Gastrectomie: Chirurgische verwijdering van de maag
Een gastrectomie is een operatie waarbij de chirurg een (deel van de) maag verwijdert. Patiënten krijgen om diverse redenen deze operatie, waaronder kanker, bloedingen maar ook gewichtsverlies. De chirurg kiest steeds de meest geschikte operatiemethode, afhankelijk van de reden van de gastrectomie. De patiënt is na deze operatie nog in staat om vloeistoffen te drinken en voedsel te eten. De spijsvertering werkt namelijk nog wel, maar minder goed dan voor de operatie. Daarom zijn enkele leefregels vereist zowel voor als na deze zware operatie die niet omkeerbaar is.
Indicatie operatie: Chirurg verwijdert (een gedeelte van) de maag
Een chirurg voert deze ingreep uit bij patiënten met maagproblemen die niet geholpen zijn met andere behandelingsmethoden. Deze omvatten een(
maagperforatie), een (
maagbloeding), een
gastritis (maagslijmvliesontsteking),
maagpoliepen (goedaardige gezwellen op het maagslijmvlies) of andere gezwellen in de maag,
maagkanker en ernstige
maagzweren of darmzweren. Tevens bestaat een soort verwijdering van de maag (sleeve gastrectomie) die handig is voor de behandeling van (levensbedreigende)
obesitas. Een kleinere maag vult sneller waardoor een patiënt minder gaat eten. Deze operatie, ook gekend als een gastric bypass operatie, is echter enkel mogelijk wanneer andere opties gefaald hebben. Minder invasieve behandelingen omvatten namelijk een dieet, lichamelijke activiteiten, geneesmiddelen en begeleiding of therapie.
Voor de chirurgische ingreep
Voorbereidingen
De patiënt stopt het best enkele weken voor de operatie met
roken. Opnieuw beginnen roken mag overigens ook niet meteen na de operatie maar pas enkele weken later. Roken vertraagt namelijk het herstel en vergroot de kans op complicaties. Voorts meldt de patiënt ruim op voorhand of ze (mogelijk) zwanger is alsook welke
vitaminen,
kruiden en andere supplementen hij neemt. Ook het medicatiegebruik meldt de patiënt aan de chirurg, want mogelijk moet hij in overleg de dosis aanpassen of tijdelijk stoppen met de medicijnen. De patiënt krijgt tot slot een volledig
bloedonderzoek en een grondig lichamelijk onderzoek zodat de chirurg zeker weet dat de patiënt gezond genoeg is voor de zware operatie.
Praktisch
De patiënt krijgt inlichtingen over wat hij mag eten/drinken voor de operatie, hetgeen hij zo strikt mogelijk opvolgt om complicaties te verminderen. Hij bezoekt dan ook de diëtist voor de operatie. Hij komt voorts nuchter naar het ziekenhuis.
Beschrijving operatie verwijdering van de maag
De patiënt krijgt voor deze operatie een
algemene verdoving toegediend. Hij heeft dan met andere woorden geen pijn en slaapt tijdens de ingreep.
Anesthesierichtlijnen voor obese patiënten zijn vereist. Veelal gebeurt een gastrectomie via laparoscopie. Hierdoor is de chirurg in staat om slechts met enkele kleine sneetjes de operatie uit te voeren dankzij een camera die hij inbrengt bij de patiënt. Deze operatietechniek kent een snel herstel waarbij de patiënt minder pijn heeft en tevens heeft hij nadien slechte enkele kleine wondjes. Soms is open chirurgie vereist. De chirurg start de ingreep door het maken van een snede in de buik. Daarna zijn vier typen gastrectomie mogelijk:
Totale (volledige) gastrectomie
De chirurg verwijdert de gehele maag. Bij een volledige gastrectomie sluit de chirurg de dunne darm rechtstreeks aan op de slokdarm.
Gedeeltelijke gastrectomie
De chirurg verwijdert een deel van de maag, afhankelijk van de reden voor de operatie. Bij dit type gastrectomie moet de chirurg de darm opnieuw aansluiten op de overige maagdelen.
