Talg & talgklieren: Functie, locatie & onbalans in productie

Talg & talgklieren: Functie, locatie & onbalans in productie Talgklieren zijn kleine olieproducerende klieren die zowat overal in het lichaam aanwezig zijn, behalve de handpalmen en voetzolen. De talgklieren zijn vastgemaakt aan de haarzakjes en geven natuurlijke oliën af, genaamd talg (sebum, huidsmeer). Talg is een plakkerig, olieachtig mengsel van vetten (triglyceriden, wax esters, squaleen en cholesterol) en celresten, die worden afgevoerd en door de haarzakjes naar het huidoppervlak worden geduwd. Dankzij de vetten blijft de huid en het haar voldoende vochtig en is de huid beschermd tegen huidschade veroorzaakt door bijvoorbeeld UV-stralen, schimmels en bacteriën. Een onbalans in de productie van sebum leidt mogelijk tot enkele huidproblemen. Het is vaak mogelijk om talgproblemen zelf te verhelpen, maar af en toe is contact met een arts wel noodzakelijk.

Locatie van talgklieren

Talgklieren bevinden zich over het grootste deel van het lichaam, hoewel er weinig op de handen en voeten zijn en geen op de handpalmen en voetzolen. Talgklieren in het midden van de rug, het voorhoofd en de kin zijn groter en talrijker dan elders (tot 400-900 klieren per vierkante centimeter). Ze zijn ook talrijk in de gehoorgang en rond de geslachtsorganen.

Samenstelling van huidsmeer

Talg is een complex en variabel mengsel van verschillende soorten vetmoleculen of lipiden. Menselijk talg bestaat uit 57,5% triglyceriden en vetzuren, 26% wax esters en 12% squaleen, een lipide. De samenstelling van oliën op het huidoppervlak varieert met de leeftijd.

Functies van talg

Huidsmeer heeft de volgende functies:
  • het beschermt de huid tegen een infectie door bacteriën en schimmels
  • het draagt bij aan de lichaamsgeur
  • het vermindert het waterverlies van het huidoppervlak
  • het wordt gekoloniseerd door de bacterie Proprionibacterium acnes, die mogelijk een rol speelt bij de regulering van het immuunsysteem

Hormonale controle van sebum

De talgproductie staat onder controle van geslachtshormonen (androgenen). De meest actieve androgenen zijn testosteron, 5-testosteron (DHT) en 5-androsteen-317diol. De geslachtsklieren (eierstok bij vrouwen, testis bij mannen) en de bijnier maken deze hormonen en andere hormonen aan. Deze klieren zijn op hun beurt onder de invloed van de hypofyseklier in de hersenen.

Onbalans in talgproductie

Door een onevenwicht in de talgproductie, ontstaan mogelijk huidproblemen.

Overmatige productie van huidsmeer

Als de huid erg vettig is, produceert het lichaam te veel talg, wat mogelijk leidt tot huidproblemen zoals mee-eters, puistjes, acne, periorale dermatitis (huiduitslag rond de mond) en rosacea (roodheid en zwelling in het gezicht). De belangrijkste oorzaak van een overproductie van talg zijn hormonale onevenwichtigheden, ook als gevolg van de puberteit en een zwangerschap. Naast hormonen spelen warmte, lichaamsbeweging en genetica een rol. Een uitgedroogde huid en/of een huid die geïrriteerd is door het gebruik van verkeerde producten leidt mogelijk ook tot een overmatige productie van talg. Huidverzorgingsproducten met salicylzuur, glycolzuur en retinoïden zijn aanbevolen. Zoals bij alle nieuwe huidverzorgingsbehandelingen, is het belangrijk er spaarzaam mee beginnen. Als mensen overdrijven met één van deze ingrediënten, ontstaat namelijk sneller een droge huid waardoor de talgklieren meer talg gaan produceren.

Ondermatige productie van huidsmeer

Te weinig talg of te weinig actieve talgklieren of te weinig huidsmeer leidt dan weer vaker tot een droge, schilferige en jeukende huid. Enkele adviezen voor mensen met een droge huid zijn:

Factoren die balans van sebum verstoren

Aandoeningen

De hoeveelheid talg wijzigt mogelijk door een ziekte:
  • aandoeningen aan de hypofyse, bijnier, eierstokken of testikels verhogen of verlagen de hoeveelheid talg
  • de ziekte van Parkinson (neurologische aandoening met bevingen) verhoogt de hoeveelheid talg
  • ondervoeding verlaagt de hoeveelheid huidsmeer

Leeftijd

De talgproductie stijgt in de puberteit tot vervijfvoudigd bij mannen. De talgproductie neemt af met de leeftijd, vooral na de menopauze bij vrouwen

Medicatie en stoffen

De hoeveelheid talg vermindert of verhoogt mogelijk eveneens door bepaalde systemische medicijnen. Een blootstelling aan allergenen of agressieve chemicaliën verlaagt mogelijk eveneens de hoeveelheid het huidsmeer.

Contact met de arts bij problemen met talg(klieren)

Veelal verhelpen vrij verkrijgbare hypoallergene huidverzorgingsproducten de talgproblemen. Bij een terugkerende huidinfectie, pijn of ongemak, erg veel of aanhoudende puistjes, bloedingen of andere zorgwekkende of vervelende symptomen, is het echter verstandig om een arts te raadplegen.

Lees verder

© 2020 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Beauty: TalgklierenBeauty: TalgklierenIedereen heeft talgklieren en sommige mensen (en dieren) hebben zelfs last van een overproductie van deze talgklieren. W…
Jeugdpuistjes (acné) bestrijden en behandelenJeugdpuistjes (acné) bestrijden en behandelenJeugdpuistjes, ook wel acné genoemd, zijn ontstekingen van de talgklieren in de huid. Bij acné zie je puistjes vooral in…
Gerstekorrels en talgklierenGerstekorrels en talgklierenOnschuldig maar lastig en ontsierend. Ze komen in veel gevallen voor in het gezicht. Hoe ontstaat een gerstekorrel, wat…
Vet haar: Hoe voorkom je vet haar, is er iets tegen te doen?Een veelvoorkomend probleem: vet haar. Iedereen heeft er wel eens mee te maken. Je had even geen tijd om je haar te wass…

Nierontsteking: symptomen, oorzaken, behandeling en prognoseNierontsteking: symptomen, oorzaken, behandeling en prognoseNierontsteking is in feite een verzamelnaam voor een aantal ontstekingsziekten van de nier. Bij deze ziekten raakt de fi…
Colostoma: Kunstmatige opening (stoma) in dikke darm (colon)Colostoma: Kunstmatige opening (stoma) in dikke darm (colon)Wanneer de dikke darm (colon), de endeldarm (het rectum) of de anus niet goed kunnen werken door een ziekte of letsel, o…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Kjerstin Michaela, Pixabay
  • Geraadpleegd op 15 december 2020:
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010
  • Everything you need to know about skin sebum, straight from the experts, https://www.glamourmagazine.co.uk/gallery/what-is-sebum
  • Sebum, https://dermnetnz.org/topics/sebum/
  • Sebum: All About Sebaceous Glands & Its Natural Oil, https://skinkraft.com/blogs/articles/sebaceous-glands-sebum
  • What is Sebum? And What Does it Have to Do With Acne?, https://www.herocosmetics.us/blogs/news/what-is-sebum-and-what-does-it-have-to-do-with-acne
  • What is sebum?, https://www.medicalnewstoday.com/articles/sebum#What-is-it?
Miske (4.039 artikelen)
Gepubliceerd: 16-12-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 8
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.