Operatie bij gastroschisis: Darmen en organen uit buikwand

Een gastroschisis is een aangeboren defect in de voorste buikwand: De patiënt heeft meestal aan de rechterkant van de navel een gat in de buik. Hierbij komt een deel van de darmen door dit gat naar buiten waardoor de darmen niet bedekt zijn met een vlies. De opening ontstaat tijdens de ontwikkeling van het kind in de zwangerschap. Het is niet bekend waarom dit gebeurt, maar de opening treedt op wanneer de buikspieren zich onjuist ontwikkelen. Een operatie waarbij een chirurg gastroschisis repareert, gebeurt zeer snel na de geboorte daar deze aandoening levensbedreigend is en de organen na de operatie weer in staat zijn om zich goed te ontwikkelen. Deze operatie vindt wel pas plaats als de baby voldoende stabiel is voor de operatie (zeven tot tien dagen).

• Synoniemen operatie bij gastroschisis
• Voor en na de geboorte
• Voor de operatie: Darmen en organen bevinden zich buiten het lichaam
• Beschrijving operatie reparatie van de buikwand
• Na de operatie
• Risico’s en bijwerkingen bij de patiënt
• Prognose aangeboren defect in voorste deel buikwand
• Epidemiologie
• Oorzaken
• Risicofactoren
• Symptomen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Synoniemen operatie bij gastroschisis

Een operatie bij gastroschisis is eveneens gekend onder deze synoniemen: Operatie buikwanddefect en reparatie buikwanddefect.

Voor en na de geboorte

Voor de geboorte

Een verloskundige ziet voor de geboorte een gastroschisis tijdens een echografie. Hierop volgt een arts de toestand van de baby en de moeder op de voet.

Na de geboorte

De baby komt via een keizersnede in het ziekenhuis ter wereld. De baby gaat vervolgens vrijwel meteen naar de afdeling van neonatale intensieve zorgen. Deze afdeling waar pediatrisch chirurgen werkzaam zijn, is speciaal uitgerust om pasgeboren patiënten met ernstige aandoeningen en problemen te behandelen.

Voor de operatie: Darmen en organen bevinden zich buiten het lichaam

De arts bedekt de organen die zich buiten het lichaam van de patiënt bevinden met een warm, vochtig, steriel verband of een steriele plastic zak (silo). De patiënt krijgt vervolgens een nasogastrische buis door de neus of mond om de maag leeg te houden. Dit voorkomt dat de patiënt verstikt en de maaginhoud in de longen terechtkomt (aspiratiepneumonie).

Beschrijving operatie reparatie van de buikwand

De patiënt krijgt een algemene anesthesie toegediend. Hij is met andere woorden pijnvrij en slaapt gedurende de operatie. De chirurg onderzoekt nauwkeurig de darmen van de baby, zodat beschadiging of andere aangeboren afwijkingen op te sporen zijn. Ongezonde delen verwijdert hij tijdens de operatie. Hij hecht vervolgens de wel gezonde randen aan elkaar. De chirurg plaatst eveneens de organen die zich buiten de buik bevinden, terug in de buik. Soms is later een corrigerende of bijkomende operatie vereist. In de tussentijd krijgen de spieren tijd om zich in de buik van de baby te herstellen.

Na de operatie

Ziekenhuisverblijf

Na de operatie verblijft de patiënt nog in een couveuse op de afdeling intensieve zorgen. Soms is een beademingstoestel nodig. Het totale ziekenhuisverblijf bij de patiënt loopt op van een paar weken tot enkele maanden. De patiënt moet namelijk in staat zijn om alle voedsel volledig via de mond in te nemen en verder ook goed op gewicht zijn vooraleer hij naar huis mag.

Behandelingen in het ziekenhuis

Vaak zijn nog andere behandelingen vereist na de operatie zoals het plaatsen van de nasogastrische buis waarlangs hij aanvankelijk voeding krijgt van zodra de darm functioneert na de operatie. Ook een medicamenteuze behandeling met antibiotica gebeurt vaak. Daarnaast is zuurstoftherapie ook nodig. De patiënt krijgt tevens pijnstillers. Tot slot is voedingstherapie in combinatie met veel aanmoediging nodig om de patiënt stilaan via de mond te laten eten.

Risico’s en bijwerkingen bij de patiënt

Algemene anesthesie

Risico's voor anesthesie en chirurgie zijn onder andere: bloedingen, ademhalingsproblemen en een infectie. Ook reageert een patiënt mogelijk allergisch op medicatie.

Operatie bij gastroschisis

Als de buikholte van de baby kleiner is dan normaal, ontstaan ademhalingsproblemen bij de patiënt. Een beademingsbuis en ademhalingsmachine zijn nog een paar dagen of weken na de operatie nodig. Voorts ontstaat mogelijk een ontsteking van weefsels de buikwand en het vlies van de buikorganen met elkaar verbindt. Ook orgaanschade is mogelijk. Daarnaast ontwikkelt de patiënt mogelijk problemen met de spijsvertering en het absorberen van voedingsstoffen uit voedsel (wanneer een patiënt veel schade aan de dunne darm vertoont). Een tijdelijke verlamming van de dunne darm ontstaat soms ook. Soms verschijnt de patiënt met een verstopping in de darmen (medische term is "ileus"). Dit is mogelijk als gevolg van een knik of een litteken in de darmen.