Sleeve gastrectomie
Deze operatie voert een chirurg uit bij een patiënt die gewicht wil verliezen. De chirurg verwijdert dan de linkerzijde van de maag of drie vierde van de maag.
Oesophagogastrectomie
De chirurg verwijdert hierbij het bovenste deel van de maag en een deel van de slokdarm (oesophagus).
Na de operatie
Ziekenhuis
De chirurg sluit de incisie en hecht de operatiewonden. De patiënt gaat nadien naar de verkoeverkamer waar een verpleegkundige hem regelmatig controleert. Het herstel van de operatie is afhankelijk van de reden voor de operatie en de algemene conditie van de patiënt. Mogelijk heeft de patiënt na de operatie een buisje in de neus zodat de maag leeg blijft. In tussentijd krijgt de patiënt voeding via een buisje in de ader. Dit buisje verwijdert de chirurg van zodra de darmen goed werken. De meeste patiënten hebben pijn na de operatie waarvoor ze een
pijnstiller mogen innemen. Het ziekenhuisverblijf varieert tussen de enkele dagen tot veertien dagen, afhankelijk van het type operatie, het herstelproces van de patiënt en het gekozen ziekenhuis. Het ganse herstelproces duurt mogelijk enkele weken tot zelfs maanden. Tijdens het herstelproces rookt de patiënt niet daar dit de risico’s op complicaties en de duurtijd van het herstelproces verhoogt.
Leefregels
De patiënt eet het best meermaals per dag kleine hoeveelheden voeding. Vezelrijk voedsel is afgeraden. Een ander advies is om voedingsmiddelen te nuttigen die rijk zijn aan
calcium,
ijzer en vitamine C en D. Mogelijk moet hij eveneens vitaminesupplementen innemen. Na verloop van tijd rekken de maag en dunne darm en dunne darm uit; dan zijn vezelrijke producten en grotere maaltijden weer toegestaan. De patiënt bezoekt bovendien de diëtist voor voedingsadvies en om informatie te krijgen over de
gezonde en evenwichtige voeding die hij moet nuttigen. Tot slot komt de patiënt regelmatig terug op controle bij de chirurg voor een volledig bloedonderzoek. Zo spoort hij eventuele tekorten van vitaminen (
vitaminetekorten) en mineralen (mineralentekorten) op.
Risico’s en bijwerkingen die mogelijk zijn bij de patiënt
Algemene anesthesie
Risico's voor anesthesie en chirurgie zijn onder andere: bloedingen,
bloedstolsels of een infectie. Ook reageert een patiënt mogelijk
allergisch op medicatie en krijgt hij
ademhalingsproblemen.
(Gedeeltelijke) gastrectomie
Specifiek voor deze operatie zijn dit de mogelijke risico’s:
braken,
diarree, een infectie in de
borstkas, een infectie van de incisiewonde, een
inwendige bloeding, een verstopping van de dunne darm, een vitaminegebrek,
gewichtsverlies,
misselijkheid en
gastro-oesofageale reflux (brandend maagzuur door maaginhoud die terugvloeit naar slokdarm). Tevens is het mogelijk dat het maagzuur in de slokdarm lekt hetgeen resulteert in littekens of vernauwing (stenose). Daarnaast lekt mogelijk vocht uit het operatiegebied van de maag. Tot slot is het
dumpingsyndroom mogelijk.
Dumpingsyndroom
Dit is een geheel van stoornissen die optreden na een (partiële) gastrectomie. De patiënt is dan misselijk, zweet overmatig (
hyperhidrose), is
duizelig en heeft
hartkloppingen. Ook een vol en opgezet gevoel met braakneigingen is mogelijk. Het eten wordt als het ware gedumpt van de slokdarm naar de dunne darm. Door de snelle maaglediging na de maaltijd, loopt de twaalfvingerige darm over met voeding. De enige behandeling bestaat uit het levenslang nuttigen van kleine maaltijden.
Prognose gastrectomie
De overlevingskansen voor
kanker zijn na een gastrectomie over het algemeen goed. Patiënten die een gastrectomie hebben gekregen voor de behandeling van obesitas, verliezen een aanzienlijke hoeveelheid gewicht na de operatie.
Lees verder