Dumpingsyndroom: Snelle maaglediging na maagoperatie

Bij het dumpingsyndroom treden diverse stoornissen op nadat een arts een (deel van) de maag verwijderd heeft. Het eten wordt namelijk als het ware “gedumpt” van de slokdarm naar de dunne darm. Door het overmatig snel ledigen van de maaginhoud in de dunne darm verschijnen diverse symptomen waaronder buikkrampen, misselijkheid, hartkloppingen en zweten. Het levenslang nuttige van kleine maaltijden en het beperken van de suikerinname is nodig bij het dumpingsyndroom, maar soms zijn medicijnen en/of een operatie ook inzetbaar.

• Oorzaken snelle maaglediging: Na maagoperatie
• Vroege en late symptomen: Buikpijn en een snelle hartslag
• Diagnose en onderzoeken dumpingsyndroom
• Behandeling via voeding en medicatie

Oorzaken snelle maaglediging: Na maagoperatie

Bij het dumpingsyndroom, gaan voedsel en maagsappen van de maag erg snel en ongecontroleerd naar de dunne darm. Door de snelle maaglediging na de maaltijd, loopt de twaalfvingerige darm over met voeding. Hierdoor valt het eten direct van de slokdarm in de dunne darm. Dit “dumpen” van de voeding gebeurt bij 10% van de patiënten die een (partiële) gastrectomie hebben ondergaan om gewicht te verliezen maar ook bij een maagbloeding of maagkanker. Bij deze maagoperatie verwijdert de arts een (deel van de) maag. Ook treedt het dumpingsyndroom op bij andere buikoperaties, zoals de verwijdering van de slokdarm (oesofagectomie).

Vroege en late symptomen: Buikpijn en een snelle hartslag

Zowel beginsymptomen als latere symptomen treden op bij het dumpingsyndroom. Sommige patiënten hebben zowel de vroege als late tekenen. Soms ontwikkelen patiënten ook pas jaren na de operatie klachten als gevolg van het dumpingsyndroom. De milde tot ernstige symptomen komen bij het dumpingsyndroom niet allen en bij iedereen tot uiting.

Vroege symptomen

In het begin van de aandoening strekt de dunne darm zich uit. Ook beweegt zich water (dat uit de bloedbaan komt) door de dunne darm. Hormonen die vrijkomen uit de dunne darm in de bloedbaan beïnvloeden bovendien de bloeddruk. De beginsymptomen van het dumpingsyndroom verschijnen veelal tien tot zestig minuten na het eten, vooral wanneer de maaltijd rijk is aan tafelsuiker (sucrose) of vruchtensuiker (fructose). Veelal houden deze klachten ongeveer één uur aan. Volgende beginsymptomen horen bij het dumpingsyndroom:

• braakneigingen
• bevingen (tremor)
• blozen
• borrelingen in de buik
• een snelle hartslag (tachycardie)
• een vol, opgezet gevoel na de maaltijd (postprandiaal volheidsgevoel)
• geeuwen
• gewichtsverlies en ondervoeding
• hartkloppingen (palpitaties)
• hoofdpijn
• krampachtige buikpijn / buikkrampen
• misselijkheid
• soms explosieve diarree
• verlangen om te gaan liggen

Late symptomen

De symptomen van de late fase zijn te wijten aan een snelle stijging en vervolgens snelle daling van de bloedsuikerspiegel. De oorzaak van deze snelle veranderingen in de bloedsuikerspiegel is erger na het eten van snoep of andere eenvoudige koolhydraten. Late dumpingsymptomen verschijnen veelal één tot drie uur na het eten. Later ontwikkelt de patiënt hypoglykemie (verlaagde bloedsuikerspiegel) door de snelle verplaatsing van voedsel (en dan vooral suiker) van de maag naar de dunne darm. Late tekenen van het dumpingsyndroom omvatten:

• duizeligheid
• een hongergevoel
• een snelle hartslag (tachycardie)
• overmatig zweten (hyperhidrose)
• vermoeidheid
• verwardheid
• zwakte

Diagnose en onderzoeken dumpingsyndroom

De arts bevraagt de patiënt over zijn mogelijke geschiedenis van een buik- of maagoperatie. Daarna voert de arts een bloedsuikertest uit waaruit blijkt dat de patiënt lijdt aan een lage bloedsuikerspiegel (hypoglykemie). Ook een maagledigingsonderzoek is nodig om te kijken hoe snel het voedsel zich beweegt door de maag.

Behandeling via voeding en medicatie

Voeding

De behandeling voor het dumpingsyndroom bestaat uit het levenslang eten van kleine maaltijden waarbij de patiënt niet mag drinken tijdens het eten. Goed kauwen en rechtop zitten tijdens de maaltijd is wel noodzakelijk. De patiënt vermijdt tevens best snel resorbeerbare suikers zoals gezoet brood, gebakjes, koekjes, snoep, taarten en zoete dranken. Een vezelrijke voeding met voldoende vitaminen, ijzer en calcium zijn nodig om voedingstekorten te voorkomen. Tevens gaat hij liggen na de maaltijd.

Medicatie

Ook zijn kortwerkende en langwerkende medicijnen beschikbaar, zogenaamde “somatostatine-analogen”. Dit zijn medicijnen die lijken op een neuro-endocrien hormoon, gevormd in het pancreas, de schildklier, de maag-darmwand en de hypothalamus, dat de secretie van somatotropine remt, evenals die van insuline, glucagon, enterohormonen en van T3 en T4 (schildklierhormonen). De patiënt krijgt deze medicijnen via een injectie met als doel om:

• de maaglediging te vertragen
• de afgifte van hormonen verantwoordelijk voor de maag- en darmgerelateerde symptomen te verminderen
• de afgifte van insuline te verminderen waardoor de complicatie van hypoglykemie (verlaagde bloedsuikerspiegel) te vermijden valt

Lees verder

• Gastrectomie: Chirurgische verwijdering van de maag