Gastritis: Ontsteking van slijmvlies maag met pijn in buik
Vaak vertellen mensen dat ze lijden aan een maagontsteking. Correcter is eigenlijk de term 'maagslijmvliesontsteking'. De medische term hiervoor is 'gastritis'. De ontsteking van het maagslijmvlies treedt op wanneer de bekleding van de maag ontstoken of gezwollen is. Gastritis is mogelijk acuut waarbij de symptomen slechts kortstondig verschijnen, maar ook een chronische vorm is mogelijk. Veelal komt deze tot stand door medicatiegebruik of een infectie al zijn ook andere risicofactoren bekend. Pijn in het gebied boven de maag, braken en misselijkheid zijn enkele symptomen van gastritis. De behandeling bestaat vooral uit het behandelen van de oorzaak van gastritis en nemen van medicatie voor het verminderen van de klachten. Veelal zijn de vooruitzichten goed al komen zeker bij de chronische vorm van gastritis soms wel ernstige complicaties tot stand.
Oorzaken en risicofactoren acute en chronische gastritis
Acute gastritis
Acute gastritis komt sneller voor bij een trauma, bij zwaar zieke en zwakke patiënten en bij patiënten met een
auto-immuunaandoening. Patiënten met een
zwak immuunsysteem krijgen af en toe te maken met een virale infectie die gastritis veroorzaakt. Deze virale infectie resulteert uit een besmetting met het
cytomegalovirus of het
herpes simplex-virus. De maagslijmvliesontsteking ontstaat eveneens door inname van bijtende producten (zuren of alkaliën). Ook extreme
stress,
alcoholmisbruik, koffie,
roken, het gebruik van niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen (
NSAID’s) en acetylsalicylzuur (
aspirine,
ibuprofen of
naproxen) en het misbruik van cocaïne vormen risicofactoren voor acute gastritis. Daarnaast komen bij een
voedselvergiftiging (diarree door inname van besmet voedsel) soms bacteriën en bacteriële toxines vrij die leiden tot de maagslijmvliesontsteking.
Chronische gastritis
Een infectie met de bacterie
Helicobacter pylori is veelal de oorzaak van de chronische vorm waarbij de symptomen maanden tot jaren aanhouden.
Galreflux (terugstroming van gal naar maag en slokdarm), een zware operatie,
nierfalen,
diabetische ketoacidose (complicatie van
diabetes mellitus met symptomen van
toegenomen dorst en
meer plassen) of het gebruik van een beademingsmachine vormen andere mogelijke oorzaken. Maar ook auto-immune gastritis komt voor, waarbij het lichaam de cellen van het maagslijmvlies per toeval aanziet als indringer en deze aanvalt. Hierbij treedt
atrofische gastritis op, wat inhoudt dat de maagplooien verdwijnen waardoor de zuur secreterende cellen afsterven. De maagbekleding is hierdoor verzwakt. In de zuur secreterende cellen gebeurt eveneens de aanmaak van intrinsic factor. Dit is een stof die vitamine B12 moet binden in de maag zodat vitamine B12 in de dunne darm ter hoogte van het laatste deel van de dunne darm opgenomen kan worden.
Chronische gastritis leidt met andere woorden tot een
vitamine B12-tekort in het bloed (pernicieuze anemie). Bij chronische gastritis komt tevens sneller
maagkanker tot stand.
Symptomen: Pijn in buik en braken
Bij de patiënt met gastritis treedt
pijn op in het gebied boven de maag en deze pijn neemt toe bij het eten.
Misselijkheid,
braken, een
verlies van eetlust,
gewichtsverlies, aanhoudend
hikken, een volheidsgevoel en algemene klachten zoals
vermoeidheid en
hoofdpijn komen voor bij gastritis. Een
zwarte ontlasting en
bloed braken zijn symptomen die verschijnen wanneer gastritis gepaard gaat met een bloeding uit het maagslijmvlies.
Diagnose en onderzoeken
Een
bloedonderzoek is nodig bij gastritis zodat de arts
bloedarmoede of een laag bloedbeeld identificeert. Bovendien is een
ontlastingsonderzoek nodig wat de aanwezigheid van bloed onthult wat duidt op een bloeding in de maag (
maagbloeding). Bij de patiënt is bij een
gastroscopie (inwendig kijkonderzoek van de maag) een roodvlekkige verkleuring van het maagslijmvlies te bemerken. Wanneer erosies aanwezig zijn bij de acute vorm, is sprake van erosieve gastritis. Erosies zijn defecten in het slijmvlies maar minder diep dan bij een
maagzweer). Soms zijn puntvormige bloedingen zichtbaar tijdens de gastroscopie; dan is sprake van hemorragische gastritis. Bij chronische gastritis zijn geen erosies zichtbaar.
Behandeling via vermijden uitlokkende factor en medicatie
De patiënt stopt met het drinken van alcohol, het roken, het drinken van koffie en het nemen van medicijnen die leiden tot gastritis. Ook cocaïne vermijdt de patiënt. Daarnaast neemt hij tijdelijk geen voeding in via de mond, maar eventueel krijgt hij wel intraveneuze (via de ader) vocht en elektrolyten toegediend voor het herstellen van de
verstoorde elektrolytenbalans. De arts zet voorts indien nodig zuur-neutraliserende of zuur-onderdrukkende medicatie in zoals
antacida, H2-antagonisten en
protonpompremmers (medicijnen die het maagzuur verminderen). Ook behandelt de arts de bacteriën die gastritis veroorzaken via
antibiotica. Tot slot is levenslang een maandelijkse intramusculaire (in een spier) injectie van vitamine B12 nodig.
Prognose is goed
De vooruitzichten zijn afhankelijk van de oorzaak, maar vaak zijn deze bij gastritis zeer goed.
Complicaties van ontsteking van slijmvlies van de maag
Complicaties van gastritis omvatten:
- een maagbloeding
- een maagzweer
- een verhoogd risico op maagkanker
- pernicieuze anemie door falen van absorptie vitamine B12
Lees verder