn
Op korte termijn kunnen de meeste mensen hun stress verminderen door het toepassen van copingstrategieën, zoals ontspanningsoefeningen, sociale steun, en aanpassingen in levensstijl. In veel gevallen verdwijnt acute stress zodra de stressvolle situatie is opgelost.
Langdurige stress en gevolgen
Langdurige stress kan echter leiden tot ernstige gezondheidsproblemen, zoals hartziekten, angststoornissen, en depressie. Wanneer stress niet effectief wordt behandeld, kunnen de gevolgen ervan op lange termijn ernstig zijn en een negatieve invloed hebben op zowel de lichamelijke als de geestelijke gezondheid.
Gevolgen van gestrest gevoel
Astma
Stress kan
astma verergeren, een aandoening gekarakteriseerd door ontsteking van de luchtwegen. Chronische stress bij ouders kan zelfs het risico op astma bij hun kinderen verhogen
.
Depressie en angst
Er is een sterke associatie tussen chronische stress en hogere risico's op [ARTIKEL=190230]depressie en
angststoornissen. Mensen die hoge werkstress ervaren, zoals veeleisende banen met weinig beloningen, hebben tot 80% meer kans op depressie dan mensen met minder stress. Ook
paniekaanvallen komen vaker voor bij mensen die chronische stress ervaren.
Diabetes mellitus (suikerziekte)
Stress kan de symptomen van
diabetes mellitus type 2 verergeren door zowel ongezond gedrag te bevorderen als door het verhogen van de bloedsuikerspiegels, wat leidt tot hyperglykemie (
verhoogde bloedsuikerspiegels).
Hartziekte
Stress verhoogt het risico op
hoge bloeddruk en andere
hartproblemen. Het verhoogt de hartslag en de bloedstroom, en veroorzaakt de afgifte van
cholesterol en triglyceriden. Stress kan ook indirect bijdragen aan hartproblemen door te leiden tot ongezonde gewoonten zoals roken of
obesitas. Artsen hebben vastgesteld dat plotselinge emotionele stress soms een trigger kan zijn voor ernstige hartproblemen zoals een
hartaanval. Personen met chronische hartziekten dienen acute stress te vermijden en effectieve stressmanagementtechnieken te leren.
Hoofdpijn
Stress is een veelvoorkomende trigger voor hoofdpijn, inclusief
spanningshoofdpijn en
migraine (met symptomen zoals aura en/of
eenzijdige hoofdpijn).
Huid- en haarproblemen
Huidaandoeningen zoals
acne (ontsteking van
talgklieren),
psoriasis (chronische huidziekte met
droge huid en
schilfers), en
eczeem (chronische huidziekte met droge en
jeukende huid) komen vaker voor bij mensen die stress ervaren. Stress kan ook leiden tot
permanent haarverlies.
Kanker
Stress kan het immuunsysteem onder druk zetten, waardoor het lichaam minder goed in staat is om ziekten zoals kanker te bestrijden. Stress is geassocieerd met een verhoogd risico op verschillende soorten
kanker.
Menstruatieproblemen
Vrouwen die langdurige stress ervaren, hebben een verhoogd risico op menstruele problemen en onregelmatigheden.
Obesitas (zwaarlijvigheid)
Stress kan bijdragen aan de ontwikkeling van obesitas, vooral door het verhogen van de niveaus van het stresshormoon cortisol, wat leidt tot een grotere vetopslag in de buikregio. Overmatige buikvet kan veel gezondheidsrisico's met zich meebrengen, waaronder
complicaties door obesitas.
Maag- en darmproblemen
Stress kan bestaande
maagzweren, gastritis (
maagslijmvliesontsteking),
gastro-oesofageale refluxziekte (met symptomen van brandend maagzuur),
colitis ulcerosa (chronische
darmziekte met diarree), en het
prikkelbaredarmsyndroom verergeren.
Seksuele disfunctie
Chronische stress kan leiden tot seksuele disfunctie, waaronder impotentie en voortijdige ejaculatie bij mannen, en verlies van seksueel verlangen bij zowel mannen als vrouwen.
Slapeloosheid
Stress kan leiden tot slaapproblemen door zorgen, angsten of onzekerheid over de toekomst. Dit kan een negatieve impact hebben op de slaapkwaliteit en de algehele gezondheid.
Versnelde veroudering
Stress kan het verouderingsproces versnellen. Onderzoek toont aan dat aanhoudende stress de veroudering van cellen kan versnellen, wat resulteert in een vermeerdering van 9 tot 17 extra jaren aan verouderingssignalen.
Verkoudheden en andere virale infecties
Mensen onder stress hebben vaak een verzwakt immuunsysteem, waardoor ze sneller ziek worden en vatbaarder zijn voor
verkoudheden en andere virale infecties.
Verstoorde bloedsomloop
Stress veroorzaakt vernauwing van de aderen, wat de bloedcirculatie belemmert. Dit verhoogt het risico op
bloedstolsels, een slechte bloedcirculatie of zelfs een
beroerte (onvoldoende bloedtoevoer naar de
hersenen).
Vertraagd herstel van infecties
Stress kan de fysieke genezing van zowel lokale infecties (zoals een
insectenbeet) als systemische infecties (zoals
voedselvergiftiging) vertragen.