Prognose aangeboren defect in voorste deel buikwand

Meestal valt gastroschisis te corrigeren met één of twee operaties. Het herstelproces is afhankelijk van de uitgebreidheid van de schade aan de darmen. De meeste patiënten doen het uitstekend na een operatie en leiden een normaal leven. Andere aangeboren afwijkingen in combinatie met gastroschisis komen voor, maar zijn zeldzaam.

Epidemiologie

Gastroschisis is een zeldzaam aangeboren defect dat ongeveer 1 op de 2.000 tot 4.000 levend geborenen treft. Het komt vaker voor bij baby's van moeders jonger dan 20 jaar. Er is geen duidelijk patroon van erfelijkheid, hoewel sommige studies suggereren dat omgevingsfactoren en genetische aanleg een rol kunnen spelen.

Oorzaken

De exacte oorzaken van gastroschisis zijn niet volledig begrepen, maar het defect ontstaat tijdens de ontwikkeling van de buikwand van de foetus. Het wordt vaak beschouwd als een multifactorieel probleem, waarbij genetische en omgevingsfactoren een rol kunnen spelen. Er zijn geen specifieke genetische mutaties vastgesteld die direct verantwoordelijk zijn voor gastroschisis. Onderzoekers hebben gesuggereerd dat factoren zoals roken tijdens de zwangerschap en blootstelling aan bepaalde chemische stoffen het risico kunnen verhogen, maar verder onderzoek is nodig om deze verbanden te bevestigen.

Risicofactoren

Factoren die het risico op gastroschisis kunnen verhogen zijn onder andere jonge leeftijd van de moeder, roken, en bepaalde omgevingsfactoren zoals blootstelling aan chemische stoffen. Hoewel de meeste gevallen sporadisch zijn, kunnen sommige risicofactoren bijdragen aan een verhoogd risico.

Symptomen

De belangrijkste symptomen van gastroschisis zijn het zichtbare defect aan de buikwand met uitpuilende darmen. Dit defect wordt vaak opgemerkt tijdens een echografie voor de geboorte. Na de geboorte kunnen symptomen variëren afhankelijk van de ernst van het defect en de aanwezigheid van bijkomende complicaties. Symptomen kunnen onder andere ademhalingsproblemen en problemen met voeding omvatten.

Alarmsymptomen

Alarmsymptomen van gastroschisis kunnen ademhalingsproblemen, tekenen van infectie, en problemen met de spijsvertering zijn. Deze symptomen vereisen onmiddellijke medische aandacht om complicaties te voorkomen en een goede uitkomst van de operatie te waarborgen.

Diagnose en onderzoeken

Diagnostisch onderzoek

De diagnose van gastroschisis wordt meestal gesteld door middel van echografie tijdens de zwangerschap. Na de geboorte worden verdere onderzoeken uitgevoerd, zoals een lichamelijk onderzoek en mogelijk aanvullende beeldvorming om de ernst van het defect en de betrokkenheid van de organen te beoordelen.

Differentiële diagnose

Gastroschisis moet worden onderscheiden van andere buikwanddefecten zoals omfalocèle, waarbij de darmen ook buiten de buik bevinden maar bedekt zijn door een vlies. Andere aandoeningen die moeten worden uitgesloten zijn intestinale atresie en andere aangeboren afwijkingen van het maagdarmkanaal.

Behandeling

De behandeling van gastroschisis omvat meestal een chirurgische ingreep om de darmen weer in de buik te plaatsen en de buikwand te repareren. In de periode na de operatie kan aanvullende ondersteuning nodig zijn, waaronder voedingsondersteuning en behandeling van eventuele complicaties.

Prognose

De prognose voor baby’s met gastroschisis is over het algemeen goed, vooral wanneer de aandoening snel na de geboorte wordt behandeld. De meeste patiënten herstellen goed en ontwikkelen zich normaal. Langdurige problemen kunnen optreden, vooral als er ernstige schade aan de darmen is, maar de meeste kinderen leiden een normaal leven na herstel.

Complicaties

Complicaties na een operatie voor gastroschisis kunnen infecties, ademhalingsproblemen, en problemen met de spijsvertering omvatten. Sommige patiënten kunnen ook last hebben van langdurige darmproblemen of verminderde opname van voedingsstoffen.

Preventie

Hoewel gastroschisis niet volledig te voorkomen is, kan het risico mogelijk worden verminderd door een gezonde levensstijl te handhaven tijdens de zwangerschap, zoals stoppen met roken en het vermijden van blootstelling aan schadelijke stoffen. Vroegtijdige prenatale zorg en echografie kunnen helpen bij het vroegtijdig opsporen en behandelen van gastroschisis.