Voortijdig overlijden
Oudere zorgverleners die voor hun partners zorgen hebben een aanzienlijk hoger sterftecijfer dan hun leeftijdsgenoten die geen zorgverleners zijn.
Ziekte van Alzheimer
Stress kan de
ziekte van Alzheimer verergeren door de snelheid van hersenbeschadiging te verhogen. Minder stress kan soms de progressie van de ziekte vertragen.
Complicaties
Chronische stress kan leiden tot een breed scala aan complicaties die zowel lichamelijk als geestelijk kunnen zijn. Het is belangrijk om deze complicaties te herkennen en tijdig professionele hulp in te schakelen om de gezondheid te beschermen.
Hart- en vaatziekten
Langdurige stress kan bijdragen aan het ontstaan van hart- en vaatziekten door het verhogen van de bloeddruk en het bevorderen van ontstekingen in de bloedvaten. Het risico op hartaanvallen en beroertes neemt toe bij mensen die langdurig onder hoge stress staan.
Angst- en stemmingsstoornissen
Stress kan leiden tot de ontwikkeling van psychische aandoeningen, zoals angststoornissen en depressie. De invloed van stress op de hersenen kan het moeilijk maken om emoties effectief te reguleren, wat leidt tot psychische gezondheidsproblemen.
Verstoorde slaap
Chronische stress kan leiden tot slaapstoornissen, zoals slapeloosheid of onrustige slaap. Slechte slaapkwaliteit kan op zijn beurt de stress verhogen en een vicieuze cirkel van stress en slaapgebrek creëren.
Preventie
Preventie van stress is essentieel voor het verminderen van de negatieve impact ervan op de gezondheid. Er zijn verschillende strategieën die kunnen helpen om stress te voorkomen of te beheersen.
Levensstijlaanpassingen
Een evenwichtig voedingspatroon, regelmatige lichaamsbeweging, en voldoende slaap zijn fundamenteel voor het behoud van de lichamelijke gezondheid en het verminderen van stress. Het onderhouden van gezonde gewoonten kan helpen om het lichaam beter bestand te maken tegen stressvolle situaties.
Sociale steun
Een sterk sociaal netwerk kan helpen om stress te verminderen. Mensen die steun krijgen van familie, vrienden, en collega's hebben vaak een betere emotionele en mentale gezondheid en zijn beter in staat om met stress om te gaan.
Mindfulness en meditatie
Mindfulness en meditatie zijn bewezen technieken voor het verminderen van stress. Door in het moment te leven en aandacht te schenken aan de ademhaling en gedachten, kunnen mensen leren om stressvolle gedachten los te laten en de druk van stress te verlichten.
Tips voor het verlichten van stress
Het toepassen van stressmanagementtechnieken kan de emotionele toestand verbeteren en de algehele gezondheid bevorderen. Het verminderen van stress kan het risico op een tweede hartinfarct verkleinen en het immuunsysteem versterken. Enkele effectieve tips voor stressverlichting zijn:
Diep ademen
Enkele minuten diep ademhalen kan de fysiologische stressreactie kalmeren. Het is nuttig om dagelijks een vast moment in te plannen voor ontspanning, bijvoorbeeld door middel van diepe ademhalingsoefeningen. Dit kan op verschillende locaties worden gedaan, zoals op kantoor of in de auto. Begin met het ontspannen van de kaakspieren tijdens het uitademen, gevolgd door de schouders en andere spieren. Herhaal dit totdat verschillende lichaamsdelen ontspannen zijn en een kalm gevoel is bereikt.
In het nu leven
Mensen die stress ervaren, zijn vaak bezig met de toekomst of het verleden. Het is belangrijk om zich te concentreren op het huidige moment. Dit kan door te focussen op directe ervaringen, zoals de sensatie van lopen of de smaak en textuur van voedsel tijdens het eten.
Ontspanningstechnieken, meditatie of yoga
Het toepassen van ontspanningstechnieken, meditatie of
yoga kan effectief zijn voor het verminderen van stress. Hoewel het enige tijd kan duren voordat deze technieken resultaat opleveren, kunnen ze zowel op korte termijn de stemming verbeteren als op lange termijn de gezondheid bevorderen.
Problemen in het juiste perspectief houden
Mensen hebben de neiging om zich te fixeren op specifieke problemen, waardoor ze het bredere perspectief verliezen. Het is nuttig om te reflecteren op de dingen waarvoor men dankbaar is, zoals de mogelijkheid om te zien, lopen, of het hebben van goede familie en vrienden. Dit kan helpen om stress te verminderen.
Regelmatige lichaamsbeweging helpt effectief tegen stress /
Bron: Skeeze, PixabayRegelmatige lichaamsbeweging
Regelmatige lichaamsbeweging is cruciaal voor effectief stressmanagement. Fysieke activiteit verhoogt de energie en verbetert de stemming, en verlaagt het risico op veel gezondheidsproblemen. Het is een belangrijke factor in het behouden van een gezonde balans tussen stress en welzijn.
Situatie herschrijven
Wanneer iemand te laat dreigt te komen voor een afspraak, kan dit leiden tot stress, wat de situatie alleen maar verergert. Het is effectiever om deze extra tijd te gebruiken om kalm te blijven en de situatie in een positief licht te zien, bijvoorbeeld door te waarderen dat er geen andere verplichtingen zijn tijdens deze extra minuten.
Lees verder